Faciəvi qəzanın görüntüsündəki dəlil: \"Bu, dəyişdirilməlidir...\" - AÇIQLAMA
Dünən səhər saatlarında paytaxtın aeroport yolunda beş nəfərin ölümünə səbəb səbəb olan yük maşınının sürücüsü ilə bağlı yayılan məlumatlar müzakirələrə səbəb olub. 19 yaşlı sürücünün dünən axşam Şamaxı rayonuna ot sifarişini çatdırmaq üçün yola çıxdığı, səhər dərsə çatmaq üçün gecə yatmadığı bildirilir.
Bəzi ekspertlər əsas səbəb kimi yuxu rejiminin pozulmasını göstərsə də, qəzanı sürücünün yaşı ilə əlaqələndirənlər də var.
Mövzu ilə bağlı Ölkə.AZ-a danışan yol-nəqliyyat eksperti Elməddin Muradlı söyləyib ki, qanunvericilikdə müvafiq dəyişikliklər edilməlidir:
“Yerli qanunvericiliyə əl gəzdirilməlidir, çünki bu, zərurətə çevrilib. Prezident İlham Əliyev tərəfindən 2018-ci ilin dekabrında təsdiq edilən “Yol Hərəkəti Təhlükəsizliyinə dair Dövlət Proqramında da qeyd olunub ki, Yol Hərəkəti Haqqında” Qanun tam yenilənməlidir. Bildiyim qədərilə, Heydər Əliyev Fondunun, Azərbaycan Avtomobil Federasiyasının və digər aidiyyəti qurumların ekspertlərinin iştirakı ilə bu sahədə iş gedir. Yəqin ki, yaxın vaxtlarda bu məsələ öz həllini tapacaq. Sadəcə yenə də yarımçıq qanun olmaması üçün nəzərə almaq lazımdır ki, 18 yaşında insan həyatın məsuliyyətini tam dərk edə bilməz. Normalda biz 23-24 yaşında insana yetkin kimi baxırıq. 18 yaşlı insanlarla bağlı təklifim bundan ibarətdir ki, onlara B kateqoriyası üzrə sürücülük vəsiqəsi verilsin. Bu da qanunvericiliklə nəzərdə tutulub. Yol Hərəkəti Haqqında Qanununun 33-cü maddəsinə görə, 18 yaşlı sürücülər yalnız 3.5 tona qədər nəqliyyat vasitəsini və həmin nəqliyyat vasitəsində 700 kq qoşqu idarə edə bilər. Yəni bu şəxslər 8 nəfərə qədər sərnişin daşımaq imkanı olan maşınları idarə edə bilər. Bu yaşda sürücülərin yük maşınlarına icazə verilməməlidir. Dünyanın bir çox yerlərində də yanaşma bu formadadır. Vəsiqə veriləndə də müəyyən müddət üçün sınaq aparılır. Əgər biz ona B kateqoriyası üzrə sürücülük vəsiqəsi vermiş olsaq və görsək ki, intizamsızlıq edir, tez-tez qaydaları pozur və s. belə adamların sonradan yüksək kateqoriyalı sürücülük vəsiqələri ilə təmin edilməsinə icazə verməməliyik”.
E.Muradlı hesab edir ki, yük maşını sürücülərinə BC kateqoriyasının verilməsi üçün minimum yaş həddi 23 olmalıdır:
“Bu gün qanunvericilikdə bu təcrübə var. Avtobus sürücülərinə şamil olunur. Məsələn D kateqoriyasını almaq üçün 23 yaş tələb olunur. Yəni siz 18 yaşında BC kateqoriyası alsanız, mütləq avtomobili 5 il idarə etməlisiniz, adınıza maşın olmalıdır, sürücülük təcrübəniz olmalıdır ki, 5 ildən sonra D kateqoriyası sürücülük imtahanında iştirak edə biləsiniz”.
Ekspert bildirib ki, belə qəzaların qarşısının alınması üçün xüsusi texniki vasitə olan taxoqraf sistemindən istifadə edilməlidir:
“Bu, dünyanın bir çox ölkələrində yük maşınlarında quraşdırılır. Azərbaycanda da bəzi şirkətlər bunu edir. Şirkət başa düşür ki, gələcəkdə problem yarana bilər. Ona görə də, bəri başdan öz məsuliyyətini sığortalayır, sürücüsünə nəzarət edir. Taxoqraf yük maşını nə vaxt işə düşdü, nə vaxt dayandı, sürücü nə qədər istirahət edib, neçə saat fasiləsiz maşın sürüb bunların hamısını qeydə alan cihazdır. Yol polisinin də xüsusi icazəsi var ki, istənilən vaxt sürücünü saxlayaraq, taxoqrafın “beyni”nə baxsın. Sürücülər də taxoqraf olanda məsuliyyətli davranırlar. Bu, dövlət səviyyəsində təmin edilməlidir.
5 nəfərin ölümünə səbəb olan sürücü tələbədir. Bu adam gecə yatmayıb ki, yükü boşaldıb dərsə çatsın. Diqqətsizlik edib. Zərbədən sona da sürücü özünə gələ bilməyib, maşın qəzadan sonra 200-300 m hərəkət edir. Deməli, sürücü özündə olmayıb, ayılanda da şok vəziyyətində olub. Amma orada təcrübəli sürücü olsaydı, yuxulu olsa belə, ayılıb maşını saxlayardı”.
Billurə Yunus