"BMT"nin demoqrafiya proqnozları - 10 milyardı keçəcək
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ("BMT") proqnozlarına əsasən, 2070-ci ilə qədər Afrikanın əhalisi iki dəfə artaraq 3,2 milyarda çatacaq. Avropa və Asiyada isə əhalinin sayında nəzərəçarpacaq dərəcədə azalma qeydə alınacaq.
Ölkə.az Valyuta.Az-a istinadən xəbər verir ki, "BMT"nin dünya əhalisi ilə bağlı proqnozlarına görə, 2070-ci ilə qədər qlobal demoqrafiyada əsaslı dəyişikliklər baş verəcək. Hazırda 1,5 milyard insanın yaşadığı Afrika, qarşıdakı 50 ildə əhalisini iki dəfədən çox artıraraq təxminən 3,2 milyard nəfərə çatdıracaq. Bu artım, Afrikanı dünya əhali artımının mərkəzinə çevirəcək. Digər bölgələrdə isə fərqli trendlər müşahidə olunacaq.
Avropanın əhalisi artıq azalmağa başlayıb və bu azalma tempinin davam edəcəyi gözlənilir. Asiya və Latın Amerikasının əhalisi isə 2050-ci ildən sonra azalmağa başlayacaq. Şimali Amerikada artım olsa da, bu artım Afrikadakı qədər sürətli olmayacaq.
Afrikanın gənc əhalisi iqtisadi artım üçün böyük potensial yaradır. Lakin bu sürətli artım təhsil, səhiyyə və infrastruktur sahələrində ciddi çətinliklərə səbəb ola bilər. Digər tərəfdən, Avropa və Asiyada əhalinin azalması iqtisadi artıma mənfi təsir göstərə bilər, amma eyni zamanda ətraf mühitin dayanıqlılığı və resursların daha səmərəli istifadəsi baxımından yeni imkanlar təqdim edə bilər.
Bu demoqrafik dəyişikliklər təkcə bölgələr arasındakı tarazlığı deyil, həm də qlobal iqtisadiyyat, miqrasiya hərəkətləri və resurs idarəçiliyinə təsirləri ilə dünya düzənini dəyişdirəcək.
Demoqrafik dinamikalar nə deyir?
"Our World in Data" məlumatlarına əsasən, dünya əhalisinin 2100-cü ilə qədər keçəcəyi dəyişikliklərin mərkəzində Afrikanın sürətli artımı dayanır. 2023-cü ildə təxminən 1,4 milyard olan Afrika əhalisinin əsrin sonunda 4 milyarda yaxınlaşacağı gözlənilir. Bu artım, Afrikanın qlobal əhalidəki payını 18%-dən 38%-ə yüksəldəcək.
Asiya isə 2023-cü ildə 4,8 milyardlıq əhalisi ilə lider mövqedədir. Bölgənin əhalisi 2050-ci ildə 5,3 milyarda çatdıqdan sonra azalacaq və 2100-cü ildə bugünkü səviyyələrə geri dönəcək. Asiyanın qlobal əhali sayındakı payı isə 60%-dən 45%-ə düşəcək.
Əsrin sonunda dünya əhalisinin 80%-dən çoxunun Asiya və Afrikada yaşayacağı gözlənilir. Digər bölgələr isə daha mülayim artım göstərəcək. Avropa isə əhalisi azalan yeganə qitə olaraq seçiləcək.
Bu dəyişikliklər dünya miqyasında yeni imkanlar və problemlər yaradacaq. Xüsusilə Afrikada yoxsulluğun artması və qitənin qlobal iqtisadi balansdakı rolunun böyüməsi gözlənilir. Asiyada isə əhalinin azalması işçi qüvvəsi və yaşlanan cəmiyyətlə bağlı problemləri gündəmə gətirəcək.
Demoqrafik dinamikalardakı bu dəyişikliklər 21-ci əsrin iqtisadi, sosial və siyasi xəritəsini yenidən formalaşdıracaq kimi görünür.
Dünya əhalisinin artım tempi
"BMT"nin statistik məlumatlarına əasasən dünya ilk milyardına 1805-ci ildə çatıb. İkinci milyard üçün 120 il gözləmək lazım gəlib. Üçüncü milyarda çatmaq isə cəmi 35 il çəkib. Daha sonra 4-cü milyard üçün 14 il kifayət edib. Ən sürətli artım dövrü 1974-2011-ci illərdə olub. Bu dövrdə 5-ci, 6-cı və 7-ci milyard artımları yalnız 12-13 il ərzində baş verib.
Lakin artım zirvəyə çatıb. İndi hər bir milyard üçün keçən müddətin uzanacağı gözlənilir. 2037-ci ildə 9 milyarda çatmaq 14 il, 2058-ci ildə 10 milyarda çatmaq isə 21 il çəkəcək. "BMT"nin son proqnozlarına görə, dünya əhalisinin bu əsrdə 11 milyarda çatmayacağı ehtimal olunur.
Əhalinin 2086-cı ildə 10,4 milyardla zirvəyə çatacağı və daha sonra azalacağı təxmin edilir.
