Terror hücumları indi qrup səviyyəsindən fərdi səviyyəyə düşüb, bu isə terror aktlarını asanlaşdırır

Araşdırmacı alim öncə ABŞ-da son zamanlarda baş verən hücumlara münasibət bildirib:

"ABŞ ötən həftə iki dəfə terror hücumlarına məruz qaldı. Bir həftə öncə Manhettendə baş verən hadisəni həyata keçirən şəxsin 7 ildir ABŞ-da yaşayan 29 yaşındakı özbek əsilli Seyfulla Saipov olduğu məlum oldu. İki gün əvvəl kilsəyə edilən son hücum isə 26 yaşındakı David Patrick Kelley tərəfindən edilib. Bu təcavüzkar profillərin ən vacib məqamları hücumları gerçəkləşdirən şəxslərin "Tənha Qurd" strategiyası ilə hərəkət etməsidir. Bu səbəbdən də onlar təhlükəsizlik və kəşfiyyat xidmətlərinin təhlükəsizlik radarına düşməyiblər. Bu iki hücumun ən maraqlı hissəsi ondan ibarətdir ki, ilk hücumu edən şəxsin İŞİD adına bu hərəkət etdiyi ortaya çıxıb, ikinci hücumun niyə baş verdiyi hələ aydın deyil. Ancaq ikinci hücumu edən şəxs Hərbi hava qüvvələrindən işdən çıxarıldıqdan sonra 2009-2013-cü illərdə "İncil" məktəbində müəllimlik edib, bu da təcavüzkarın həddindən artıq xristian baxışlara malik olduğunu göstərir. Bu iki hücumun terrorizm baxımından ən əhəmiyyətli göstəricisi terror hücumlarının indi qrup səviyyəsindən fərdi səviyyəyə qədər aşağı düşməsi və fərdi şəxsiyyətlərin terrorist hücumların asanlaşdırılmasında rol oynayacağıdır. Bu iki hücumun bənzərləri Avropada da yaşana bilər. Sonrakı dövrlərdə sağçı və radikal qruplar, belə hücumları fərdi səviyyələrə endirmək, təhlükəsizlik, Kəşfiyyat Xidmətləri radarlarından asanlıqla qaçmaq üçün belə hücumlar etmək istəyəcəklər. Bundan əlavə, terror hücumları edənlərin profillərinə baxdığımız zaman 24-29 yaşlı təcavüzkarların sayının dünyada artmaqda olduğu görüləcəkdir. Türkiyədəki terror təşkilatlarına baxdığımızda, terrorçuların bu yaş qrupunda olduğu təyin olunub. Buna görə gələcək hücumların qarşısını almaq üçün yaş qrupları, sosial status və ailə kökləri birlikdə qiymətləndirilməlidir.

"Yeni Dünya Nizamı", Səudiyyə Ərəbistanı, ABŞ və Türkiyənin bu Nizamda harada yer almasını təhlil etmək üçün Obamanın Doktrinasına baxmaq faydalıdır deyən araşdırmaçı alim, bildirib ki, Obama 2001-ci il Əfqanıstan, 2003-cü il İraq müdaxiləsi və 2008-ci il Beynəlxalq İqtisadi Böhranın Avropanı sarsıtdığı və dünyada bir anda ən yüksək səviyyədə anti-amerikanizm olduğu dönəmdə prezident seçildi:

"Göründüyü kimi, Obama administrasiyası ABŞ-ın uzun müddət iqtisadi və siyasi baxımdan qlobal liderliyini saxlaya bilməyəcəyini anladı. 2007-ci ildə Münhen Təhlükəsizlik Zirvəsində, Vladimir Putinin ABŞ-ın liderliyindəki beynəlxalq münasibətlərin dəyişməsi təklifi 1 il sonra Çin və Almaniya tərəfindən dəstəkləndi. Çünki Hərbi və siyasi cəhətdən zəifləyən ABŞ-ın nizamlayıcı funksiyalarını bu ölkələr öz üzərlərinə götürməyə başladı. Obama iqtidarı ən azından öz hegemonluğunu qorumaq və hərbi varlığını davam etdirmək üçün Yaxın Şərq, Mərkəzi və Cənubi Asiyada yerli müttəfiqlərlə əlaqəni gücləndirdi, onlara silah və pul yardımları etdi. Beləliklə, ABŞ Almaniya, Rusiya və Çin kimi aktyorların yerli güclərlə əlaqəyə girməsini əngəlləmiş oldu. Trump bu siyasətin son tətbiqedicisidir. ABŞ hərbi qüvvələrini bölgədən çəkdikcə özünə yaxın olan qüvvələrin bölgədə fəaliyyətə keçməsinə çalışır. Suriyadakı kürdləri, İraqdakı şiələri və Səudiyyə Ərəbistandakı Səud sülaləsini dəstəkləyərək, digər güclərin regionda fəallaşmasını əngəlləmiş olur. Çünki qısa zamanda ABŞ-ın yenidən böyük güc ola bilməsi bu yerli aktyorların həyatda qalmasına bağlıdır. Bu səbəbdən Birləşmiş Ştatlar bu yerli qrupları silahlandırır və siyasi dəstək verir. Səudiyyə Ərəbistandakı son baş verən hadisələr də bunu sübut edir".

