Bayden Putinlə “şahmat” oynayır: Ağ Ev Ukraynanı qurban verib, Rusiyanı çökdürmək istəyir

"Ölkə.Az"ın musavat.com-a istinadən məlumatına görə, Bayden-Putin görüşü dünyanın əsas gündəm mövzusudur. Çünki, bu görüşün nəticələri bütün dünyanın gələcək taleyinə birbaşa təsir göstərə bilər. Və bu baxımdan, iki superdövlətin liderlərinin anlaşması böyük əhəmiyyət daşıyırdı.

Məsələ ondadır ki, hazırda ABŞ və NATO hərbi qüvvələri Rusiyanın qərb sərhədləri və Qara dəniz hövzəsi ətrafında cəmləşdirilib. Kreml isə Rusiyanın qərb sərhədlərinə, xüsusilə də, Ukrayna ətrafına 120 minlik qoşun toplayıb. Rusiyanı bunu özünü müdafiə etmək niyyəti, ABŞ isə Kremlin Ukraynaya hərbi müdaxilə planları ilə izah edir.

Hələlik, qarşıduran tərəflərdən hansının haqlı olduğunu iddia etmək bir qədər çətindir. Çünki, Kreml nə qədər özünü müdafiə ehtiyacından danışsa da, Ağ Ev gələn ilin əvvəllərində Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxilə etməyə hazırlaşdığını vurğulayır. Və bu, istənilən halda, Ukraynanın ABŞ-Rusiya hərbi-siyasi qarşıdurmasında mərkəzə yerləşdiyini, “nifaq alması”na çevbrildiyini göstərir.

Onu da qeyd edək ki, belə vəziyyət əslində, ən çox Ukraynanın gələcək taleyi baxımından, ciddi təhlükə vəd edir. Çünki, hərbi-siyasi qarşıdurma silahlı toqquşmaya yol açarsa, məhz Ukrayna ərazisi savaş poliqonuna çevrilə bilər. ABŞ-ın Rusiya ilə silahlı toqquşmada məğlub duruma düşərək, geri çəkilmək məcburiyyətində qalacağı təqdirdəsə, Ukrayna işğal edilmiş ölkəyə “statusu” qazanmış olacaq.

Ancaq istənilən halda, hadisələrin sonrakı inkişafı Rusiya üçün xoşagəlməz istiqamətlər də ala bilər. Belə ki, əgər, ABŞ və NATO savaş meydanında geri çəkilmək məcburiyyətində qalarsa, Ağ Ev dərhal Ukraynanın işğalını bəhanə edərək, Rusiyaya qarşı ən ağır beynəlxalq sanksiyaların tətbiqinə çalışacaq. Yəni, ABŞ bir tərəfdən, Ukraynanı qurban verməklə, digər tərəfdən, Rusiyaya qarşı beynəlxalq təzyiq dalğasına başlamaq bəhanəsi qazanmış olacaq.

Hazırda baş verənlərə dayanaraq, ABŞ və NATO-nun əsas hərbi-siyasi strategiyasının məhz bu variant üzərində qurulduğunu düşünmək də mümkündür. Belə anlaşılır ki, Ağ Evi Ukraynanın gələcək taleyi ya az maraqlandırır, ya da ümumiyyətlə, heç maraqlandırmır. ABŞ və NATO-nun əsas hədəfi Rusiyanı Ukrayna ilə silahlı toqqşmaya çəkib, daha sonra bu bəhanə üzərindən beynəlxalq rəqibi zəiflədəcək ağıq maliyyə-iqtisadi sanksiyalara səbəb qazanmaqdır. Ağ Evin Bayden-Putin görüşündən sonra yaydığı açıqlamanın məzmunundan da belə nəticə çıxartmaq o qədər də çətin deyil.

Məsələ ondadır ki, Ağ Ev Rusiyaya Ukraynanı işğal etmək niyyətindən imtina etməyi məsləhət görür. Əks halda, ABŞ-ın Rusiyaya qarşı ciddi iqtisadi sanksiyalar tətbiq etməyə hazır olacağı barədə açıq xəbərdarlıq edir. Üstəlik, Ukraynaya hərbi müdaxilə ediləcəyi təqdirdə, sanksiyaların Rusiyanı qlobal maliyyə sistemindən tam təcrid olunmasına qədər genişlənə biləcəyinə eyham vurur.

Təbii ki, bu, Kremlin qətiyyən üzləşmək istəməyəcəyi variantdır. Çünki Rusiya hazırda yeni beynəlxalq maliyyə-iqtisadi sanksiyalara tab gətirə biləcək durumdan çox uzaqdır. Üstəlik, qlobal maliyyə sistemindən tam təcrid olunma mexanizmi işə salınarsa, Rusiya iqtisadiyyatının tamamilə çökməsi qaçılmaz xarakter daşıya bilər. Bu halda, Rusiyada sosial-iqtisadi böhranın dərinləşməsindən, Kremlə qarşı daxili xaosa yol aça biləcək kütləvi etiraz dalğasından, hətta dövlətin ciddi şəkildə zəifləməsinə paralel olaraq, separatizmin baş qaldırmasından, ölkənin federasiya subyektlərinin – milli-etnik avtonomiya qurumlarının mərkəzdənqaçma prosesindən danışmaq lazım gələcək.

