Fədayə ilə 6 il, 30 ilə bir konsert, qoşa nağara və \"Bayatı-Şiraz\"

Ölkə.Az bu həftədən etibarən fəxri adı olmayan, ancaq xalq arasında yetərincə tanınan, sevilən sənət adamları ilə bağlı silsilə yazılara başlayır. İlk yazımız tanınmış müğənni, "Qarabağ bülbülü" Tacir Şahmalıoğlu haqdadır.

Tacir Şahmalıoğlu son 30 ildə Azərbaycan səhnəsinə gəlmiş ən güclü səslərdəndir. Hələ 11 yaşı olanda "Bayatı-Şiraz" muğamı ilə müasir dillə desək, gündəmə gələn Şahmalıoğlu bu gün də yetərincə tanınır və sevilir. Amma səhnəyə gələndə götürdüyü start sürəti ilə müqayisə etsək, Tacir indi elə də sürətlə "getmir". Şübhəsiz ki, bunun da bir neçə obyektiv və subyektiv səbəbləri var.

Yəqin sizə də maraqlıdır ki, sənəti ilə hətta xalq artistliyinə layiq olan Şahmalıoğlu niyə heç bir fəxri ada sahib deyil. Doğrudanmı, o, məsələn, Səməd Səmədovdan pis oxuyur, yaxud ondan zəif sənətçidir?

Əvvəla, qəhrəmanımızın səsini bir neçə dəfə müxtəlif üsullarla "kəsməyə" cəhdlər olub. Qeyri-rəsmi də olsa, bu haqda müəyyən informasiyalar var. Tacir yeddi uşaqlı (dörd qardaş, üç bacı) ailədə bu peşəyə sahib olan yeganə şəxsdir. Atası Şahmalı kişi Qarabağın sayılıb seçilən tarzənlərindən olub. Qəhrəmanımızı bütün ölkəyə məşhur edən "Bayatı-Şiraz"dan qısa müddət sonra səsi batır. Hər halda, bu, keçid dövrü ilə bağlı idi. Bir neçə il səsindən məhrum olan Şahmalıoğlu musiqidən uzaq qalmır və qoşa nağara ifaçısı kimi toylara getməyə başlayır. O vaxt Tacir orta məktəbin son siniflərində oxuyurdu. Şübhəsiz ki, içindəki əsas istək oxumaqla bağlı idi. Öz danışdığına görə, günlərin birində həyətlərindəki ağaca çıxıb "Qarabağ şikəstəsi"ni zümzümə edir. Bu, həmin dönəmlər idi ki, o, qoşa nağara çalırdı. Atası Şahmalı müəllim onun ifasını eşidir və deyir ki, deyəsən səsin açılıb. Həmin gündən Tacir yenidən oxumağa davam edir.

Sənətkarın yaradıcılığında növbəti mərhələ isə Fədayə Laçınla duet oxuduğu dövrü əhatə edir. Söhbət 1998-2004-cü illərdən gedir. Doğrudur, bu altı il həm Fədayə, həm də Tacir üçün yetərincə yaddaqalan hesab edilməlidir. Əvvəla ona görə ki, həmin dövr populyarlıq baxımından hər ikisi, xüsusən ilk addımlarını atan Fədayə Laçın üçün yetərincə uğurlu idi. Elə Şahmalıoğlunun musiqimizə başqa bir xidməti də Fədayə Laçın kimi sanballı səsi səhnəmizə qazandırması oldu. Məsələnin nöqsanlı tərəfi isə altı il ərzində səhnə üçün elə də ciddi bir işin görülməməsi idi. Təsəvvür edin ki, altı il ərzində cəmi bir dəfə solo konsert proqramı ilə çıxış ediblər, o da 500 nəfərlik Şəhriyar adına Mədəniyyət Mərkəzində. Halbuki bu istedadın sahibləri altı il ərzində ən azı 5-6 solo konsert verə, onlarla yaddaqalan mahnılar yazdıra bilərdilər. Bütün bunların əvəzinə cütlük əsasən toy bazarında parlamağa başladı. Elə indinin özündə də bir çox məclis sahibləri Tacir-Fədayə duetini toylarına dəvət edirlər.

İlk baxışdan indi deyəcəklərim bir az gurultulu səslənə bilər. Amma Tacir Şahmalıoğlu sənətə heç kimi yamsılamadan, ilk gündən öz yolunu yaradan biri kimi gəlib. Elə indinin özündə də bir sıra tanınan və tanınmayan sənətçilər məhz onun "yolunu" oxuyurlar. Bəzilərində bu yamsılama nisbətən uğurlu alınsa da, adətən gülməli görünür. Birincisi, ona görə ki, bunun üçün yetərincə geniş səs diapazonu, şirinlik və yaddaqalan səs ahəngi olmalıdır. İkincisi, həmin şəxs hətta Tacirdən yaxşı oxusa belə, yamsıladığına görə nə də ifa etsə, özündən əvvəlkini xatırladır. Yəni, Tacir Şahmalıoğlunu. Qəhrəmanımızın zəngulələri isə həmkarlarının təbirincə desək, bal kimidir. Musiqiyə azacıq bələd olan şəxs yüz səsin içindən onun səsini seçə bilər.

Bəs niyə bu qədər böyük istedad və səs sahibi bu gün heç bir fəxri ad almayıb? Şübhəsiz ki, məsələnin subyektiv tərəfləri az deyil. Amma bunun ən başlıca səbəbi Şahmalıoğlunun istedadına biganə olması, qısaca desək, tənbəlliyidir. Fədayə Laçını çıxmaq şərtilə, onun heç bir tələbəsi yoxdur, heç vaxt pedaqoji fəaliyyəti olmayıb. Halbuki peşəkar səhnədə olduğu 30 ildən artıq müddətdə yüzlərlə tələbəyə istiqamət verə bilərdi.

Görünür, istedad heç də həmişə parlamağa, dövlətin diqqətini çəkməyə yetərli olmur. Elə haqqında danışdığımız Şahmalıoğlu dediklərimizə bariz nümunədir.

İntiqam VALEHOĞLU
Ölkə.Az