Səudiyyə Ərəbistandakı son baş verən hadisələrə toxunan Hakan Kıyıcı qeyd edib ki, baş verən helikopter qəzası daha çox Korrupsiya Komissiyasının qurulması və Mülayim İslam ifadələri, Səud krallığının yenilənmə səyini göstərməkdədir, ancaq bu səy ayrıca Səud ailəsinin irəliləyən dövrlərdə də taxtda qala bilməsi üçün ABŞ-dan asılı olacağını deməyə əsas verir:

"Bu səbəblə bu son baş verənləri Trampın Səudiyyə Ərəbistanına son səfəri ilə əlaqələndirmək lazımdır".

Türkiyənin "Yeni Dünya Nizamı"ndakı mövqeyinə gəldikdə isə araşdırmaçı alim bildirdi ki, Türkiyə bu "Yeni Dünya Nizamı" içərisində özünə yeni siyasi sahələr açmaq məcburiyyətindədir:

"Ötən il Türkiyədəki terror hücumları və uğursuz hakimiyyət çevrilişinə cəhd təşəbbüsü Türkiyəni daxili siyasətə önəm verməyə məcbur etdi. 2011-ci il Suriyadakı vətəndaş müharibəsindən sonra ölkədəki terror hücumları daha da artmağa başladı. Hücumların çoxunun Suriyadan gələn və ya orda PKK və ya İŞİD tərəfindən yetişdirilmiş şəxslər tərəfindən reallaşdırılması Türkiyəni "Fırat Qalxanı" əməliyyatlarını başlamağa məcbur etdi və əməliyyat nəticəsində Gaziantep, Kilis, Mersin və Urfa bölgəsi üçün bir terror qalxanı yaradılmış oldu. İdlib əməliyyatı isə bu qarşıya qoyulan məqsədin ikinci mərhələsidir.

Ancaq bu əməliyyatları reallaşdırarkən Türkiyə ən əhəmiyyətli müttəfiqi olan ABŞ tərəfindən tənqidlərə məruz qaldı. ABŞ Türkiyənin terror təşkilatı kimi tanıdığı PKK, YPG və FETÖ/PDY-yə siyasi və hərbi dəstək verməyə davam edir. Çünki ABŞ Türkiyənin bölgədə fəallığını nəzərə alıb, rəsmi Ankaranın daxili siyasətə önəm verməsini və başının daxili çəkişmələrə qarışmasını istəyir. ABŞ bilir ki, Türkiyə xaricə siyasətə önəm verməsə o çox rahat şəkildə Suriya və İraqda özünə yaxın qüvvələrin bölgədə yaşamasını və güclənməsini təşil edə biləcək. Son zamanlar ABŞ səfiri ilə Türkiyə höküməti arasında yaşanan böhran FETÖ/PDY üzvlərinin Türkiyəyə təslim edilməməsi və ABŞ-ın hələ də PKK-nı silahlandırmasından qaynaqlanır. Türkiyənin qlobal ölçüdə düşündürən əsas məsələ İŞİD-ə qoşulub və onlar tərəfində döyüşmüş şəxslərlə yanaşı, PKK və MLKP tərəfindən döyüşmüş şəxslərin ölkəyə dönməsidir.  Türkiyədə yaxın günlərdə terrorçularla bir sırada döyüşən şəxslərin özlərinə yeni radikal qruplar tapıb, yenidən terror aktları törəcəyi mütləqdir. Bu mümkün hücumlar isə Türkiyənin qlobal səviyyədə təsirinin azaldılmasına yönəldiləcək".

Səxavət Məmməd
Ölkə.Az