Supervulkanlar buz dövrünün başlanmasına səbəb ola bilər?

Nyu-Yorkun Kolumbiya Universitetinin amerikalı alimləri mümkün supervulkanın püskürməsinin Yer kürəsinin iqliminə nəticələrini qiymətləndiriblər.

"Ölkə.az" xəbər verir ki, araşdırma "Climate" elmi jurnalında dərc olunub.

Supervulkanlar yeraltı maqmanın uzun müddət yığılması nəticəsində əmələ gələn nəhəng gücə malik vulkanlardır. Onlar çox nadir hallarda püskürürlər, lakin hər bir belə hadisə fəlakətli nəticələrə səbəb ola bilər.

Məsələn, 75 min il əvvəl Hindistanda Toba supervulkanının püskürməsi atmosferə daxil olan çoxlu miqdarda kül və qazlar səbəbindən planetin kəskin soyumasına səbəb olub. Onun heyvanların, bitkilərin və bəşəriyyətin böyük bir hissəsinin kütləvi şəkildə yox olmasına səbəb olduğu güman edilir.

Əvvəlki araşdırmalara görə, vulkanik qışa görə temperaturun aşağı düşməsi ilə bağlı potensial təxminlər 2 °C ilə 8 °C arasında dəyişirdi. Yeni araşdırmada elm adamları Toba supervulkanının püskürməsinə bənzər bir fəlakətin təsirlərini yenidən yaratmaq üçün kompüter simulyasiyalarından istifadə ediblər. Hesablamalar göstərib ki, hətta ən güclü partlayışla belə, Yerdəki temperatur 1,5 °C-dən çox olmayacaq.

Mütəxəssislərin fikrincə, temperaturun hesablamalarındakı uyğunsuzluq müəyyən edilməsi super püskürmə zamanı atmosferə daxil olacaq kükürd hissəciklərinin ölçüsü ilə bağlıdır.

Fərqli hissəcik ölçülərindən istifadə edərək super püskürmələri simulyasiya edərək tədqiqatçılar müəyyən edib ki, onlar qlobal temperaturu müasir dövrün ən böyük püskürmələrindən daha çox dəyişdirə bilməyəcəklər. Məsələn, 1991-ci ildə Filippində Pinatubo vulkanının partlaması 2 il ərzində qlobal temperaturun təxminən 0,5°C aşağı düşməsinə səbəb olub.

Alimlər qeyd ediblər ki, onların nəticələri geomühəndislik layihələrinin aşağı effektivliyini göstərir, ideyası atmosferə kükürd əsaslı aerozollar səpməklə vulkanik qış şəraitini bərpa etməyə çalışmaqdır.(Qaynarinfo)