Moskvadan Paşinyana sərt sillə və ya Ermənistanda inqilabi terrorun ilk cücərtiləri

“Qazprom”un  “Qazprom Ermənistan”da kütləvi ixtisarlara başlaması və Rusiyanın Ermənistana satdığı qazın hər min kubmetrinə olan qiymətinin minimum 15 dollar qaldıracağı ilə bağlı açıqlamaları erməni cəmiyyətində ciddi ajiotaja səbəb olub.

Artıq erməni ekspertlər Moskvanın bu hərəkətini Ermənistanın müttəfiqdən üz döndərməsi və “iki stul” siyasətinin fiaskosu kimi dəyərləndirirlər. “İki stul” siyasətinin Serj Sərkisyan hakimiyyətinə necə baha başa gəldisə, həmin siyasətin Paşinyan tərəfindən də davam etdirilməsi yeni hakimiyyətə baha başa gəlməyə başlayıb. Moskva artıq Paşinyan hakimiyyətini dolayısı vasitələrlərlə cəzalandrımağa başlayıb. Mokva ənənəvi birbaşa təzyiq taktikasından əl çəkərək erməni cəmiyyətini yeni hakimiyyətdən narazı salaraq Paşinyan  hakimiyyətini  cəzalandırmaq  istəyir. Bunun üçün də “Qazprom Ermənistan”da kütləvi ixtisarlara başlamaq, o cümlədən qazın qiymətinin artırırlması barədə niyyətini açıqlayıb.  Rusiyanın bu hərəkəti Ermənistanda  ciddi narahatçılıq və məyusluğa səbəb olub. Artıq erməni  cəmiyyəti nə edəcəyini bilmir. 2018-ci ilin mayında baş verən inqilabda  erməni cəmiyyətinin ölkədə sosial-iqtisadi böhranın normallaşmasına və sabitliyin bərqərar olacağına azacıq ümid var idisə, indi artıq olub-qalan ümidlər də puça çıxmaq üzərədir. Çünki ötən bir il ərzində yeni hakimiyət  sosial-iqtisadi vəziyyətin yaxşılaşdırılması istiqamətində  verdiyi vədlərin heç birini yerinə yetirə bilmədi. Əksinə mövcud böhran daha da  dərinləşdi. Yeni hakimiyyətin bir əli ilə Qərbdən, digər əli ilə Rusiyadan yapışmaq siyasəti öz effektini vermədi. Nə Qərb, nə Rusiya İrəvanın səmimiyyətinə inanmadı. Nəticədə  Ermənistan bir Azərbaycan zərb məsələsində  deyildiyi kimi “Əli aşından, Vəli aşından da oldu”.

“Qazprom”un  son addımlarını isə  baş nazir Nikol Paşinyan   aprelin 15-də jurnalistlərə açıqlamasında Moskvanın bu addımını Ermənistana təzyiq vasitəsi kimi istifadə  dəyərləndirib.  Erməni iqtisadşı ekspert Vardan Bostancyan isə “Qazprom Ermənistan”da baş verən olaylarla bağlı  “1 in.am”- a müsahibəsində   təəssüflə baş verən  hadisələrin artıq siyasi faktora çevrildiyini qeyd edib:

 “ Rusiya kimi güclü bir dövlət Ermənistanı etirbarlı tərəfdaş kimi görmək istəyirdi... Bu gün Ermənistanın özünü qazla təmin etmək üçün Rusiyadan başqa alternativi yoxdur. Baxmayaraq  ki, alternativ variant kimi İrandan qaz almaq üçün  cəhdlər edirik, ancaq hələlik bu istədiyimiz nəticəni vermir. Əgər belə bir imkan olsaydı, Ermənistan çoxdan  bu alternativdən yararlanardı. Iranın yürütdüyü siyasəti nəzərə alsaq, o zaman əminliklə deyə bilərik ki, Ermənistanın bu ölkədən qaz almaq perspektivi uğurla nəticələnməyəcək. Alternativin  olmaması isə Rusiyanı öz qazını bahalaşdırmaq baxımından tam hüquqa malikdir və bunu edə bilər.  Nə qədər ki, Rusiya ilə siyasi münasibətlər normallaşmayıb və təzyiq prosesini dayandırmayıb qazın qiyməti istənilən vaxt qalxa bilər”.

