"Mənim babam Karl Marksdır"

Xeyli vaxtdır sözün əsl mənasında canıyla güləşirdi. Amma nə yaxşı ki, ailəsi və saz sənəti onu yenidən qazandı. Biz də səhhətinin azacıq stabilləşdiyini, ən ağır günlərin arxada qaldığını nəzərə alıb onunla həmsöhbət olduq. Öncədən deyim ki, söhbətimiz ərzində yetərincə həssas, hətta qalmaqallı hesab ediləcək məqamlara toxunub aşıq.

Beləliklə, Ölkə.Az-ın suallarını tanınmış aşıq Azər Xanlaroğlu cavablandırır.

- Azər bəy, bir müddət öncə səhhətiniz həm mətbuatın, həm də həmkarlarınızın diqqət mərkəzindəydi. Hazırda müalicəniz nə yerdədir?

- Lazım olan müalicəni götürdüm, 42 kiloqram çəki verdim, lazımi prosedurlar keçdim. Üç aylıq müalicə yazıldı. Yaxın günlərdə yenidən müayinədən keçəcəyəm. Ondan sonra müalicəmin davamıyla bağlı qərar qəbul ediləcək.

- Ümumi irəliləyiş var?

- Bəli, əvvəl ayağa qalxa bilmirdim, indi qalxıram. Məndə iki xəstəlik var. Ayağıma görə bu vəziyyətə düşmüşəm, onun çarəsi tapılmır. Yeriməyimə, oturmağıma, durmağıma, gecə yatmağıma, hansısa tədbirə rahat getməyimə mane olur.

- Ayağınızdakı problem nə zamandandır?

- Ayağımda çox balaca sızaq var idi. Həkimə getdikcə sızaq böyüdü, şişməyə başladı. Dörd il ərzində heç kimin xəbəri olmadan bir neçə dəfə Azərbaycanda üç-dörd xəstəxanada yatmışam, Moskvaya, Sankt-Peterburqa getmişəm, ev şəraitində müalicə qəbul etmişəm. Heç bir köməyi olmadı. Məni bu vəziyyətə gətirən ayağımdır.

- Ciyərinizdəki problemdən nə vaxt xəbər tutdunuz?

- Təxminən iki il əvvəl xəbərim olub.

- Adətən müsahiblərimlə səmimi olmağa çalışıram və çox istərdim ki, siz də suallara səmimi cavablar verəsiniz. Bildiyimə görə ciyərinizin müalicəsində həkimlər sizə müxtəlif qadağalar qoyublar, amma əməl etməmisiniz.

- Siz nə dərəcədə səmimisinizsə, onu ikiyə vurun. Həkimlər mənə qadağa qoyanda, artıq yatağa düşmüşdüm, canımla əlləşirdim, qadağaları poza bilməzdim. Düz deyirlər, gəzməyi, dostlarla yeyib-içməyi xoşlamışam. Göz qabağında olduğumdan hamı da görüb.

- Belə deyirlər ki, çox içirdiniz...

- Ona görə deyirlər ki, Azəri içki yıxdı. Fakt budur ki, 30-40 il içki içən adama hepatit b virusu düşmür. Bu necə olur? Serroz deyil, necə olubsa, virus düşüb.

- İndi də içirsiniz?

- Allahıma and olsun ki, gözümlə goru, kəfəni görmüşəm. O işdən sonra inanarsınız ki, içirəm? Qətiyyən içmirəm.

- Toylara gedə bilirsiniz?

- Bir az gəzən kimi ayaqlarım şişir.

- Sizinlə bağlı keçirilən xeyriyyə aksiyasında nə qədər məbləğ yığılmışdı?

- Mən 1 saylı Şəhər Kliniki Xəstəxanasında müalicə olunanda sevənlər, istəyənlər tərəfindən aksiya həyata keçirildi. Qənirə Paşayevanın da mənə köməyi çox oldu. Mənim ətrafım çox geniş olub, amma xəstələndiyim vaxt yanımda onlardan heç kim olmadı.

- Belə demək olarmı ki, onlar yeyib-içmək dostları idilər?

- Bunun başqa adı varsa, siz deyin. Yatağa düşəndə dostlarından gileylənən tanışların dediklərini eşidirdim. Deyirdim ki, yəqin özün pissən, bəlkə haradasa səhvə yol vermisən. Necə ola bilər gecə-gündüz gözünün nurunu, əlinin hissiyatını, fiziki, mənəvi dəstəyini əsirgəmədiyin insanlar, 3, 5, 10 min kilometr yol qət edib məclisinə getdiyin adamlar sənə laqeyd olurlar? Tanıyanlar bilir ki, heç vaxt sənəti pula satmamışam.

