Suya batmış şəhər
İsgəndəriyyənin 25 kilometrliyində yerləşən Heraklion şəhəri qədimlərdə “Misirin qapısı” hesab edilirmiş. Hər gün bu liman şəhərindən keçən çoxlu gəmi Misirə daxil olar və ya Misiri tərk edərmiş. Artıq bu şəhər mövcud deyil. Heraklion artıq 2000 ildən çoxdur ki, dənizin dibindədir.
Qədim Heraklion şəhəri dəniz səviyyəsindən cəmi 1 metr hündürlükdə olan bir sahədə salınmışdır. Təbii fəlakətlər, dəniz dalğaları bu şəhəri çox asanlıqla suya qərq etmişdir. İndi bu şəhər Abukir körfəzində, dənizin 6 metr dərinliyindədir. Parisdə yerləşən Avropa Sualtı Arxeologiya İnstitunun təsisçisi Frenk Qoddionun rəhbərlik etdiyi arxeoloqlar qrupu dənizin dibində həmin şəhərin qalıqlarını tapıblar. Suyun altında qalmış qədim şəhərin qalıqları içərisində məbəd və məbədə qoyulmuş Yunan tanrılarının qədim heykəllərinin qalıqları da aşkar edilmişdir.
Qədim Heraklion şəhərinin qalıqları bir təsadüf nəticəsində aşkar edilib. Sualtı arxeoloqlar 1798-ci ildə Britaniya hərbiçiləri tərəfindən vurulmuş Napoleonun Hərbi Dəniz Donanmasına məxsus gəminin qalıqlarını dənizin dibindən çıxardarkən şəhərin qalıqlarına rast gəliblər. Bu qədim şəhər bir göz qırpımında yoxa çıxmışdır. E.ə. I əsrdə baş verən güclü zəlzələ şəhərdə hər şeyi alt-üst edib. Əhalinin əksəriyyəti məhv olmuş, az bir hissəsi də hər şeyini qoyub, canını götürərək qaçmışdır.
Bəs hansı səbəbdən e.ə. 800-cü illərdə Heraklion şəhəri dənizin dibinə çökmüşdür? Ola bilsin ki, dəhşətli subasma nəticəsində bataqlıq torpağı olan bu ərazi üzərindəki hər bir şeylə bərabər dənizin dibinə çökmüşdür? Bəlkə də şəhərin çökməsinə güclü zəlzələ səbəb olmuş və sonradan çökmüş şəhərin yerini Aralıq dənizinin suları tutmuşdur? Stenford Universitetinin professoru Amos Nur Amerikanın Geofiziklər Cəmiyyətinin konfransında bildirmişdir ki, bütün bu suallara geofiziklər cavab tapmalıdırlar.
Heraklion şəhərinin mərkəzində “Herkules” məbədi ucaldılmışdır. Qədim şəhər o dövrlər Misir və Yunan tanrılarının şəninə tikilmiş məbədlərlə də məşhur idi. Bu şəhərdə: müalicə və məhsuldarlıq ilahəsi – Erapisanın, analıq ilahəsi – Izidanin, ölülərin himayədarı – çaqqalbaşli Anibusun şərəfinə möhtəşəm məbədlər inşa edilmişdir.
Dənizin dibindən müxtəlif formada qızıl sırğalar, bilərziklər, üzüklər, yüzlərlə sikkə və Yunan kubokları tapılmışdır. Maraqlıdır ki, tapılan bu zinət əşyaları çox yaxşı vəziyyətdə qalmışdır. Sualtı arxeoloqların verdiyi məlumatlara əsasən, dənizin dibində məbədlərdən birinin mərkəzində iri bir sərdabə tapılmışdır ki, sərdabənin üzü heroqlif yazılarla bəzədilmişdir. Alimlərin fikrincə, bu heroqliflər tam oxunduqdan sonra bir çox mətləblər dəqiqliyi ilə aydınlaşacaqdır.
Hikmət
