SOCAR-dünyanın enerji xəritəsində böyük oyunçu-ANALİZ
“Hazırda ARDNŞ (Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti” digər ölkələrin bazarlarına çıxır. SOCAR-ın nümayəndəlikləri və treydinq şirkətləri Gürcüstan, Türkiyə, Rumıniya, Avstriya, Qazaxıstan, Böyük Britaniya, İran, Almaniya, Ukrayna, Belçika, İsveçrə, Sinqapur, Vyetnam və Nigeriyada açılıb. SOCAR Avropada və postsovet məkanında investisiya layihələrində aktiv iştirak edir.
“Ölkə.Az” xəbər verir ki, bu barədə Media.Az-a Azərbaycan Dövlət İqtisad universitetinin professoru, iqtisadi elmlər üzrə doktor Elşad Məmmədov məlumat verib.
Onun sözlərinə əsasən, bu yaxınlarda Türkiyənin “Bursagaz” və “Kayserigaz” şirkətləri ARDNŞ-in tərkibinə keçdi. SOCAR Türkiyədə ən böyük xarici sərmayəçilərdən biri sayılır. “Petkim”i alan SOCAR qardaş ölkədə investisiyalarına davam edir. Türkiyədə “STAR” neft emalı zavodu və “Petkim” neft-kimya sənayesi kompleksi fəaliyyət göstərir. Bu, Türkiyə iqtisadiyyatının real sektoruna birbaşa investisiyadır.
“Bunlarla yanaşı, SOCAR Rusiyada da fəaliyyətini genişləndirir. Şirkət “Antipin” neft emalı zavodunun səhmlərinin 80 faizini əldə edib. Şirkət Rusiyanın Tümen vilayətində yerləşir və ildə 9 milyon xam neft emal edir. Bu, çox perspektivli istiqamətdir, çünki bu bazar miqyasına görə Ukrayna və Gürcüstan bazarı ilə müqayisəedilməzdir”, - deyə Məmmədov bildirib.
Gürcüstan istiqamətinə gəldikdə isə, SOCAR Georgia 2019-cu ildə Tercolada çoxfunksiyalı, böyük kompleks açmağı planlaşdırır. Qeyd edək ki, 2008-ci ildən 2017-ci ilə qədər “SOCAR Georgia Gas” Gürcüstana 290 milyon dollar sərmayə qoyub və 250 min abonenti qazla təmin edib.
Hazırda SOCAR brendi altında Rumıniyanın 20 regionunda yanacaqdoldurma məntəqələri fəaliyyət göstərir. Bir müddət əvvəl verilən xəbərə görə, SOCAR Rumıniyada yanacaqdoldurma məntəqələrinin sayını 60-a qədər artırmaq niyyətindədir. Bu günə qədər isə şirkət Rumıniyada 550 iş yeri açıb və 64 milyon avro sərmayə qoyub.
Azərbaycan hazırda Ukraynaya neft tədarük edən əsas ölkədir. 2019-cu ilin yanvar-may ayları arasında Ukrayna ümumi olaraq 138.115 milyon dollarlıq neft alıb və bu məbləğin 135.679 milyonu Azərbaycanın payına düşüb. SOCAR Ukraine şirkətinin Ukraynada yanacaqdoldurma məntəqələri şəbəkəsi var və 60-dan çox stansiyanı idarə edir. Şirkətin eyni zamanda Kiyev, Lvov, Xarkov və Odessada da neft bazaları var.
Avropadan danışsaq, Avstriya və İsveçrə SOCAR bazarı üçün strateji ölkələrdir. 2017-ci ildə ARDNŞ-in İsveçrədəki törəmə şirkəti sayılan AP SOCAR Avstriyanın “A1” şirkətinin yanacaqdoldurma məntəqələrini və “Pronto Oil” şirkətini aldı.
