“Seçimlərimizi elə etməliyik ki, daha sonra bizlərdə peşmançılıq yaratmasın”
“Mənim Təhsilim, Mənim Gələcəyim!” kampaniyasının rəhbəri Rəşad Bayramovun müsahibəsini təqdim edirik.
Rəşad Bayramov: İlk növbədə, gənclər təşkilatları və onların rəhbərləri bilməlidir ki, maarifçilik nədir? Niyə lazımdır?
İctimai işlər necə gedir? Kampaniyanın fəaliyyəti necədir?
Demək olar ki, yaxşı gedir. Çünki, mən heç vaxt “əladır” demərəm. İdeal olmaq üçün çox çalışmalıyıq. İnamla söyləyə bilərəm ki, kampaniyanın fəaliyyət istiqaməti gələcəyə ümidlə baxmağa imkan verir. Kampaniyanın fəaliyyət sahəsi genişlənməkdədir. 2016-cı il başlayandan bugünə kimi kampaniya bir çox layihələr həyata keçiribdir. Həmçinin, kampaniya müxtəlif gənclər təşkilatlarının gerçəkləşdirdiyi layihələrin əsas tərəfdaşı kimi çıxış etməkdədir. Təşkil olunmuş layihələrdə müxtəlif yaş qruplarından olan, müxtəlif vəzifələrdə çalışan şəxslər iştirak edib. Digər bir sevindirici hal isə, layihələrimizin əksəriyyətində zərif cinsin nümayəndələrinin sayının daha çox olmasıdır. Bir maarifləndirmə və təhsil kampaniyası kimi, işlərimizin nəticələrini görmək bizləri məmnun etməyə bilməz. Kampaniyanın miqyası genişləndikcə, həyata keçirdiyimiz layihələrdə iştirak etmək istəyənlərin sayı günü-gündən artır. Bundan sonra kampaniyanın fəaliyyətini daha da genişləndirmək, kampaniyamızdan faydalananların sayını artırmaq bizim əsas məqsədimizdir.
Hansı layihələri icra etmisiniz?
Bildiyiniz kimi bu ilin fevral ayından etibarən kampaniyaya rəhbərlik edirəm. Əvvəllər olduğu kimi, yenə də əsas missiyamız təhsilli gələcəyi formalaşdırmaqdır. Bu səbəbdən, müxtəlif maarifləndirici layihələri reallaşdırırıq. 27 Fevral- 30 Aprel tarixləri arasında Azərbaycan Dillər Universiteti ilə birgə “Tələbə Diplomatlar Məktəbi” adlı layihə icra olundu. Azərbaycanın 4 ali təhsil müəssisəsindən (ADU, BDU, BSU, ATMU) 30 tələbəyə, layihə çərçivəsində dəvət olunmuş diplomatlar və siyasi ekspertlər tərəfindən diplomatik və beynəlxalq münasibətlərlə bağlı müxtəlif mövzularda çıxışlar edildi. Sonda layihə iştirakçılarına sertifikatlar təqdim olundu. Həmçinin 16 aprel-21 may tarixlərində kampaniyanın təşkilatçılığı ilə “Uğur Akademiyası” adlı yeni bir layihə həyata keçirildi. Müxtəlif mövzularda (Motivasiya, şəxsi inkişaf, ictimai fəaliyyət, CV yazılması qaydaları və s.) bir ay müddətində peşəkar təlimçilər tərəfindən keçirilən təlimlərdə ümumilikdə 60-dan çox gənc qız və oğlanlar iştirak edibdir. 29 may 2016-cı il tarixində reallaşan “ChildLOVE” adlı layihənin əsas tərəfdaşlarından biri məhz “Mənim Təhsilim, Mənim Gələcəyim!” kampaniyası oldu. “1 iyun- Uşaqlar günü” ilə bağlı təşkil olunmuş bu sərgidə qonaqlar əsasən uşaqlar oldular və iştirakçı uşaqlar müxtəlif hədiyyələrlə mükafatlandırıldılar. 18 iyun 2016-cı ildə, kampaniyamızın təşkilatçılığı ilə “Rəqəmsal Marketinq” adlı növbəti təlimimiz keçirildi. 4-5 İyul tarixlərində kampaniyanın təşkilatçılığı ilə “Multimedia məktəbi” adlı növbəti layihə reallaşdı. İki gün müddətində klassik və onlayn media vasitələri haqqında, layihə çərçivəsində dəvət olunmuş qonaqlar tərəfindən çıxışlar edildi və layihə iştirakçıları sonda sertifikatlarla təmin olundular. 7-8 iyul tarixlərində kampaniyanın əməkdaşlığı ilə “study X change” adlı növbəti layihə təşkil olundu. Xaricdə təhsil almaq istəyən gənclər, məhz dünyanın müxtəlif ölkələrində təhsil almış gənclərdən bu barədə qiymətli məlumatlar aldılar. Digər layihələrdə olduğu kimi, bu layihənin sonunda da, layihə iştirakçılarına sertifikatlar təqdim edildi. Bundan savayı, ilin əvvəlindən etibarən müntəzəm olaraq Bakı şəhərində yerləşən universitet və kolleclərdə müxtəlif mövzularda silsilə təlimlər təşkil olunub.
