Milliləşən qarğışımız: \"Görünən və görünməyən bütün varlıqlar reaksiya verir\"

"Qarğış insan haqqında xoşagəlməz arzuları dilə gətirmək, onun bədbəxt olmasını, başına hər hansı faciəvi hadisələrin gəlməsini arzulamaqdır. İslam dinində insanlara ancaq xoş arzular, xoş dualar etmək məqbul sayılır".

Bu sözləri Ölkə.Az-a açıqlamasında Hacı Təyyar Hüseynli deyib. O bildirib ki, bəddua etmək islam dininə görə göstəriş deyil:

"Ümumiyyətlə, insanlara qarşı xoşagəlməz ifadə işlətmək, istər qarğış, istər söyüş, istərsə də, təhqiramiz, aşağılayıcı ifadələr demək Qurani-kərimdə qətiyyətlə pislənib. Hətta ayələrdən birində deyilir ki,  "vay olsun o insanlara ki, başqalarını incidirlər". Yəni insana tərəf yönələn nə qədər mənfi, aşağılayıcı, insanın şəxsiyyətinə, şərəf və ləyaqətinə toxunan, onun xoş arzularına, yaxşı gününə xələl gətirən pis sözlər varsa, bu, islam dinində rast gəlinməyən sözlərdir.
Qarğış həyata keçirilməyən pis işlərin sözlə ifadəsidir. Demək ki, qarğış edən adam həmin pislikləri həyata da keçirə bilər. Pis əməllər, pis işlər insanlığa ziyan olan nə varsa, islam dinində qadağan olunub".

H.Təyyar söyləyib ki, insanlar mənfi situasiyalarda Allah-taaladan ədalət istəməlidir:

"Məsələn, cahiliyyə dövründə Allahın sonuncu elçisinə qarşı çöl bədəviləri çox dəhşətli, dözülməz davranışlar sərgiləmiş, insanlar içərisində təhqir etmişdilər. Çünki onlar bütpəsət idi və rəsulallah onların bütlərini inkar edirdi. 

Amma Allah rəsulu ibadət zamanı yaradana deyirdi ki, bu insanlar doğrunu bilmirlər, məni dəyərləndirə bilmədikləri üçün bunu edirlər. Allaha deyirdi ki, bunları əfv et.  Deyə bilərdi ki, ya rəbbi, bunlardan mənim qisasımı al və s. Ancaq Allahın rəsulu heç vaxt pis arzuda olmadığı üçün qarğış etmirdi.

Allah-taaladan sadəcə ədalət istəmək olar. Çünki yaradan insanlarla bizim qarğışımıza, alqışımıza görə deyil, ədalətinə görə davranır".

İlahiyyatçı anaların övladlarına qarğış etməsi ilə bağlı da danışıb: "Nənələrin, bibilərin, xüsusən də anaların öz övladları ilə bağlı qəribə əsəbindən, emosiyasından irəli gələn xoşagəlməz ifadələri olur. Bu bizdə artıq mental dəyərə çevrilib, milliləşib. Bəzən ana deyir ki, mən qarğış elədim tutdu. Əgər ananın qarğışı belə təsirlidirsə, konkret nəyisə həll edə bilirsə, onda Azərbaycan xalqının düşmənlərinə, ermənilərə qarşı dolğun qarğışlar eləsin, heç bir müharibəyə ehtiyac olmasın, nə lazımdır baş versin. Yəni deməyim odur ki, bu fikirləri bir qədər absurd dəyərləndirirəm.

Bəzən analar öz analarından öyrəndiyi kimi, övlad onu əsəbləşdirəndə "səni zəlil olasan", "qanlı köynəyin gəlsin", "bemar olasan" və s. ifadələr işlədir. Məncə, bu bir qədər də ana məhəbbətindən qaynaqlanan qeyri-ciddi ifadələrdir. Amma analar elə sözlər işlətməsələr yaxşıdır ki, qızları ondan öyrənirməsin və qarğış get-gedə ictimai-sosial davranış mədəniyyətinə çevrilməsin".

Hacı Təyyar mənfi sözün ətraf mühitə təsirini izah etmək üçün bir misal da çəkib:
"İllər öncə bir materiala rast gəlmişdim. Rus alimi təcrübə üçün şəffaf suyun yanında mənfi ifadələr işlədib. Sonra görüb ki, suyun tərkibində molekulların harmoniyasında bir qədər xarizma pozulur, diffuziyada qarışıq aktivlik yaranır, yəni belə desək, su bulanmağa başlayır. Amma sonra müsbət sözlər işlətməyə başlayır və suyun şəffafa döndüyünü müşahidə edir. Yəni bizim müsbət və mənfi sözlərimizə ətrafımızda olan görünən və görünməyən bütün varlıqlar reaksiya verir.

Buna misal olaraq insan xəstəliklərini də göstərmək olar. Qan təzyiqi xəstələri qidalanmada pəhriz edirlər, amma bir sözlə qan təzyiqi qalxır. Eləcə də şəkərli diabet xəstələri qidalanmadığı halda şəkəri oynayır.

İnsanlara normal davranışlar arzu edirəm. Yaxşı olar ki, analar övladlarını qarğamasın və ya ümumiyyətlə, qarğış edilməsinə şərait yaradan davranışlar olmasın".

Billurə Yunus