Mətn ölçüsü:
  • 100%

Deputat: \"Qum şəhərində təhsil alan İran müştəhidini pisləyə bilməz\"

Milli Məclisdə “Dini etiqad azadlığı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişikliklər edilməsi barədə” qanun layihəsi müzakirə edilib.

Qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı bildirilib ki, xaricdə din təhsili alanlar Azərbaycanda keçirilən dini ayinlər və mərasimlərə başçılıq edə bilməyəcəklər.

Bu məsələ birmənalı qarşılanmır. Ona görə ki, ölkədə tanınmış dini xadimlərinin böyük əksəriyyəti məhz xaricdə din təhsili alanlardır. Xaricdə din təhsili alanlar təhlükə mənbəyi kimi göstərilirsə, bəs xaricdə dünyəvi təhsil alanlar necə? Onlar da hansısa cərəyanlara qoşulub, hansısa ideolaogiyaların quluna çevriliblər?

Hacı İlqar, Haci Qamət, Hacı Şahin və digər Azərbaycanda tanınmış ilahiyyatçıların hamısı xaricdə təhsil alanlardır və ətraflarına da kifayət qədər insanlar toplaşıb. Ancaq Bakı İslam Universitetini bitirənlər arasında belə nüfuzlu ilahiyyatçılar yoxdur. Bəs problem nədədir? Bakı İslam Universitetində də o biri universitetlərdəki kimi pulla qiymət yazırlar? İllərdir o universitet fəaliyyət göstərir, amma heç olmasa o dini təhsil müəssisəsinin qapısından ətrafına 5-10 nəfəri yığa biləcək savadda və qabiliyyətdə bir nəfər də olsun ilahiyyatçı, din xadimi çıxmayıb. Nəyə görə bu universitet belə bir ilahiyyatçı yetişdirmir və dindar təbəqə əsasən xaricdə təhsil alanların moizələrini dinləməyə üstünlük verir?

Bu qanun layihəsi barədə millət vəkili Zahid Öruc Ölkə.Az-a danışıb:

"Normativ hüquqi aktlar haqqında qanunvericilik var. Orada göstərilir ki, yeni qanunun hüquqi gücü vətəndaşın ziyanına tətbiq oluna bilməz. 3 mindən çox xaricdə dini təhsil alıb gəlmiş şəxslərə bu səbəbdən qadağanın tətbiq olunması mümkün deyil. Əslində aralıq format kimi təklif etdik ki, Dini İşlər üzrə Komitə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi ilə birgə bu sferada yenidən sahmanlama işi aparmaq istəyirsə, təzədən bütün mütəxəssislərin lisenziyalaşdırılmasını həyata keçirməlidir. Dini İşlər üzrə Komitənin tərkibində müvafiq qurum var. Şəxsi xətlərlə dini təhsil qadağan edilir. Azərbaycan dünyəvi dövlətdir. Biz din ölkəsiyik, din dövləti deyil. Bu qadağanı zəruri edən bir tərəfdən Səudiyyə Ərəbistanında, İranda, Türkiyədə oxuyanlar həmin ölkənin adət-ənənələrini, siyasi sistemini, dünyaya baxışını buraya gətirirlər. Bu azmış kimi onların arasındakı konfiliktlər buraya transfer olunur. Şiə İranı sünni Səudiləri qəbul etmir. İŞİD bayrağı altında döyüşənlərlə Hizbullahın tərəfində vuruşanlar da hər kəsə bəllidir. Həmin şəxslərin Konstitusiya qarşısında digərlərinə rəğmən prinsiplərinin pozulmaması naminə bildirilir ki, o insanlar elmi fəaliyyətə, sosial sferaya, idarəetməyə görə irəli çəkilə bilərlər və çəkiliblər də. Bu gün Dini İşlər üzrə Komitənin rəhbər şəxslərinin bir çoxu xaricdə təhsil alıblar. Heç kəs onlara cəsus damğası vurub ittiham etmək fikrində deyil. O cümlədən təklif olundu ki, bu məsələnin həlli yolu qadağalarla keçməz. İnzibati mexanizmlər bəzən gücsüz olur. Biz dinlə savaşmırıq. Ancaq beyinlərdəki İŞİD-i, terrorizimin, ekstralizmin aradan qaldırılmasının ən yaxşı yolu bir tərəfdən sosial iqtisadi azadlıqları genişləndirmək, təhsili gücləndirmək və belə demək mümkündürsə, milli din xadimlərimizi yetişdirməliyik. Quran vahiddir. Ancaq Səudilərin ona başqa bir şərhi var, İran dini elitasının o kitaba başqa bir münasibəti var. Bakı İslam Universitetində iqtisadi problemlərdən təhsil pullu oldu. Bu gün kimsə müraciət edir ki, mən bu dövlətə bağlıyam, ancaq mən təhsilimi pullu ala bilmirəm, İranda isə bu pulsuzdur.

Qumda, Nəcəfdə din təhsili alıb gələn şəxsin idarə etmədə yüksəlişinə problemlər yaradarıqsa, Oksfordda təhsil alan şəxsin nazir olması, deputat olması dövlət üçün doğurdanmı təhlükə deyil? Gerçəkdir ki, müxtəlif ölkələrdə, hətta dünyəvi təhsilin özündə belə insanları əla almaq üçün onların üzərində müxtlif proqramlar həyata keçirilir. Ancaq dini təhsilin dünyəvi təhsildən bir fərqi var. Dini təhsili alanlar mütləq ideologiya tərəfdarına və daşıyıcısına çevrilir. Din sadəcə islami prinsipləri öyrətməkdən, ilahiyyatdan ibarət olmur. O, mütləq ideologiyaya çevrilir. Kembricdə təhsil alan şəxs çox asanlıqla Britaniyanın özünü tənqid edə bilir. Ancaq dini təhsildə bu mümkün deyil. Qum şəhərində təhsil alan İran müştəhidini pisləyə bilməz. Əslində Hizbullahın ayrı-ayrı məzhəbləri həmin ölkədə mövcuddur. İranın Yaxın Şərqdə yürütdüyü siyasət Hizbullah üzərindƏ qurulub. Dövlət ayinlərdə Azərbaycanda təhsil alanlara üstünlük verir. Ona görə də, bu, qəbul olunan mövqedir.

Azərbaycanda heç kimin dini inancına qadağa qoyulmur. Ancaq din adı altında hansısa başqa bir dövlətin bayrağını bütün küçə və meydanlarda dalğalandıra bilməzsən. Səndən ötrü din əzizdirsə, bizim bayrağımızda üçüncü rəng yaşıldır. Bu da özündə İslamı simvolizə edir, götür bayrağımızı nə qədər istəyirsənsə gəzdir.

Azərbaycan indiyənə kimi özünün din xadimlərini, mollalarıNI, müxtəlif dini ayinləri idarə edən şəxsləri yetişdirməli idi. Müəllimlər attestasiya edildiyi kimi din adamları da attestasiyadan keçməlidirlər. Öz din xadimlərimizi yetişdirmək istəyiriksə, orta məktəblərdə din haqında az da olsa məlumatlar verməliyik. Dinlə savaşdıqca o güclənir, şaxələnir, özünə daha çox dayaqlar və tərəfdar toplayır".

Səxavət Məmməd
Ölkə.Az