Rusiyanın Belarusdakı döyüş başlıqları ilə bağlı iddialarına Qərbin ilk reaksiyası

Son iki gündə Aİ və NATO-nun bütün əsas oyunçuları Rusiyanın Belarusda nüvə silahı yerləşdirmək niyyətini şərh edib, pisləyib və Minski bu addımı “yenidən düşünməyə” çağırıb. Lakin Lukaşenkonun Moskvanın diktə etdiyi şeyi “yenidən düşünmək” bacarığı ciddi şübhələr yaradır.
Maraqlıdır ki, Qərb ölkələrində Putinin bəyanatı ilə bağlı panik reaksiya əlamətləri yoxdur. Əvəzində NATO vurğulayıb ki, onlar nüvə silahının istifadəyə hazırlanması əlamətləri görmürlər - baxmayaraq ki, Kremlin bu qərarı hələ də Qərb paytaxtlarının planlarına ziddir.

Bizimyol.info xəbər verir ki, Aİ-nin baş diplomatı Josep Borrell martın 26-da bildirib ki, Minsk Rusiyanın nüvə silahlarına ev sahibliyi edərsə, Brüssel Belarusa qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etməyə hazırdır.

"Rusiyanın nüvə silahlarının Belarusda yerləşdirilməsi məsuliyyətsiz eskalasiya və Avropa təhlükəsizliyinə təhdid demək olardı. Belarus hələ də bunu dayandıra bilər, bu, öz seçimidir", - deyə o, Twitter-də yazıb.

Bu bəyanat Kremlin Belarusda nüvə başlıqları yerləşdirməsinə reaksiya idi - və Borrelin reaksiyasından belə görünür ki, Aİ hələ də bu qərarı dayandırmağa çalışır.

“Aİ növbəti sanksiyalarla cavab verməyə hazırdır” deyən Aİ diplomatiyasının rəhbəri qeyd edib ki, Avropa İttifaqı hazırda Minskə qarşı daha bir məhdudlaşdırıcı tədbirlər paketi hazırlayır.

Xatırladaq ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putin şənbə günü yayımlanan müsahibəsində ölkəsinin Belarusda taktiki nüvə silahı yerləşdirəcəyini bəyan edib və bu addımın "qeyri-adi bir şey olmadığını" deyib. Putin vurğulayıb ki, bu yerləşdirmə NATO-nun Belçika, Almaniya, İtaliya, Hollandiya və Türkiyədəki bazalarında bu cür silahlar saxlayan Amerika Birləşmiş Ştatlarının hərəkətlərinə bənzəyir. Putin öz açıqlamasında Belarusun iyul ayına qədər taktiki nüvə silahı anbarına sahib olacağına da söz verib.

Qeyd edək ki, faktiki olaraq nüvələşməyə doğru addımlar artıq başlayıb. Rusiya Belarusda taktiki nüvə silahı daşıya bilən 10 təyyarə yerləşdirib. Putin həmçinin bəyan edib ki, Belarus bir neçə “İsgəndər” taktiki raket kompleksi alıb ki, onlar da nüvə silahı buraxmağa qadirdir. Və ümumiyyətlə, genişmiqyaslı işğal başlayandan Moskva ilə Minsk arasında hərbi əlaqələr daha da möhkəmlənib.

Bu arada Ukraynada hesab edirlər ki, bu, bərabərhüquqlu münasibət deyil. NSDC katibi Oleksiy Danilov bazar günü Rusiyanı "Belarusu nüvə girovu kimi almaqda" ittiham edib. Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi Rusiyanı “nüvə tərksilahının arxitekturasını və bütövlükdə beynəlxalq təhlükəsizlik sistemini” pozmaqda ittiham edib və “bu məqsədlə təcili olaraq BMT Təhlükəsizlik Şurasının fövqəladə iclasının çağırılmasını” tələb edib.

Əlavə edək ki, hazırkı müharibə zamanı nüvə zərbəsi baş versə belə, çox güman ki, bu, taktiki nüvə silahının istifadəsini əhatə edəcək. Və Putinin Belarus ərazisinə köçürməyi vəd etdiyi taktiki nüvə ehtiyatlarıdır.

Bazar günü NATO Rusiyanı "təhlükəli və məsuliyyətsiz" nüvə ritorikasına görə tənqid edib. Alyans Moskvanın nüvə silahından birgə istifadə praktikasına istinad etməsini “çalışdırıcı” adlandırıb. Alyansda belə səciyyələndirmənin səbəbi Rusiyanın Alyansdan fərqli davranması idi.

"NATO müttəfiqləri öz beynəlxalq öhdəliklərinə tam hörmətlə yanaşırlar. Rusiya bu yaxınlarda Strateji Hücum Silahlarının Azaldılması və Məhdudlaşdırılması üzrə Yeni Müqavilədə iştirakını dayandıraraq, silahlara nəzarət üzrə öhdəliklərini daim pozur", - deyə NATO sözçüsünün bəyanatında deyilir. Bununla belə, Alyans da Kremlin bəyanatlarına cavab olaraq hərəkətə keçməyə əsas görmür. "NATO sayıqlığını itirmir və biz vəziyyəti diqqətlə izləyirik. Biz Rusiyanın nüvə siyasətində bizi öz siyasətimizə uyğunlaşdırmağa məcbur edəcək hər hansı dəyişiklik görmürük", - deyə NATO sözçüsü Oana Lungesku deyib.

Bu arada, Rusiya siyasətçiləri və şərhçilər uzun müddətdir ki, Qərb ölkələrinə potensial nüvə zərbələri ilə bağlı fərziyyələr irəli sürərək, vəziyyətin müəyyən (aydın müəyyən edilməmiş) qırmızı xətləri keçəcəyi təqdirdə Rusiyanın özünü nüvə silahı ilə müdafiə etmək hüququna malik olduğunu deyirlər.

Bu arada Rusiyanın nə qədər nüvə silahına malik olduğu və onların harada yerləşdiyi bəlli deyil. Kreml bunu heç vaxt açıq şəkildə təsdiqləməsə də, Qərb uzun müddətdir ki, Moskvanın nüvə silahı daşıya bilən raketləri Kalininqradda , NATO və Aİ üzvləri Polşa və Litvanın sərhədləri yaxınlığında saxladığını bildirir. Putinin şərhlərindən də silahların Belarusda konkret olaraq hara yerləşdiriləcəyi bəlli deyil.

EURACTIV nəşri hərbi ekspertlərə istinad etmədən qeyd edir ki, bu köçürmə Rusiyanın NATO-nun şərq sərhədi boyunca nüvə zərbəsi endirmək imkanını artıracaq. Amma Qərbin nisbətən sakit reaksiyasına baxmayaraq, Putinin elan etdiyi yerləşdirmənin Avropa paytaxtlarının planlarına zidd olduğu göz qabağındadır.

Son olaraq qeyd edək ki, cümə günü səhər saatlarında Borrell jurnalistlərə deyib ki, Çin prezidenti Si Tsinpinin Moskvaya son səfəri Putinin nüvə silahından istifadə etmə ehtimalını azaldır.

"Əhəmiyyətli olan odur ki, bu səfər nüvə müharibəsi riskini azaldır və çinlilər bunu çox açıq şəkildə ifadə etdilər", - deyə Borrell bildirib. Amma elə ertəsi gün Putin sübut etdi ki, istənilən gözləntiləri qıra bilər.