Osmanlı sultanlarının sirli paltarları: Hərb köynəklərindəki yazılar...

1299-1923-cü illərdə mövcud olmuş bir Türk dövləti olan Osmanlı İmperiyası 16-cı əsrdə dünyanın ən güclü imperiyasına çevrilmiş və 600 il şərqlə qərb arasında körpü rolunu oynamışdı.

Ölkə.Az xəbər verir ki, hər cəhətdən gizli bir imperiya kimi tarixə həkk olunan Osmanlı sultanları ilə bağlı bir çox sirr hələ də açılmamış qalır.Bu sirlərin bir qismi Osmanlını idarə edən qüdrət sahiblərinin geyindikləri paltarlarla bağlıdır.

Üzərindəki yazı və ornamentlərlə xəttatlıq sənəti nümunələri ilə dövrün yaşayış səviyyəsini ortaya qoyan bu paltarların sirləri isə aşağıdakı kimidir:

Xüsusi vaxtlarda hazırlanan köynəklər

Yəqin ki, bir çoxunuz film və seriallarda fövqəltəbii güclərə malik köynəklər barədə səhnələrə rast gəlmisiniz.

Topqapı sarayında 90-a yaxın xüsusi hazırlanmış sultan paltarı var. Bu paltarlar baş münəccimin ulduzlara baxaraq təyin etdiyi gündə tikilirdi. Sarayın yüksək rütbəli müəllimləri baş münəccimin “Əşrəf saatı”nı (bir şeyin müsbət yolda irəliləməsi üçün ən uyğun vaxt-red.) təyin etdikdən sonra dualarla birlikdə tikilən paltarlara hansı fiqurların çəkiləcəyini müəyyənləşdirirlər. Müəllimlərin təyin etdiyi dualar və deşifrə edilə bilməyən formalar dövrün ən qiymətli xəttatları tərəfindən sultanın paltarlarına işlənirdi.

Xəstəlikləri sağaltmaq üçün xüsusi dualar

"Topqapı" sarayında saxlanılan sultanın köynəkləri 3 mühüm səbəbə görə hazırlanırdı. Bunlardan birincisi döyüş köynəkləridir. Sultanı müharibədə qəza və bəladan qorumaq üçün geyilən köynəklər xüsusi dualarla tikilirdi. Bundan əlavə, xəstəliklərə və bəd nəzərlərə qarşı müxtəlif dualar və formalarla bəzədilmiş paltarlar da dizayn edilmişdi.

Ayətli köynəklər

Döyüşə gedəcək sultanların ən diqqətçəkən köynəklərindən biri də ayətli köynəklərdir. Araşdırmalara görə, xüsusi sultan köynəklərinə indiyədək 55 surənin yazıldığı müəyyən edilib. Məlum olub ki, Fatihə surəsi daha çox bu paltarların üzərində yazılır. Yasin surəsi isə xəstəliklərə qarşı və adətən ölüm döşəyində olan sultanlar üçün yazılırdı.

Mələk adları

Bəzi köynəklərdə 4 mələyin adı var. Bu paltarların üzərində yazılan mələklər Mikayıl, Əzrayıl, Cəbrail və İsrafil adları ilə yanaşı, Bəsmələ də xüsusi yazı üslubu ilə işlənmişdi. Eyni zamanda Esma-ül Hüsna (Allahın bütün adlarını ifadə edir-red.) sultan köynəklərinin vazkeçilməz xüsusiyyətləri arasındadır.

Peyğəmbərlik möhürü

Peyğəmbərimizin (SƏS) ayaq izlərinin belə işləndiyi sultanın paltarlarında ən çox istifadə edilən forma Hz. Məhəmmədə məxsus peyğəmbərlik möhürüdür. Paltarın dizaynı zamanı bu möhürün əhəmiyyəti onun haşiyələnməsi və qızılı zərli ilə işlənməsi ilə ifadə edilir. Hz. Məhəmmədin peyğəmbərlik möhürü köynənin yan tərəfindəki küncdə işlənmişdir. Paltarın sinə hissəsində isə peyğəmbəri vəsf edən sözlər, səhabələrin adları yer alıb.

Süleymanın möhürü

Osmanlı İmperiyasının hər sultanının üzərində Süleyman möhürü olan bir paltar var. Ulduz şəklində olan bu möhür, Hz. Süleyman bütün canlılara xitab etdiyinə, heyvanların dilini anlaya bildiyinə və hər şeydən əvvəl dövlətçilik və hökmranlıq simvolu kimi qəbul edilirdi.

Pis gözdən qoruyan yaxalıq

Osmanlı sultanları taxta çıxarkən kaftan formasında olan və yaxası xəzlə bəzədilmiş geyimdən istifadə edirdilər. Bu cür paltarın sultanı pis gözdən qoruduğuna inanılırdı.

"Kaside-i Bürde” isə çox vaxt sultan paltarına işlənən bir şeirdir. Bunun iflic xəstəsini ayağa qaldırmağa gücü çatdığına inanılırdı.

Yay və ox ovçuluqda və müharibədə istifadə edilən ən mühüm silahlardır. İslamın ilk illərində Hz. Məhəmmədin ox və yaya üstünlük verməsi bu silahlara dini dəyər qatırdı.

Zülfüqar motivi

Sultan libasındakı başqa bir motiv Həzrət Əlinin qılıncı olan zülfüqar şəklidir. Əyri və ikibaşlı, başqa sözlə, çəngəlli olduğu düşünülən zülfüqar qılıncının iki ucundan biri elmi, digəri isə imanı təmsil edir. Qılıncın sapı ədalətin simvoludur.