- Həmin günlərdə sənət aləmindən kimlər daha çox yanınızda oldular?

- Xanəndə Ehtiram Hüseynov hər zaman yanımda olub, həmkarım aşıq Əli gəlib maraqlanıb. Ehtiram qədər olmasa da, ən azından gəlib maraqlanırdı. Telefonda, üz-üzə gələndə "ürəyimiz sənlədir, qardaşımızsan" formasında azərbaycansayağı təsəlli verənlər çox olurdu.

- Deməli, xəstələnməyiniz ətrafınızı da sizə tanıtdı...

- Yüz faiz. Bu Allahın görküdür ki, bu qədər yanımlı olmaq olmaz, axırda kül olarsan. Sanki kitabın ilk səhifəsini mənə göstərdi. O ki qaldı içki məsələsinə, bu aləmdə içməyən adam yoxdur. Kimsə deyə bilməz ki, artıq-əskik hərəkətim olub, qətiyyən olmayıb.

- Bildiyimə görə iki övladınız var. Ağır vaxtlarınızda onlarla bağlı nələr düşünürdünüz?

- Övladlarımın birinin yeddi, birinin üç yaşı var. Onların bu gününü, gələcəyini düşünürdüm. Ayağa durmaq, yaşamaq istəməyimin də ən başlıca səbəbi onlardır. Düşünürdüm ki, bu dünyadan rahatca çıxıb gedə bilərəm. Amma uşaqlara görə, getmək istəmirdim.

- Aşıqlar Birliyinin sədri Məhərrəm Qasımlı ağır vaxtlarınızda neçə dəfə sizə gəldi?

- Bir dəfə gəlib.

- Maddi kömək eləmişdi?

- Bəli, iki yüz manat.

- Bəs sənət yoldaşlarınızdan?

- Xəstəxanada yanıma gələnlərdən kimlərsə yastığımın altına 50-100 manat qoyublar. Amma daha çox Ehtiram yanımdaydı.

- İndi maddi durumunuz necədir?

- İki ildən artıq işləməyən insan necə ola bilər? Eyni zamanda hazırki müalicələrimi də özüm edirəm.

- İşsiz bütün bunlar necə olur?

- Məcburiyyətdən hansısa məclisə gedirəm. Halbuki bu vəziyyətdə məclisə getmək səhhətimə ikiqat ziyandır. Saz elədir ki, sinənin üstündə, səhnədə ayaq üstə olmalısan. Ona görə də gedirəm, yarım saat iştirak edib, qayıdıram. Çünki çox iştirak edəndə əziyyət çəkirəm.

(Əslində söhbətin bu yerində istiqaməti özüm qəsdən dəyişirəm)

- Əgər məndən iki dəfə artıq səmimisinizsə, bu suala rahat cavab verə biləcəksiniz. Eşitdiyimə görə, gəncliyinizdə sənət aləmindən bir xanımı sevmisiniz.

- (duruxur) Hə, deyəsən çatdıq. Adını açıqlaya da bilərəm.

- Nazilə Səfərlidən söhbət gedir?

- Bəli.

- Gəncliyinizdə deməli, onu sevmisiniz.

- Belə də. Əgər istək demək mümkünsə.

- Bəs nədən münasibətiniz alınmadı?

- Hazırda o da ailəlidir, mən də. Bu haqda ətraflı danışmaq istəməzdim.

- İndi o istək var?

- Əsla, hərə öz yoluna.

- Bu müsahibəlik oxucularımıza və sizi sevənlərə son sözünüz...

- Ağır vəziyyətdə olduğum dönəmlərdə jurnalistlərin istəyərək mənimlə maraqlanmağı, sizin yazınız da yadımdadır. Hamınıza təşəkkür edirəm. Hazırda aşıq sənəti öndədir, konsertlərdə, böyük saraylarda, efirlərdə nümayiş etdirilir. "Xəzər" televiziyası bu mənada aşıq sənətinə çox yer ayırır. Saza pərəstiş edən insanlara bir tövsiyyəm var. Övladlarını kor eləməsinlər. Məcbur deyil ki, övladını saz məktəbinə qoyasan. Əgər istəyi varsa, özünü büruzə verəcək. Məsələn, Roman Azaflı (Mikayıl Azaflının nəvəsi) yaxşı aşıqdır. Amma onun yanına gedən hər uşaqdan Roman olmaz. İstedadı Allah verir. O gənclər yaxşı mühəndis, maşinist ola bilər. Axına qoşulub saz məktəbinə getməsinlər. Sazda inqilab, çevriliş olmalıdır. Yüz il əvvəlki ifaları dinləsəniz görərsiniz ki, burada Dədə Əmrahın, Ədalət Nəsibovun, Xanlar Məhərrəmovun inqilabı olub, təkmilləşib.

