Həbsxana həyatı yaşamış məşhur liderlər

Ölkə.az həkimiyyətə gəlməzdən əvvəl məhbusluq həyatı yaşamış məşhur siyasi liderlərdən bəhs edən maraqlı yazını oxucularına təqdim edir:

Vladimir Lenin 1895-ci ilin dekabrında bolşevikləri, ayrı-ayrı vətəndaşları Rusiyadakı dövlət quruluşunun dəyişilməsinə çağırdığına görə həbs edildi. Bir ildən çox cəza çəkəndən sonra-1897-ci ildə sürgün olunub. 1912-ci ildə Avstriya-Macarıstan ərazisindəki Poroninə köçən Lenin Birinci Dünya Müharibəsi başlayanda Rusiya hökumətinin xeyrinə casusluqda şübhəli bilinərək Avstriya jandarmı tərəfindən həbs edilib. Avstriya parlamentinin sosialist deputatı V.Adlerin köməyi ilə 1914-cü ilin 6 avqustunda həbsxanadan buraxılıb.

SSRİ-nin ən uzunömürlü və ötən əsrin ən qanlı diktatoru kimi tarixə düşmüş İosif Stalin (Cuqaşvili) 6 dəfə həbsdə olub. Diktator yalnız birinci dəfə siyasi motivlərə görə dəmir barmaqlıqlar arasına düşüb. Onun digər həbsləri qarət ilə bağlı olub. Partiyanın xeyrinə müxtəlif cinayətlərə əl atan İosif Cuqaşvilinin "şəxsi cinayət hesabında" Tiflisdə dostu Kamo ilə birlikdə etdiyi “əsrin soyğunçuluğu” adlandırılan qarət də var. Bu qarət zamanı onlar o dövr üçün fantastik məbləğ - 250 min lari pul ələ keçirmişdilər. Cuqaşvilinin rəhbəri olduğu dəstə Bakı neftçilərini qorxu içərisində saxlayırdı. İmperator Birinci Nikolayın paroxoduna hücumu onun "yaradıcılığı"nın zirvəsi adlandırırlar.

Adolf Hitler Münhendə təşkil etdiyi uğursuz qiyama görə 1923-cü ilin 8-9 noyabrında həbs olunub. Maraqlısı odur ki, Hitlerin buradakı həyatı həbsxanadan çox tətili xatırladırdı. Onu burada çox rahat şəraitdə "qonaq edirdilər". O, burada qəbul keçirir, kamerasını digər məhbuslara təmizlədirdi. Hitler digər məhbuslardan fərqli olaraq istədiyi vaxt dincələ bilirdi. Diktator “Mənim mübarizəm” adlı kitabını da məhz həbsxanada yazıb.

1953-cü ilin 26 iyulunda diktator Fulhensio Batistanın hakimiyyətdən devrilmək üçün Santyaqodakı Monkada kazarmasına hücuma keçirdi. Üsyançılara başçılıq edən Kastro döyüşdə məğlub oldu, lakin geri çəkilərək bir müddət kəndlərdə gizlənə bildi. Avqustun birində ələ keçən Fidel Kastro məhkəmədəki cəsarətli çıxışları ilə yadda qaldı.
“Tarix mənə bəraət qazandıracaq" və “Əgər bir ölkənin rəhbəri cinayətkardırsa, onun vicdanlı vətəndaşları həbsxanada çürüməyə məhkumdur” sözləri ilə tarix yazaraq, yaddaşlarda ömürlük qaldı. 15 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilsə də, Kastro 1955-ci ildə Batista tərəfindən əvf edildi. 4 il sonra Kubada hakimiyyət dəyişərkən Kastro dövlət başçısı sükanını ələ keçirdi.

Cənubi Afrika Respublikası prezidenti Nelson Mandela 1962-ci ilin 5 avqustunda 17 aylıq izləmədən sonra tutulub Yohannesburq həbsxanasına göndərildi. Mandelanın yerinin müəyyənləşdirilməsində ABŞ-ın Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin böyük rolu oldu. Fəhlələrin tətilinin təşkil edilməsi və dövlət sərhədlərini qanunsuz keçdiyinə görə məhkum olunan Mandela 5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edildi. Ömrünün bir hissəsini dəmir barmaqlıqlar arasında keçirən Mandella məhkəmə prosesi zaman bunları demişdi: " Bütün həyatım boyu özümü Afrika xalqı uğrunda mübarizəyə həsr etdim. Mən təkcə "ağlar"ın deyil, həmçinin "qaradərililər"in də ağalığına qarşı mübarizə apardım. Mən bütün vətəndaşların harmoniyada yaşayacağı və bərabər hüquqa sahib olacağı cəmiyyətin şərəfli idealıyam. Bu mənim əldə etməyə can atdığım və yaşamaq istədiyim idealdır. Əgər lazım olarsa, mən bu ideal uğrunda ölməyə də hazıram". Xatırladırıq ki, Nelson Mandela üst-üstə 27 il məhbus həyatı yaşayıb.

Venesuela prezidenti Uqo Çaves də həbsxana həyatı yaşamış siyasətçilərdəndir. 1992-ci ildə Karakas küçələrinə çıxan Uqo Çavesin komandanlıq etdiyi ordu birləşməsinin rəhbərləri hakimiyyətin ələ keçirilməsini deyil, onu yenidən qurmaq və Təsisedici Məclisin yaradılmasını istədiklərini bildirirdilər. Fevralın 4-də, günorta radələrində hakimiyyətə təslim olan Çaves öz tərəfdaşlarını silahları yerə qoymağa çağırdı. Həbs canlı yayımla baş tutdu. Çaves bildirdi ki, istədikləri məqsədə nail olmadıqlarına və qan tökülməsini istəmədiklərinə görə təslim olurlar. Baş verənlərə görə məsuliyyəti öz üzərinə götürən Çaves heç nəyə baxmayaraq, mübarizənin davam edəcəyini bildirdi. Beləliklə, həbs edilən Çaves 2 illik məhbəs həyatı yaşadı, amma sonunda yenə prezident oldu.

Hazırladı: Məhbubə Gülməmmədova
Ölkə.az