Mətn ölçüsü:
  • 100%

“Kül başına, kitab oxuyur e, avara ol, kriminal ol, brat...”

Mən elə bir qəsəbədə böyümüşəm ki, orada kriminal çalarlara sahib olmasan, səni sayan və ya səni ciddiyə alanların sayı azlıq təşkil edirdi. Məsələn, məktəb vaxtı çox dərs oxuyan şagirdə “üstündən kitab-dəftər iyi gəlir”, “bunun başı xarab olub” və s. sözlərlə qiymət verənlər kifayət qədər idi. O vaxtdan indiyədək cəmiyyətimizdə ciddi dəyişiklik olmayıb, əksinə, uçurum daha da dərinləşib. Söhbət cahil düşüncə ilə intellektual düşüncə arasında yaranan uçurumdan gedir. Nəbadə kriminal aləmə rəğbəti olanlarla söhbət edən zaman azca bədii sözlərdən istifadə edəsən, mütləq hansısa formada belə danışıq tərzinə yumşaq desək, etirazını bildirəcəklər. Ya lağlağıya salacaqlar, ya da “ala, bu nə danışır, ala”, “bir az kişi kimi danış” reaksiyaları ilə qarşılaşacaqsan. Məktəb vaxtı şagirdlərin bəlkə də əksəriyyəti “sinifin şefi” olmağı arzulayırdı, amma məktəb illərindən sonra sinifin “çumo”sunun nə qədər uğur qazandığını görüb, az qala “elə kaş ki belə olardıq” demək istəyirlər.

Məktəblərdə bu vəziyyət adət halı almışdı, bir qəsəbənin digər məktəbləri arasında adavət olmasaydı, deməli, yazılmış qanunları çeynəmişdin. Mövzunu daha çox uzatmaq olar. “Köhnələrin” və daha “köhnələrin” bundan xəbəri var.

Bu gün isə universitet tələbələrinin kriminal mahnını bir ağızdan oxumaları, oynamalarını görmək cəmiyyətin gələcəyini düşünənlər üçün çox ağırdır. Görəsən, harada səhvlər buraxılıb və buraxılmaqda davam edir. Ola bilər, bəziləri düşünsün ki, burada o qədər də şişirdəcək heç nə yoxdur?! Vallah da, var, billah da, var. 

Əvvala, kriminal aləmə rəğbətin oldusa, ruhuna çökdüsə, bu, iliklərinə qədər sızdısa, davam edəcəksən. Çıxmaq mümkün olacaqsa, bunun özü də bir zaman alacaq. Yaxud həmin bataqlıqda boğulacaqsan. Qaldı ki, kriminalsayağı musiqiyə, bu vəziyyəti daha da qəlizləşdirir. Mahnısına qulaq verənləri daha da tətikləyir. Dinləyən düşünür ki, “məndən niyə yazılmasın e, belə mahnılar?” və ya bu musiqi sədası səni hara səsləyirsə, mütləq arxasınca gedəcəksən. Musiqinin təsiri sadə məsələ deyil. Təsadüfi deyil ki, hər ölkənin marşı və himni olur. Zərurət bunu tələb edir. Müharibələrdə vətənpərvərlik musiqiləri döyüş ruhu bəxş edir, ruhlandırır, şövq verir. 

Yazdıqca uzanır, elmi araşdırmaya qədər gedəcək mövzudur. Əlimdə olsaydı, belə mahnıların qarşısını kəsmək üçün sağlam şəkildə hər vasitələri nəzərdən keçirərdim. Təki insanları xəstəliyə yoluxduran, kriminal cəmiyyətin formalaşmasına səsləyən, istəmədikləri halda gözünü açıb özlərini dəmir barmaqlıqlar arasında görməyə sövq edən, problemin həlli üçün “zopa” qanunlarından istifadəyə çağıran mahnıları birdəfəlik ölkəmizdən çıxaraq. 

Təsəvvür edin, abituriyent universitetə qəbul olmaq üçün imtahana gedir, üzərindən bıçaq, qumbara tapılır. Hər halda rəsmi açıqlama bunu deyir. Əgər həqiqətən belədirsə, irəliyə deyil, geriyə doğru iri addımlarla “qaçırıq”...

Bir cəmiyyətin gələcəyi məktəblərdən, universitetlərdən inşa edilməyə başlayır. Əgər inşa edəcək şəxslər “virusa yoluxubsa”, o zaman inşa edəcəkləri cəmiyyətin fundamentini təsəvvür etməyə dəyməz. Azca silkələnməklə dağılacaq, yenidən bərpası isə eyni səviyyədə olacaq.

Gecikirik, çox gecikirik... O qədər ciddiyə almamışıq ki, təhlükə evimizin içinə qədər daxil olub...

Elə etməliyik ki, sabah “xalxın oxumuş uşağı” nadir tapıntıya çevrilməsin, cəmiyyətimizin şüarı isə “kül başına, kitab oxuyur e, avara ol, kriminal ol, brat” olmasın.

Samir Mirzə

311045