Qərbin Qafqaz siyasəti və statusu müəyyən edilməmiş Ermənistan

Foreign Policy: Ermənistan gec-tez Rusiyanın tapdağı altından çıxacaq

ABŞ ən nüfuzlu jurnallarından biri olan "Foreign Policy" Rusiyanın Qafqaz siyasəti və onun nəticələri haqqında material dərc edib.

Jurnalda dərc olunan məqalənin müəllifi tanınmış amerikalı analitik Maykl Sesir Ermənistanın Rusiya tərəfindən istismarını analiz edərək bu postsovet ölkənin tam olaraq Rusiyanın tapdağının altında olduğunu vurğulayıb.

Materialda Sesir Ermənistanda baş verən son hadisələri, elektrik enerjisinin bahalaşması və ölkədəki etiraz aksaiyalarını şərh edərkən problemin başında duran səbəb kimi Rusiya şirkətlərinin Ermənistanı demək olar ki, özəlləşdirməsini göstərib.

Onun sözlərinə görə, Ermənistan enerji şəbəkəsinin və digər iqtisadiyyat üçün strateji əhəmiyyət əhəmiyyət kəsb edən sahələrin Rusiyanın nəzarətində olması İrəvana müstəqil siyasət yürütmək, tarifləri müstəqil şəkildə tənzimləmək imkanı vermir və nəticədə bir dövlət olaraq Ermənistanın əhəmiyyətini həm daxili, həm də beynəlxalq məsələlərdə azaldır.

"Rusiyanın Ermənistana təsir etmək üçün əlində çox ciddi kartları var. Ermənistan iqtisadiyyatının tam olaraq Rusiyanın nəzarətinə keçməsində yerli siyasi elitanın böyük rolu var. Vətəndaş cəmiyyəti özü elitaya yerini göstərməli və onu ölkənin maraqlarına uyğun siyasət yürütməyə məcbur etməlidir", deyə amerikalı analitik məqaləsində bildirib.

Materialdan da göründüyü kimi, Qərb Ermənistanın Rusiyanın total nəzarəti altında olmasını həzm edə bilmir, Cənubi Qafqaz regionunda Moskvanın for-postunda siyasi hakimiyyətin dəyişməsində maraqlı olduğunu açıq şəkildə bəyan edir. Ermənistan iqtisadiyyatının tam olaraq Rusiya şirkətlərinin nəzarətində olduğunun xüsusi ilə vurğulanması isə İrəvanın Moskvadan asılılıq dərəcəsinin həddini göstərmək kimi də qiymətləndirilə bilər.

Analitikin xüsusi ilə diqqət çəkdiyi digər məqam isə yerli avtokratiyanın Rusiyanın dominantlığına boyun əyərək vassallığı qəbul etməsi, milli və dövlət maraqlarının ümumiyyətlə itməsidir. Ermənistan və Rusiya arasındakı "alyans" və ya "müttəfiqlik sazişi" kimi adlandırılan müqavilələr isə əslində İrəvan üzərində Moskvanın nəzarətinin gücləndirilməsindən başqa bir şey deyil.

İranla Qərb arasındakı saziş və gələcəkdə həyata keçiriləcək regional layihələrdən də bəhs edən məqalədə, analitik ermənilərə "yağlı vədlər" də verməyi unutmur. Əslində isə bu tip fikirlərin səslənməsi aclıqdan və dolanışıq cəhətdən əziyyət çəkən bir əhali üçün əsl göydəndüşmə bir şeydir. Yoxsulluqdan, imkansızlıqdan təngə gəlmiş xalq bu tip vədlərə tez inanır və rejimi dəyişmək istəyi daha tez qabarır.

Məqalədə Maykl Sesir İranla Qərbin iqtisadi münasibətlərinin genişlənməsindən Ermənistanın yararlana biləcəyindən, bu ölkənin İran neftinin və qazının Avropaya çıxarılması üçün dəhliz rolunu oynaya biləcəyindən danışır. Analitik əgər Rusiyanın vassalı olmayan bir erməni hökumətinin ölkəni idarə edəcəyi təqdirdə İranla Qərb yaxınlaşmasından Ermənistanın ən uduşlu çıxan ölkə ola biləcəyinə eyham vurur. Yəni erməni ictimaiyyətinə "əgər Rusiyanın dominantlığından imtina edilərsə, Ermənistan gələcək regional iqtisadi layihələrdən kənarda qalmayacaq" fikri aşılanır. Təbii bu fikir Ermənistanın gələcəyini düşünən qüvvələr tərəfindən ciddi qəbul olunur, çünki Rusiyanın tapdağı altında Ermənistan məhv olmağa, dünya xəritəsindən silinməyə məhkumdur. Rusiyanın isə Ermənistanı belə asanlıqla tərk edəcəyinə inanmaq sadəlövhlük olardı. Deməli bədxah qonşularımız öz ambisiyalarının, xəbisliklərinin və bitməyən iştahlarının girovuna, qurbanına çevriliblər. Onlar yə məhv olacaqlar, ya da ambisiyalarından əl çəkib qonşuları ilə sülh şəraitində yaşamağı öyrənəcəklər. Hazırki vəziyyətdə Ermınistan qarşısında duran bu iki yoldur.

Baş redaktordan
Ölkə.az