"Mərkəzi bank addım atmasa manat daha da ucuzlaşacaq"
FED-in bu qərarı dünyada dolların digər valyutalar qarşısında möhkəmlənməsi ilə müşahidə ediləcək. Ekspertlərin fikrincə, FED-in qərarı Azərbaycan manatına da təsirsiz ötüşməyəcək. Dolların dəyərinin artması neftin dünya bazarındakı qiymətinə də təsir edəcək.
OPEC neft hasilatını azaltmaqla neftin dünya bazarında qiymətinin artmasına çalışırdı. FED-in bu qərarı isə neftin dünya bazarındakı qiymətinə də təsirsiz ötüşməyəcək.
FED-in qərarı və bunun Azərbaycana təsiri barədə iqtisadçı ekspert Vüqar Bayramov Ölkə.Az-a danışıb:
"FED uçot dərəcəsini 0,5%-dən 0,75%-ə artırmaqla bağlı qərar qəbul etdi. Nəzərə almaq lazımdır ki, FED son ildə yalnız iki dəfə uçot dərəcəsinin artırılması ilə bağlı qərar qəbul edib. FED-in uçot dərəcəsini artırması ilə bağlı qərarı birmənalı şəkildə dünya bazarına təsir göstərəcək. Bu qərardan sonra dolların məzənnəsində həm avroya, həm də funt-sterlinqə nisbətən artımlar müşahidə edilib. Artıq 1 avro almaq üçün 1 dollar 5 sent ödəmək lazımdır ki, bu da avronun dollara nisbətən kifayət qədər dəyər itirməsindən xəbər verir.
FED-in qərarı dolları dünya bazarında əsas rəqiblərinə qarşı möhkəmləndirmək məqsədini güdür. Bu heç də o anlama gəlmir ki, bütün valyutalara nisbətən dolların dəyəri artır. FED-in qərarından sonra, xüsusən də avro və funt-sterlinqə nisbətən dolların bahalaşması müşahidə olundu.
Dollar neftin dünya bazarındakı qiymətinə də təsir göstərir. Çünki möhkəm dollar strateji məhsulların qiymətinin artımının qarşısını alır. Strateji məhsulların, xüsusən də neftin FED-in qərarından sonra qiymətində azalma müşahidə edildi.
FED-in uçot dərəcəsini artırması iqtisadi baxımdan Azərbaycan üçün arzuolunan deyildi. Dünya rezervlərin 64%-i ABŞ dolları ilə saxlanılır. Nəticədə ABŞ dollarının mühüm rol oynaması FED-in qərarının qlobal qərar olmasına gətirib çıxarır. İnkişaf etməkdə olan ölkələr üçün möhkəm dollar arzu olunan deyil. Azərbaycan da inkişaf etməkdə olan ölkədir. Dollar möhkəmləndikcə insanlar pullarını dollarda saxlamağa üstünlük verəcəklər və dollara tələbat artacaq. Dollara tələbatın artması manata təzyiqi artıracaq.
FED-in yığıncağı başlayanda demişdim ki, Azərbaycan Mərkəzi Bankı bütün ssenarilərə hazır olmalıdır. Öncədən 0,25% artım proqnozlaşdırılsa da, ancaq hamı FED-in son qərarını gözləyirdi. Bəzi hallarda bu qərar dəyişə bilərdi. Mərkəzi Bankın buna adekvat hansı addımlar atacağını növbəti günlərdə görmək mümkün olacaq. Birmənalı şəkildə FED-in qərarı inkişaf etməkdə olan ölkələrin milli valyutalarına təsir edəcək. Azərbaycan manatına da psixoloji təzyiq artacaq, dollara tələbin artması fonunda iqtisadi təzyiqin də artacağı gözləniləndir. Əgər Mərkəzi Bank müəyyən addımlar atmasa, manatın ucuzlaşmasını görəcəyik.
FED-in bu qərarı neftin dünya bazarında proqnozlaşdırılan qiymət artımının da qarşısını ala bilər. ABŞ-ın neft hasilatını artıracağı da gözlənilir. Neft qiymətlərinin müşahidəçiləri 2017-ci ilin yanvar ayını gözləyir. ABŞ hasilatını artırarsa bu da neftin dünya bazarındakı qiymətinin aşağı düşməsi ilə nəticələnəcək.
OPEC ölkələri üçün də FED-in bu qərarı arzuolunan deyildi. OPEC-in hasilatın azalması ilə bağlı qərarı var. Hasilatın azaldılması bazara təsir göstərirdi. FED-in qərarı ilə neftin qiymətində ucuzlaşma müşahidə olunacaq".
Səxavət Məmməd
Ölkə.Az
