Yeni fobiya: Telefonların “hack”lənərək bomba kimi partladılması mümkündürmü?
Bəzən telefonların və ya digər elektron cihazların partlaması ilə bağlı xəbərlərə rast gəlirik. Bəs elektron cihazları uzaqdan partlatmaq mümkündürmü? “Hack”ləyərək belə bir şeyi etmək olarmı?
Ölkə.az xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, Mossad kəşfiyyat təşkilatı Hizbullahın rabitə cihazlarını təşkilata təhvil verilməzdən əvvəl ələ keçirib və cihazların batareyalarına "PETN" adlanan yüksək partlayıcı maddə yerləşdirib. Daha sonra batareyaların temperaturunu uzaqdan artıraraq partladıb.
Bu hadisə ağıllara belə bir sual gətirdi: Elektron cihazları, ən əsası telefonları uzaqdan partlatmaq mümkündürmü?
Bəli, telefonları uzaqdan partlatmaq mümkündür, lakin bu olduqca çətin bir işdir. Buna baxmayaraq, müəyyən üsulları mövcuddur. Ən yayğın metodlardan biri batareya nəzarətidir. Çoxlarımızın bildiyi kimi, telefonlarımızda lityum-ion batareyalar var və bu batareyalar həddindən artıq qızdıqda partlama təhlükəsi yarada bilir.
Bir haker, batareyanın enerji idarəetmə sisteminə müdaxilə edərək telefonun davamlı şarj olub qızmasına səbəb ola bilər və ya telefonun çox enerji sərf etməsi üçün yüksək enerji tələb edən prosesləri (məsələn, CPU-nun intensiv istifadəsi, fon rejimində video oynatma və s.) işə sala bilər.
Bundan əlavə, hakerlər "firmware"ə (batareyanın və ya prosessorun işləməsini tənzimləyən proqram təminatı) müdaxilə edərək cihazın performansına təsir göstərə və həddindən artıq yükləmə yarada bilərlər. Lakin bu da yüksək səviyyədə bilik və peşəkarlıq tələb edir.
Bugünkü telefonlar bu cür hücumların qarşısını almaq üçün xüsusi təhlükəsizlik proqramlarına sahibdirlər. Buna görə də belə bir partlatlayışı həyata keçirmək demək olar ki, mümkün deyil. Məsələn, iPhone istifadə edirsinizsə, yəqin fərqinə varmısınız, telefonunuz şarjda istifadə olunarkən həddindən artıq qızarsa, şarj prosesi dayandırılır və cihaz normal temperatura qayıtdıqda şarjın davam edəcəyinə dair bildiriş göndərilir.
Telefonu partlatmağın yeganə yolu onu uzaqdan qızdırmaq deyil.
Uzaqdan müdaxilələrlə yanaşı, fiziki müdaxilələr də mümkündür. Məsələn, batareyaya normadan artıq gərginlik göndərən və ya qısaqapanmaya səbəb olan bir şarj cihazı istifadə edilə bilər.
Bununla yanaşı, telefonun və ya hər hansı elektron cihazın içinə bir dövrə yerləşdirərək batareyanın partlamasına səbəb olmaq da mümkündür.
Xülasə desək, bəli, telefonları uzaqdan “hack”ləyərək partlatmaq olar, lakin bu mərhələyə çatana qədər bir çox təhlükəsizlik tədbiri var. Buna görə də belə bir şeyin həyata keçirilməsi olduqca çətindir.