- Deyəsən söhbətimizi tamamlayası olmadıq. Sazı şpaqat vəziyyətində, yaxud boyunun ardında çalmaq inqilab sayıla bilər?

- Qətiyyən. Belə şeyləri görəndə mənən sınıram, ağrıyıram, efirlər bərbad haldadır. Bəzi yarışmalarda saza saatlarla vaxt ayrılır. Amma tarlada gedirsən, kol-kosa dəydikcə yaranan xışıltıya bənzəyən ifalar o verilişlərdə göstərilir. Ürəyim açılıb, bunları deməliyəm. Erməni mənfurlar qara zurnanı, tarı, hətta muğamı oğurlayırlar. Amma təkcə saza dəyə bilmirlər. Deməli, burada qüvvə, sirr var. Bizim gənclər və onların valideynləri isə sazı bayağı formaya sürükləyirlər. Asan qazanc yoludur. Aktyorluq, kəndirbazlıq edirlər, hansı hoqqalardan çıxırlar.

- Sizin təbirinizcə desək, o adamlar kəndirbazlıq etməsələr, normalda ifaları bəyəniləsidirmi?

- Normal ifaları olsa, fikirləri yenilik etməkdə, ifada qalar. İfa nə gəzir, Allah evini tiksin?!

- Sazı ilk dəfə boynunun ardında efirdə aşıq Mübariz ifa edib. Sizcə Mübariz o cür ifa etməsə, öz sənəti nə boydadır?

- Dinləmədiyimə görə, baqajına bələd deyiləm. Deyə bilərəm ki, sıradan ifalardır. Hansısa əsəri yaratmaq üçün əziyyət çəkmək, dəryaya baş vurmaq, orada yanmaq, kül olmaq lazımdır, varından yox olmalısan, duyğuların baş qaldırmalıdır, hər şey bir-birini tamamlamalıdır. Burada insanların da təqsiri var. Sumqayıt kanalında olan aşıq müsabiqəsindən danışmaq istəyirəm. Ora baxanda inanın ki, bədənim əsir.

- "Köklə sazı" müsabiqəsini nəzərdə tutursunuz?

- Bəli. Əgər onların kökdən xəbəri varsa, mənim babam Karl Marksdır. Lap bu sözlərdən sonra məni o kanalda "qara siyahı"ya salacaqlar, cəhənnəmə salsınlar, vecimə deyil. İnanın, gəncliyə yazığım gəlir. Amma mənim dinlədiyim gənclik çox gözəldir, oturub işləyirlər.

- Bu müsabiqədəkilər zəifdilər?

- Zəif deyillər. Zəif odur ki, məşğul olur, amma qavraya bilmir. Bu, nadanlıqdır, xəbəri olmamaqdır, zəiflik deyil.

- Həmin layihənin rəhbəri olan Namiq Fərhadoğlunu dinləyirsinizmi?

- Qətiyyən dinləmirəm, amma salamımız var. Özünə də demişəm ki, səninlə münasibətim sənətinə görə deyil. Çünki qulaq asa bilmirəm.

- Qulaq asılası deyil?

- O üzərində çalışsaydı, nəsə olardı. Namiq də yüngül formasını axtardı tapdı. Nə öz yolunu tapa bilmir, nə də normal aşıq havası çala bilmir. Deməli, yoxdur da.

- Bəlkə Namiq o gəncləri bir araya gətirməklə sənətə xidmət etmək istəyirdi?

- Bəli, danmıram, sənətə xidmətdir. Ancaq bunun forması, qaydası var. Sükanı tuta bilməyən uşağa 6.3 motor "Mercedes"i verirsən ki, al, sür. Sazı düz-əməlli kökləyə bilməyən, havanı tanımayan adam necə müsabiqəyə çıxır. Orada ciddi seçim olmalıdır. Yüz nəfərdən onunu seçmə, min nəfərdən birini seç. Onsuz da indi elə zaman gəlib ki, doqquzmərtəbəli binanın 6-7 mərtəbəsi saz çalır.

İntiqam VALEHOĞLU
Ölkə.Az