Alimlərdən yeni kəşf

“Ölkə.Az” xəbər verir ki, dünya tarixinin məşhur “Voyniç əlyazması” kimi tanınan sirli kitabının ilk sətri süni intellekin köməyi ilə tərcümə edilib.

Layihədə iştirak edən alim Qreq Kondrak bildirib ki, manuskriptin hansı dildə yazıldığını müəyyən etmək olub. Bununla da ilk cümlə tərcümə edilib. İstifadə edilən alqoritm isə göstərib ki, əlyazma ivrit dilində yazılıb.

Əlyazmanın müəllifinin istifadə etdiyi şriftdə hər sözdəki hərflər yerini dəyişir. Sait səslər isə itir. 

Əlyazmanın birinci cümləsi belə tərcümə edilir: “Qadın rahibə, ev başçısına, mənə və insanlara məsləhət verdi”.

Alimlərin fikrinə görə, əlyazmanın birinci hissəsində kəndli, işıq, alov kimi sözlərə rast gəlinir. Ehtimal edilir ki, bu, bitkilərdən istifadə etməklə dərman preparatlarının hazırlanmasına işarə edir. 
Kondrak əlavə edib ki, mətni tam açmaq üçün süni intellekt kifayət deyil. Tam tərcümə üçün sintaksis və sözlərin mənasını başa düşən adamlara ehtiyac var.

“Voyniç əlyazması” orta əsrlərə aid manuskriptdir.  XX əsrin əvvəllərində bibliofil Mixail-Vilfred Voyniç tərəfindən əldə edildiyi üçün onun şərəfinə adlandırılıb.

Əlyazmada bu günə qədər heç yerdə görülməyən əlifbadan istifadə edilib. 240 səhifəlik əlyazma XV əsrə məxsusdur. 1912-ci ildən əlyazmanı tərcümə etməyə çalışırlar. Amma hələ heç bir alim bu işdə uğurlu ola bilməyib.

Hikmət Həsənov
Ölkə.Az