Tarixin ən qanlı qul üsyanı

“Ölkə.Az”a bu barədə geniş məlumatı tarixçi-alim Əkbər Nəcəf verib.

Ərəblərin "Bataih" dedikləri Vasıt ilə Bəsrə arasındakı bataqlıq bölgə tarixin ən böyük və ən qanlı qullar üsyanına səhnə olub. 869-883-cü illər arasında cərəyan edən bu üsyanın lideri Əli ibn Məhəmməd olub. Maraqlıdır ki, bu adam özünə saxta bir şəcərə uyduraraq Əli nəslindən gəldiyini iddia etmişdir. Əslində ata tərəfdən Rabiə qəbiləsindən, ana tərəfdən Sindli bir cariəyə olan bu şəxsin 835-ci ildə anadan olduğu qeyd edilir.
Üsynaın səbəbi bataqlıq bölgədə Abbasilərin qul əməyinə əsaslanan ağır kənd təsərrüfatı işçiliyidir. Bu bölgədə şəkər və düyü istehsalı üçün on minlərlə sindli və afrikalı qara dərili qul kimi işlədilirdi. Halbuki, İslam hüquq sistemində "torpaq quldarlığı" qadağandır.
Üsyanın da başlıca iştirakçıları qaraçılar və zəncilər olublar. Onlardan Zutt adlanan qaraçılar müsəlmanların mədəni həyatında mühim rol oynayıblar. Belə ki, camışın Orta Şərq ölkələrinə yayılması onlar sayəsində gerçəkləşib. Qaraçı rəqsləri və Hind musiqi də onlar vasitəsilə bölgəyə yayılıb. Onları İraq bölgəsinə gətirən isə Həccac ibn Yusif olub.

Hikmət Həsənov
Ölkə.Az