Gənclərin seçimlərinə kənardan təsirlər göstərilir. Bir gənc seçim etmək üçün nəyi nəzərə almalıdır?
Bu gün gənclərin seçimlərinə təsirin göstərilməsi heç kimdə şübhə yaratmır. Burada əsas rollardan birini həmin gənclərin valideynləri və digər yaxınları oynayırlar. Həmçinin bura zamanın trendini əlavə etmək olar. Məsələn, bir ara ölkəmizdə hüquq dəbdə idi, sonra Beynəlxalq Münasibətlər bu dəbi əvəz etdi, sonra isə Maliyyə və Kredit fakültəsi ixtisas trendi oldu. Valideyinlər isə öz növbələrində övladlarının seçiminə təsir göstərərkən, uzaqgörənlikdən deyil, məhz “SSSR”-i təfəkkürünə əsaslanaraq dəbə uyğun hərəkət edirlər. Hətta, bəzən bir qrup gənclər vardır ki, yalnız valideynlərinin göstərişi ilə oturub-dururlar və professional arzularını basıdırırlar. Unutmaq lazım deyil ki, indi uğurlu gənc arzusunu reallaşdıran gəncdir, dəbdəbə ilə hərəkət edən yox. Bunu da unutmaq olmaz ki, bu həmin gənclərin gələcəkdə bir şəxsiyyət kimi formalaşmasına təsir edir. Amma gənclərə bu təsirlər gənclik dövründən yox, daha öncədən baş verir. Bu onlarda uşaqlıq arzuları və bu arzuları ifadə edən istedad şəklində üzə çıxır. Buna görə də, onlar bəzən hər hansı bir addım atmaqda çətinlik çəkirlər, qərarszlıqla tez-tez üzləşirlər. Bəzən isə gənclərin seçimləri valideynləri tərəfindən heç də yaxşı qiymətləndirilmir. Onların qərarlarına qarşı çıxılır, təsir edilir, istedadları ciddiyə alınmır. Bu isə həmin gənclərin başqa bir ortamda qərar verməsi və öz fikirlərini açıq şəkildə ifadə etməsinə təsir göstərir. Amma bu o demək deyil ki, biz valideynlərimizə qarşı çıxmalıyıq. Biz onlarla fikirlərimizi bölüşməliyik, onların qərarlarını anlaşıqla qarşılayıb öz fikirlərimizi də onlara sübut etməliyik. Qarşılıqlı razılığın olması, həmdə bizdə özgüvənimizin artmasına da şərait yaradır. Seçimlərimizi elə etməliyik ki, daha sonra bizlərdə peşmançılıq yaratmasın.
Gənclərin kitaba olan marağı çox aşağıdır? Bunun səbəbləri hansılardır?
Təxminən son iki-üç il ərzində kitab oxuyanların sayında artım var. Bunu təkcə kitab satış məntəqələrinin açıqladıqları nəticələrdən yox, həm də gündəlik həyatımızda da, rahatlıqla görə bilərik. Məsələn, ictimai nəqliyyatda, xüsusən də metroda əvvəllər daha çox yaşlı və ya xarici vətəndaşların əlində kitablar görürdüksə, indi ara-sıra gənclərin əllərində müxtəlif janrlarda olan kitabları görmək olar. Bu gün kitab oxuyanların sayında artım görünür, amma ümumilikdə səviyyə aşağı hesab oluna bilər. Əsas problemlərdən digər biri isə, regionlarda da gənclərin kitablara marağı çox azdır. İstər paytaxt da, istərsə də, regionlarda olan gənclərin kitablara qarşı olan biganəliyinin bir sıra səbəbləri vardır. Əvvəla, gənclərin vaxtlarını daha çox sosial şəbəkələrdə, çayxana və ya digər əyləncə mərkəzlərində keçirməsini unutmaq olmaz. Beləcə həm vaxtımız, həm də cibimizdə olan pulumuz gedir. İkincisi, əksər kitabların qiymətlərinin yüksək olmasıdır. Nəzərə alsaq ki, bu gün gəncliyin əsas hissəsini tələbələr təşkil edir və onlara aylıq verilən təqaüdlərlə ay ərzində bir neçə kitabı almaq onları qane edə bilməz. Mənim zənnimcə, bəzən gördüyümüz endirimli kitab yarmarkaları ayda bir dəfə deyil, ən azı bir neçə dəfə keçirilməlidir. Digər bir səbəb isə, xüsusən regionlarda daha tez-tez qarşılaşdığımız kitab evlərinin çatışmazlığıdır. Düzdür, əksər şəhər və rayonlarda kitabxanalar olsa da, orada ən təzə nəşrləri tapmaq çətin olur. Qeyd etdiyim səbəblər məhz kitab oxuyanların sayına və kitaba olan marağa təsir göstərir.
