Neftin qiyməti yenə düşdü
Ekspertlərə görə, neftin qiymətinin ucuzlaşması Azərbaycanın dövlət büdcəsinə öz təsirini ilin ilk ayından göstərməyə başlayıb.
Dünya bazarında neftin qiyməti yenə aşağı düşüb. Bu, ABŞ-da xammalın kommersiya ehtiyatları üzrə məlumatların nəşri ərəfəsində baş verib.
Məlumata əsasən, 1 barel “Brent” markalı neftin mart fyuçers qiyməti 3,9 faiz azalaraq, 54,67 dollara düşüb. 1 barel WTI markalı yüngün neftin qiyməti isə 3,2 faiz azalaraq, 48,91 dollar təşkil edib. Markalar fevralın 5-dən müvafiq olaraq, 55 və 50 dollarlıq psixoloji həddən aşağı düşüb.
Qeyd edək ki, Ukraynada artıq başa çatan Minsk zirvəsindən və “atəşkəs”dən dərhal sonra dollarla bağlı hərəkətlilik müşahidə edilib. Belə ki, dollar yenidən ucuzlaşıb.
İstanbul birjasında qiyməti qalxan ABŞ valyutasının məzənnəsi enməyə başlayıb. Bir dolların 2,50 TL-yə satıldığı birjada hazırda dollar 2.48 TL-yə satılır və analitiklər dolların daha da ucuzlaşacağını proqnozlaşdırırlar.
Qeyd edək ki, Minsk zirvəsi barədə açıqlama verən Rusiya prezidenti Vladimir Putin atəşkəs elan edilməsi mövzusunda anlaşdıqlarını vurğulayıb.
Yerli ekspertlər isə bildirirlər ki, ölkənin neft sərvətlərinin idarəçiliyi iflasa yön alıb. Belə ki, Dövlət Neft Fondu investisiya portfelində bir neçə istiqamətdə yerdəyişmə edib. İstiqraz kağızlarına 29,6 milyard, depozit və pul bazarı alətlərinə 2,5 milyard, qızıla 1,1 milyard, daşınmaz əmlaka 1 milyard, layihələrə yarım milyard, səhmlərə 2 milyard ayrılıb.
Fond qızıl istisna olmaqla, iri maliyyə vəsaitlərini cüzi faizlərlə əcnəbi ölkələrə yönləndirib. 2014-cü il ərzində istiqrazlar 0,7 faiz, depozit və pul bazarı alətləri 0,18 və 0,01 faiz, səhmlər 0,35, daşınmaz əmlak 0,24, layihələr 0,00 faiz gəlir verib. Qızıl isə il ərzində dəyərini artırmayıb, daha da ucuzlaşaraq ümumi gəlirlilik səviyyəsini 0,05 faiz azaldıb.
Fondun investisiya portfelinin idarə olunmasından il ərzində 387,2 milyon manat gəlir götürülüb. Ancaq valyuta məzənnələrində baş verən dəyişmələr 1,6 milyard manat həcmində əlavə xərc yaradıb. Bu hesabla 1,2 milyard manat itki əmələ gəlib.
Həmçinin Dövlət Neft Fondunun aktivləri daha 201,2 milyon dollar azalaraq, 37,104 milyard dollara düşüb. 2014-cü ilin avqust ayı ilə müqayisədə azalma 840,3 milyon dollar təşkil edib. Ötən il valyuta məzənnələrinin dəyişməsindən yaranan fərq üzrə 1,612 milyard manat büdcədənkənar xərc əmələ gəlib.
Ekspert Rövşən Ağayevin sözlərinə görə, neftin qiymətinin dövlət büdcəsinə təsiri elə ilk ayda özünü göstərib:
“2015-ci ilin yanvarında Vergilər Nazirliyinin xətti ilə daxilolamalar ötən ilin yanvarına nisbətən 94,5 milyon manat və ya 12,1 faiz azalaraq, 685,9 milyon manat təşkil edib. Bu azalma neft şirkətlərinin, xarici neft şirkətləri və SOCAR birlikdə vergi ödənişlərinin 108,3 milyon manat, yəni 24,1 faiz azalması hesabına baş verib. Bu ilin yanvarında neft sektoru büdcəyə 341,2 milyon manat vergi ödəyib. Ötən ilin yanvarında isə 449,5 milyon manat ödəmişdi. İlk ayın nəticələrinə görə, qeyri-neft sektorunun vergiləri isə təxminən 14 milyon manat artaraq 344,7 milyon manata çatıb. Güründüyü kimi, neft sektorundan itirilən vergilərin təxminən 15 faizini qeyri-neft sektoru kompensasiya edə bilib. Bu isə onu göstərir ki, “qeyri-neft sektorunda potensial var, neftdən itkilərin yerini dolduracaq” kimi fikirlər reallığı nəzərə almadan söylənən fikirlərdir”. (musavat)
Ölkə.Az