“SOCAR Energy Switzerland” şirkəti 2019-2023-cü illərdə İsveçrədə 20 sürətli elektrik enerjisi dolduran məntəqə inşa edəcək. İsveçrədə SOCAR neft məhsullarının pərakəndə satışı ilə də məşğul olur. Bu ölkədə SOCAR brendi altında 170 yanacaqdoldurma məntəqəsi fəaliyyət göstərir. Bununla yanaşı, Sürixdə “SOCAR Trading” ticarət şirkətinin mənzil-qərargahı yerləşir.
SOCAR Trading şirkətinin nümayəndəliyi Afrika qitəsində, Nigeriyada da fəaliyyət göstərir. Həm də SOCAR Çinin İpək Yolu Fondu ilə əməkdaşlıq edilir.
“SOCAR-ın fəaliyyəti nəinki Azərbaycan, eyni zamanda digər ölkələrin də iqtisadiyyatının vacib hissəsidir. Şirkət neft emalına xüsusi diqqət ayırır. Bu, şirkətin əsas strateji məqsədlərindən biridir. Bu isə ARDNŞ-in gəlir paketinin diversifikasiyası məsələsində qarşısına strateji məqsəd qoyur. Belə vəziyyət isə şirkətin həm dünya, həm də regional bazarda rəqabətədözümlülüyünü artırır. İstisna deyil ki, yaxın gələcəkdə SOCAR Azərbaycanın yüksək texnologiyalı emal sənayesinə sərmayə qoyacaq. Bu, çox perspektivli istiqamətdir”, - professor qeyd edib.
E.Məmmədovun sözlərinə əsasən, “Şah-Dəniz” yatağından təbii qazın istismarı artıq başlayıb və bu, Azərbaycanın qaz sənayesində imkanlarını genişləndirir.
Qeyd edək ki, SOCAR Azerbaijan “Şah-Dəniz” yatağındakı qazın emalı ilə bağlı konsorsiumda 10 faiz paya malikdir. Eyni zamanda ARDNŞ Bakı-Tblisi-Ceyhan neft kəmərində 25%, “Azəri-Çıraq-Günəşli” yatağındakı neftin çıxarılmasında isə 10 faiz paya sahibdir.
Elşad Məmmədov xatırladır ki, bu gün Azərbaycanın iri neft-qaz müqavilələri “Azəri-Çıraq-Günəşli” yatağının işlənməsi və “Şah-Dəniz” yatağı ilə bağlıdır. “Azəri-Çıraq-Günəşli” yatağı ilə bağlı planın 2050-ci ilə qədər imzalanması Azərbaycanın perspektivlərini kifayət qədər artırıb. Çünki ölkənin həm siyasi, həm də iqtisadi göstəriciləri 1994-cü ildəki göstəricilərlə müqayisəedilməzdir.
Qeyd edək ki, “Azəri-Çıraq-Günəşli” blokunun istismarı ilə bağlı müqavilə 1994-cü ildə imzalanıb. 2017-ci ilin 4 sentyabr tarixində isə Bakıda imzalanan müqaviləyə əsasən, sözügedən yataqda işlər 2050-ci ilə qədər uzadılıb. Layihədə paylar belə bölünüb: “BP” (operator)- 30,37%, SOCAR- 25%, “Chevron”- 9.57 %, “İNPEX”- 9.31%, “Equinor”- 7.27%, “ExxonMobil”- 6.79%, “TP”- 5.73%, “İTOCHU”- 3.65%, “ONFC Videsh Limited (OVL)- 2.31%.
SOCAR 15 ölkənin 24 şirkəti ilə 19 PSA-müqavilə və iki “risk service” müqaviləsi imzalayıb. SOCAR prezidenti Rövnəq Abdullayev müsahibələrinin birində qeyd edib ki, 1995-ci ildən bu yana xarici podratçı şirkətlər Azərbaycanın neft-qaz sektoruna 80 milyard dollardan çox sərmayə qoyub. SOCAR rəhbəri qeyd edib ki, Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyi tam təmin olunub. Eyni zamanda, Azərbaycan qonşu ölkələrin enerji təhlükəsizliyini təmin edən sistemin ayrılmaz hissəsinə çevrilib.
Ölkə.Az
