Arktika buzları necə yoxa çıxır?
Son onilliklər ərzində Şimal Buzlu Okeanının səthindəki donmuş buz qatının həcmi kifayət qədər azalıb.
Ölkə.Az xəbər verir ki, NASA ekspertləri müxtəlif illərə aid sputnik məlumatlarını toplayaraq bu barədə xəbər yayıblar.
Dənizdə su qışda donur, yayda isə əriyir. Yayda əriyən buzun həcmi, qışda donan buz həcminə nisbətən daha az olur. İsti mövsümdə əriməyən buz qatı ildən-ilə qalınlaşır. Qalın buz qatı əriməyə davamlıdır, külək və dalğaların təsirinə də daha az məruz qalır.
Bir çox illər ərzində alimlər müşahidə edirlər ki, köhnə buz qatı yoxa çıxır. İllər keçdikcə buz qatı nazilir, yeni yaranan buz layları isə müsbət tempraturun təsirinə məruz qalırlar.
NASA alimlərinin fikrinə görə, 1989-cu ildən başlayıb bir neçə il davam edən prosesə səbəb Arktik ossillyasiyanın dəyişikliyidir. Bu dəyişiklik Botfortun dövranını zəiflədib və Transqütb dreyf axınını gücləndirib. Bu zaman isə Arktikadan daha çox buz axına məruz qalıb.
İkinci mərhələ isə 2000-ci illərdə qlobal istiləşmə səbəbi ilə başlayıb və hal-hazırda hətta köhnə buz qatları da əriməyə məruz qalıb.
İtkilərin miqdarı çoxdur. Əgər 1980-ci illərdə qalın buz qatının 20 %-ni dəniz buzu təşkil edirdisə, indi bu rəqəm cəmi 3 %-dir. Əgər tendensiya bu səpkidə davam etsə, tezliklə yay aylarında Arktika buz qatından tamamilə qurtulacaq.
Hikmət