Bostancyan eyni zamanda Paşinyan hakimiyyətinin yürütdüyü siyasəti tənqid edərək bildirib ki, onun yürütdyü siyasət nəticəsində cəmiyyətdə qeyri-müəyyənlik və məyusluq yaranıb.

 “Artıq erməni cəmiyyətinin sabaha ümidi yoxdur. Buna da səbəb  hakimiyyətə gəlişi zamanı verdiy vədlərə əməl etməməsi, əksinə vəziyyətin daha da pisləşməsidir. O baxımdan mən ölkədə yaranmış durumdan çox narahatam”, - erməni ekspert  qeyd edib.

Ümumiyətlə erməni politoloq və ekspertlər  hesab edirlər ki, Paşinyanın  məğlubiyyəti ilk növbədə bölgələrdən və kəndlərdən başlayacaq. Səbəbi də indiyə kimi effektli idarəetmə sisteminin yaradılmaması ilə bağlıdır. Yəni, verdiyi vədlərin fiaskoya uğrmasıdır. Effektiv idarəetmə sistemin yaradılmaması nəticəsində əsasən kəndlərdə və əyalətdə yaşayan insanların həyat şəraitinin pisləşməsinə səbəb olub. Ona görə də son aylarda bölgələrdə mütəmadi olaraq etriaz aksiyaları keçirilir. Bu etiraz dalağası isə vüsət almaqdadır və bütün bölgələri əhatə etməkdədir. Odur ki, Ermənistanda verilən vədlərin yerinə yetirilməməsi,  əksinə baş nazir Paşinyanın populist  bəyanatları sanki  asta işləyən minanı xatırladır və günün birində  çox pis formada partlayacaq.
Burada digər bir məqam isə Paşinyan komandasının yekcins  və təcrübəsiz olmasıdır. Komanda təcrübəsiz olduğundan  fikir ayrılıqları yaranmaqda və bu proses dərinləşməkdədir.  Paşinyan bunu artıq görür və “yumşaq əl” taktikasından “dəmir əl” taktikasını seçməyi planlayır. Ancaq bunun hansı effekt verəcəyi  də bəlli deyil. Bu, Paşinyan hakimiyyətinin daha sürətlə dağılmasına rəvac verə bilər.  Paşinyan ilk olaraq sosial şəbəkələrdə barəsində  sərt  yazılara reaksiya verməkdədir.

 Aprelin 4-də sosial şəbəkə iştirakçısının  Paşinyan hakimiyyətini dövləti məhv etməkdə ittiham edən bir status yazıb.  Sosial şəbəkə iştirakçısı  öz statusunda bunları qeyd edib: “Bu hökumət Ermənistanı məhv edərək, Böyük Turana yol açmaq üçün  hakimiyyətə gəlib”.

 Bundan sonra Paşinyan Təhlükəsizlik xidmətinin rəhbərinə  həmin şəxs barəsində  ciddi tədbir görmək barədə göstəriş verib. Onu bu göstərişi qısa zamanda həyata keçirilib. 

Müxalifət Respublikaçılar partiyasının  sədr müavini  Armen Aşotyan son günlərdə  Paşinyan hakimiyyətinin tənqidi fikirlərə dözməyərək,  kəskin reaksiya  verməsini ciddi problemlərə yol açacağını bildirib. O, qeyd edib ki, erməni cəmiyyəti qısa zamanda  inqilabi terrorun şahidi olacaq. Onun fikrincə, Paşinyan verdiyi vədlərə əməl edə bilmədiyindən reytinqi cəmiyyətdə sürətlə aşağı düşür və ölkədə idarəetməni həyata keçirə bilmir: “O, öz hakimiyyətini qoruyub-saxlamaq üçün  inqilabı terrora əl atacaq” .

Baş verənlər bir daha onu sübut edir ki, Ermənistan nə qədər işğalçı siyasətinə son verib Azərbaycan və Türkiyə ilə normal münasibətlər qurmayıb, bu ölkənin xilası mümkün deyil.

Mürtəza Bünyadlı
Ölkə.az