Göründüyü kimi, Rusiya üçün o qədər də məmnunedici ssenari deyil. Kremlin bütün bunların qarşısında davam gətirə biləcəyi qətiyyən inandırıcı görünmür. Və Kremldə bu variantın Rusiya üçün olduqca böyük təhlükə vəd etdiyini anlamamış deyillər. Ona görə də, Rusiyanın hansısa mərhələdə geri çəkilmək məcburiyyətində qala biləcəyi qətiyyən istisna deyil.

Ancaq geriyə çəkilmə Rusiyanı daha qorxunc nəticələrdən müvəqqəti də olsa, yayındırma ehtimalı vəd etsə də, bu variant da Kremlə ağır zərbələr vur bilər. Belə ki, bu halda, Kremlin bəzi beynəlxalq mövqelərini ABŞ və Qərbə güzəştə getmək məcburiyyətində qala bilər. Hətta Rusiyanın öz sərhədləri içərisinə qapanaraq, kənar geopolitik çağırışlar qarşısında aciz duruma düşən adi dövlətə çevrilmə təhlükəsi tamamilə realdır. Yəni, ikinci variantda Rusiya özünün qürurlandığı superdövlət statusundan məhrum ola bilər.

Maraqlıdır ki, Ağ Ev artıq bunun da mesajını verməkdədir. ABŞ Ukraynaya hərbi yardımları davam etdirmək niyyətində israrlı olduğunu qətiyyən gizlətmir. Eyni zamanda, ABŞ Şərqi Avropada hərbi mövcudluğunu genişləndirilməyə hazırlaşdığını da biruzə verir. Rusiya ilə qarşıdurmada Ukraynanı dəstəkləməkdən imtina edən Almaniyada olan nüvə başlıqlarının Polşaya daşınma qərarı belə düşünməyə əsas verir.

Digər tərəfdən, ABŞ prezidenti Co Bayden NATO-nun Şərqə doğru genişlənməsi hədəflərində də Kreml sahibi Vladimir Putinə güzəştə getməyə hazırlaşmır. Halbuki, prezident V.Putin bu məsələnin Rusiya üçün “qırmızı cizgi” olduğunu dəfələrlə bəyan edib. Ağ Ev sahibi isə açıq mətnlə Rusiyanın “qırmızı cizgilər”ini tanımadığını vurğulayıb.

Bu, o deməkdir ki, ABŞ və NATO Şərqi Avropa ölkələrində - Rusiyanın sərhədləri ətrafında yeni hərbi bazalar yaratmaq niyyətindədir. Hətta bu prosesin davamında həmin hərbi bazalar Ukrayna ərazisində də peyda ola bilər. Və Rusiya ilə sərhəd qonşusu olan bəzi ölkələrin NATO-ya üzvlüyü də qətiyyən istisna deyil.

Belə anlaşılır ki, ABŞ və NATO Ukrayna qarşıdurmasında geri çəkiləcəyi təqdirdə, öz hərbi-siyasi qələbəsini Rusiyanı hərbi bazalarla mühasirəyə almaq yolu ilə möhkəmləndirmək niyyətindədir. Bu, baş verərsə, Rusiya beynəlxalq siyasi iradə sahibi olan superdövlət statusundan məhrum qalacaq. Nəticədə, Rusiyanın özü beynəlxalq siyasi iradə mərkəzləri tərəfindən yönləndirilən dövlətə çevrilə bilər.

Əlbəttə, bu variantlardan hansının reallığa çevriləcəyi barədə hələlik qəti fikir söyləmək çox tezdir. Hər halda, Kremlin Rusiyanın beynəlxalq mövqelərini qorumaq məqsədilə hansısa variantın tapılmasına cəhd göstərəcəyi qətiyyən şübhə doğurmur. Hər halda, unutmaq olmaz ki, Rusiyanın ikinci ən nəhəng nüvə dövlətidir. Kremldən verilən açıqlamada “Ukrayna ətrafında yaranmış vəziyyətə ABŞ və NATO-nun fəal müdaxiləsi nüvə müharibəsinə səbəb ola bilər” xəbərdarlığının yer alması qətiyyən boşana deyil.

Böyük ehtimalla Kreml növbəti mərhələdə nüvə silahını Rusiyanın beynəlxalq mövqelərinin qorunmasında əsas faktora çevirməyə çalışacaq. Ağ Evin Ukraynanı qurban verərək, Rusiyaya “tələ” qurmaq cəhdlərinə “nüvə faktoru” ilə əks gediş etməyə cəhd göstərəcək. Bu baxımdan, ABŞ prezidenti Co Bayden və Kreml sahibi V.Putin arasında həlledici mərhələyə sürətlə yaxınlaşmaqda olan hərbi-siyasi “şahmat oyunu”nun necə nəticələnə biləcəyi yaxın vaxtlarda aydınlaşmağa başlayacaq.