Regionlarda gənclərin fəaliyyətini necə dəyərləndirirsiniz?
Bu gün gənclərin fəaliyyətində yüksəlişi görmək o qədər də, çətin deyil. İllər öncə ilə müqayisədə gənclər artıq ictimai həyatda aparıcı rol oynayırlar. Təsadüfi deyilki son illərdə keçirilən bir sıra beynəlxalq yarışlarda, o cümlədən konfrans və forumlarda əsas işçi qruplarını məhz gənclər təşkil edir. Onlar burada könüllü və ya məvacibli şəkildə olmaqla, həm təcrübə qazanır, həm də yeni insanlarla tanış olmaq şansını əldə edirlər. Amma bu qeyd etdiklərimizdən əsasən paytaxtda olan gənclər faydalana bilirlər. Regionda isə fərqli şəraitlə qarşılaşırıq. Düzdür, bu gün dövlət səviyyəsində regionlarda bir sıra layihələr həyata keçirilir, region gəncləri bu layihələrə cəlb olunurlar, lakin kütləvi xarakterik deyil. Amma qeyd etməliyəm ki, bu gün region gənclərinin ictimai fəallığa olan marağı, paytaxt gənclərindən heç də geri qalmır. Hər il keçirilən buraxılış və qəbul imtahanlarından sonra görürük ki, regionda təhsil alan yeniyetmə və gənclərin səviyyəsi hətta paytaxtda olan həmyaşıdlarından üstündür. Eyni mənzərəni biz həm də, məhz gənclərin ictimai fəallığında da, görə bilərik. Bunun üçün, məhz regionlarda layihələrin sayını artırmaq, daha çox region gənclərini bu layihələrə cəlb etmək lazımdır.
Gənclərin maarifləndirilməsində hansı addımlar atılmalıdır?
Qeyd etdiyim kimi, bu gün gənclərlə bağlı həyata keçirilən layihələrin sayı çoxalıb və bununla bağlı ölkədə fəaliyyət göstərən bir neçə qurumlar vardır. Amma bu kifayət etmir. Buna görə də, burada gənclər təşkilatları yada düşür. Lakin bu da sirr deyilki, əksər gənclər təşkilatları gənclərin maarifləndirilməsi, onların ictimai işlərə cəlb olunması və digər məsələlərə biganə yanaşırlar. Çox təəssüf ki, bu gün barmaqla sayılacaq qədər gənclər təşkilatları gənclərə kömək edirlər. İlk növbədə, gənclər təşkilatları və onların rəhbərləri bilməlidir ki, maarifçilik nədir? Niyə lazımdır? Bunu bilməyən və maarifçiliyin vacibliyini anlamayan şəxslər cəmiyyətdə aparıcı mövqedə durunca maarifləndirmə işi zəif olacaqdır. Lakin biz kampaniya olaraq, artıq 3 ildən çoxdur ki, maarifləndirmə işlərini davam etdiririk. Bu illər ərzində həm paytaxt, həm də region gəncləri kampaniyanın həyata keçirdiyi layihələrdə iştirak etməklə, müxtəlif mövzularda maarifləniblər və bundan sonra da, bizim əsas missiyamız belə də olacaqdır. Maarifləndirmə təkcə hər hansı bir kitab və ya bukletlərlə olmur, həmçinin onlara müxtəlif təlimlər və digər yollarla bu maarifləndirməni də, aparmaq lazımdır. Uğur qazanmış gəncləri onlarla görüşdürmək, uğur hekayələrini bölüşərək, onlara motivasiya vermək olar.
Gələcək planlarınızda hansı növ layihələrin icra edilməsinə təşəbbüs göstərəcəksiniz?
Əvvəldə də qeyd etdiyim kimi, bizim əsas məqsədimiz, kampaniyamızdan faydalananların sayının artması, kampaniyanın fəaliyyətinin güclənməsidir. Bir təhsil və maarifləndirmə kampaniyası kimi, bundan sonra da, layihələrimiz əsasən bu iki istiqamətdə davam edəcəkdir. Gələcəkdə həyata keçirmək istədiyimiz layihələrin əhatəsini, layihələri müasir dünyanın çağırışlarına və uzunmüddətli davamlılığa hesablanmış şəkildə daha da genişləndirmək istəyirik. Həmçinin müxtəlif tədbirlər və təlimlərlə yanaşı, maarifləndirici video-çarxlar planlarımız sırasındadır. Ümumilikdə qeyd etməliyəm ki, gələcəkdə kampaniya olaraq yeni və daha möhtəşəm layihələrə imza atacağıq.
