Paxıllıq hissi insanı ekstremizmə sövq edir - Alimlər

Cenevrə Universitetinin isveçrəli psixoloqları paxıllıq hissi ilə insanın radikal və ekstremist qruplarda iştiraka meyli arasında əlaqəni araşdırıb. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, tədqiqat "Evolutionary Psychological Science" (EPS) elmi jurnalında dərc olunub.

Radikallaşmanın ənənəvi nəzəriyyələri psixoloji və sosial dinamikaya diqqət yetirir. Alimlər bildirir ki, insanın ekstremist hərəkətlərə can atmasında əsas rolu ədalətsizlik, ayrı-seçkilik və bərabərsizlik hissləri oynayır. Lakin bu modellər iqtisadiyyatı inkişaf etmiş ölkələrin və insan hüquqlarının müdafiəsi üzrə mövcud institutların varlı nümayəndələrinin niyə radikallara çevrildiyini izah etmir.

Tədqiqatçılar yeni bir məqalədə ekstremist qrupların tərəfdarları və iştirakçılarının öz statuslarını aşağı hesab etdikləri və ya başqalarının sahib olduqları üstünlüklərə layiq olmadığına inandıqları üçün paxıllıqla motivasiya oluna biləcəyini irəli sürüb. Onlar vurğulayıb ki, paxıllıq insanı qətiyyətli addımlar atmağa sövq edə bilən çox güclü emosiyadır.

Müəlliflərin irəli sürdüyü nəzəriyyəyə görə, paxıllıq müxtəlif səviyyələrdə radikallaşma prosesinə təsir göstərir. İlkin olaraq bu, insanların bərabərsizlik haqqında şüurunu artırır və ədalətsizlik hissini artırır. Bu şüur, mövcud sosial nizamları devirməyi və ya qəbul edilən ədalətsizlikləri düzəltməyi vəd edən ekstremist ideyaların dəstəklənməsinə haqq qazandıran hərəkət etmək üçün dərk edilmiş mənəvi öhdəliklərə çevrilə bilər.

Ənənəvi anti-radikallaşma səyləri ilk növbədə ideoloji və iqtisadi amillərə yönəldilsə də, elm adamları emosional və psixoloji amillərin aradan qaldırılmasının eyni dərəcədə vacib olduğuna inanırlar.

Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, sosial birliyi artıran və paxıllığın yaratdığı bərabərsizlik hisslərinə qarşı şəxsi dayanıqlığı artıran proqramların hazırlanması radikallaşmanın qarşısını almaqda mühüm rol oynaya bilər.