Heydər Camal kimdir?
Bu gün Rusiya islam cəmiyyətinin fəalı, Rusiya İslam komitəsinin sədri Heydər Camal gecə saatlarında vəfat edib.
Ölkə.Az Heydər Camalın həyatından müəyyən faktları oxucuları ilə bölüşür.
İctimai xadim, filosof və İslamın siyasi ideoloqu Heydər Camal 1947-ci ildə Moskvada anadan olub.
1965-ci ildə Şərq dilləri institutuna daxil olsa da, 1 il sonra siyasi motivlərlə təhsil ocağından qovulub.
1970-ci illərdə Moskvada nonkonformist andeqraund hərəkatının liderlərindən birinə çevrilib. Bir sıra futuroloji xarakterli məqalə yazır və Sovet rejimini siyasi taleyini proqnozlaşdırır. Onun proqnozları özünü doğruldur.
1980-ci illərdə Tacikistanda yaşayır və burada İslamın paralel liderləri (sovet orqanları tərəfindən nəzarət edilməyən) ilə yaxınlaşır.
1980-ci illərin sonunda Camal "Yaddaş" cəmiyyəti sıralarına daxil olur, mərkəzi şuraya seçilir. Amma bir il sonra təşkilatla bütün əlaqələrini kəsir.
1990-cı ildə Astraxanda İslam intibah partiyasının qurulmasında iştirak edir və partiya sədrinin köməkçisi təyin edilir. Eyni ildə "Tövhid" informasiya mərkəzini qurur, 1991-ci ildə "Əl-Vəhdət" qəzetini nəşr edir. Qəzet 1993-cü ilə qədər fəaliyyət göstərir.
1992-ci ildə Ayətulla Xomeyninin oğlu Əhməd Xomeyni ilə əlaqə qurur. Bu əlaqə 1994-cü ilə, yəni Əhmədin vəfatına qədər davam edir. Bu iki il ərzində Heydər dəfələrlə İrana səfər edir, Tacikistanda sülhü bərqərar etmək üçün sülh danışıqları aparır, Rusiya mərkəzi telekanallarında yayımlanması nəzərdə tutulan və İrandan bəhs edən filmlər təşkil edir. Əhmədin ölümündən sonra İranın yüksəkçinli rəhbərləri ilə əlaqələr qurur. Bu sıraya İranın xarici işlər naziri Vilayəti, parlament spikeri Natiq-Nuri, "İran İslam inqilabı keşikçiləri korpusu"nun liderləri daxil idi.
1992-ci ildən Sudanın ali dini lideri Həsən ət-Turabi ilə ideoloji sahədə münasibət yaranır. Heydər və Həsənin ilk tanışlığı birinci Hartum konfransında baş tutur. Bu konfransa dünyanın bütün müsəlmanları dəvət edilmişdi. Növbəti il Heydər Camal Hartum konfransının ali prezidiumuna seçilir. Əvvəlcə bu qurumun rəsmi adı Ərəb İslam Xalq Konfransı olsa da, Camalın təklifi ilə ərəb sözü ləğv edilərək İslam Xalq Konfransı kimi qalır. Amerika Sudana raket zərbəsi endirənə qədər bu konfranslar davam edir və Heydər Camal qurumun aparıcı liderlərindən birinə çevrilir.
Avropanın müsəlman intellektualı "İslam-Avropanın şansı"konfransında Camalın inisiativlərini dəstəkləyirlər. Bu konfrans Klaudio Mutti tərəfindən təşkil edilmişdi. Konfransda çıxış edən Heydər Camal müsəlmanların beynəlxalq siyasi təşkilatının qurulmasını təklif edir. Təşkilatın məqsədi Avropa qitəsini Amerikanın hərbi, iqtisadi və siyasi ekspansiyasından qorumaq idi.
1993-1996-cı illər arasında Heydər Camal İslam problemlərinə həsr edilmiş bir sıra televiziya proqramlarının aparıcısı olur.
1997-ci ilddə İstanbulda dövrün bələdiyyə sədri olan Ərdoğanla siyasi islamın taleyini müzakirə edir.
1998-ci ildə Cənubi Afrikada leksiyalar söyləmək üçün dəvət edilir. Keyptaun universitetinin fəxri doktoru adına layiq görülür.
1999-cu ildə Sankt-Peterburqda keçirilən "Pravoslav-İslam" konfransında İslamın və Pravoslavlığın strateji partnyorluğunun mümkünlüyü barədə tezis irəli sürür.
Eyni ilin sonlarında parlament seçkilərində iştirak edir.
2000-ci ildə Rusiya rəhbərliyinin Məhəmməd Hatəminin rəhbərlik etdiyi iran mollalarının demokratik bloku ilə yaxınlaşmasının əleyhinə çıxır.
2001-ci ildə Heydər Camal siyasi İslamın Qərb anti-qlobalistləri ilə qarşılıqlı münasibəttlərinə aid irimiqyaslı layihə işləyir.
Heydər Camal 35 il ərzində tiranlığın istənilən formasına qarşı mübarizə aparıb. Son 10 ildə radikal müxalifətdə təmsil olunub.
Hikmət
Ölkə.Az
