Azərbaycanda QHT-lər ləğv olunur?

Hazırda ölkədə QHT sektoru demək olar ki, iflasa uğramaq dönəmini yaşayır. İnkişaf etmiş ölkələrdə QHT sektoru hər gün inkişaf etsə də, ölkəmizdə bu sahəyə maraq olduqca azalıb. Hətta bəzi insanlar QHT-ləri "ölü orqan" adlandırır və onların "artıq" olduğunu iddia edirlər. Tez-tez səslənən məşhur fikirlərdən biri isə onların fəaliyyətinin ümumilikdə dondurulmasıdır. Bəs görək, bu məsələyə QHT rəhbərləri özləri necə yanaşır?

Bu məsələ ilə bağlı Ölkə.az QHT rəhbərlərindən  "Multimedia" İnformasiya Sistemləri Texnologiyaları Mərkəzinin direktoru Osman Gündüzün, “Müstəqil Mətbuat Mərkəzi” ictimai birliyinin sədri Elçin Xalidbəylinin və Qarabağ Azadlığı təşkilatınıın sədri Akif  Nağının fikirlərini öyrənib:.

Osman Gündüz: “Mən düşünürəm ki, QHT-lər barədə bu cür fikirlərin səslənməsi reallığı əks etdirmir. Son illər Azərbaycanın ictimai siyasi həyatına baxsaq, görərik ki, xeyli sayda QHT-lər tərəfindən ictimai faydalı işlər həyata keçirilib. Azərbaycanda informasiya cəmiyyətinin quruculuğunda, vətəndaş cəmiyyətlərinin quruculuğunda QHT-lərin danılmaz fəaliyyətləri var. Ona görə də, mən düşünürəm ki, bu umumiyyətlə heç müzakirə olunacaq bir mövzu deyil”. 

Elçin Xalidbəyli: “Azərbaycanın QHT sektorunda müəyyən problemlərin mövcud olması inkaredilməz reallıqdır. Məsələn, bəzi QHT-lər qrant layihələrini təyinatı üzrə reallaşdırmırlar. Bəzi hallardasa, həmin qrant layihələrinin reallaşdırıldığı ilə bağlı sadəcə, görüntü yaradırlar. Ən əsası isə QHT-lərin Azərbaycan cəmiyyəti qarşısında hesabatlılığı çox aşağı səviyyədədir. Əgər bu hesabatlılıq təmin edilsə, QHT-lərin reallaşdırdığı qrant layihələrinə ayrılan maliyyə vəsaitlərinin necə xərcləndiyi ictimaiyyətə aydın olar və cəmiyyət də həmin layihələrdən faydalana bilər. Təbii ki, QHT sektorundakı problemlər yalnız bunlarla məhdudlaşmır. Başqa problemlər də mövcuddur. Ancaq problemlərin mövcudluğu o demək deyil ki, QHT-ləri bağlamaq və ya bu sektoru tamamilə sıradan çıxartmaq lazımdır. Bu, olduqca yanlış və Azərbaycan cəmiyyəti üçün zərərli fikirlərdir. Hər halda, QHT sektoru həmin statusda deyildiyi kimi lazımsız olsaydı, dövlət QHT Şurasını yaratmazdı, hər il bu sahəyə bir neçə milyon manat xərcləməzdi. QHT sektoru əslində hər bir ölkənin cəmiyyətində nəfəslik rolunu oynayır. Cəmiyyətdə olan və diqqətdən kənarda qalan problemlərin həlli yollarını oynayır. Hər halda, dünya təcrübəsində belədir.  Bütün inkişaf etmiş ölkələrdə QHT sektoru hökumətlər üçün sosial problemlərin həllində ideya mənbəyi rolunu oynayır. Ona görə də, QHT sektorunu məhv etmək yox, əksinə, QHT-lərin problemlərini həll edərək bu sahənin daha da inkişaf etməsinə, QHT-lərin cəmiyyət üçün faydalı məzmunda fəaliyyət göztərməsini təmin etmək lazımdır. Bu baxımdan, "QHT-ləri bağlamaq" təklifi onun mənfi nəticələri nəzərə alınmadan gündəmə gətirilmiş fikirlərdir və Azərbaycan cəmiyyətinin maraqlarına cavab verməyən olduqca zərərli bir yanaşmadır”.

Akif Nağı: “Hər kəsin öz fikrini demək haqqı var. Hardasa bu fikirdə reallıq var. QHT-lərin əksəriyyəti ancaq qrant alandan alana hər hansısa layihəni yerinə yetirməklə məşğuldurlar. Yerdə qalan dövrlərdə isə heç bir işlə məşğul deyil. Ancaq bu o demək deyil ki, QHT-lərin fəaliyyətini ehtiyyac yoxdu. Birincisi fəal QHT-lər də var. Hətta bəzi partiya və dövlər qurumlarından daha fəal QHT-lər var. Mən hesab edirəm ki, bu cür QHT-lərin sayı azdır. Onlar yarımfəaliyyət vəziyyətdədir. Hesab edirəm ki, QHT-lərin fəaliyyətini dayandırmaq, dondurmaqdan yox, onların fəaliyyətini canlandırmaq üçün yollar axtarmaq lazımdır, o istiqamətdə baş sındırmaq lazımdır. Bu gü bütün dünyada, dünyanın aparıcı ölkələrində QHT-lər vasitəsiylə böyük işlər idarə olunur. İEÖ-də elə QHT-lər var ki, fondunda milyonlarla vəsaiti var. Onlar hətta dövlətin görə bilməyəcəyi işlərlə məşğul olur. Ona görə də QHT-lərin canlanması üçün hansı addımlar atılmalı olması barədə düşünək”. 

Xatırladaq ki, Qeyri-hökumət təşkilatı (qıs.QHT) vətəndaşların birgə məqsəd uğrunda könüllü fəaliyyət prinsiplərindən ibarətdir ki, bu da vətəndaş cəmiyyətinin formalaşmasında əsas amillərdəndir. Onların inkişafı vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı, onların iflası isə vətəndaş cəmiyyətinin iflası deməkdir. 

Mövzunu davam etdirəcəyik.

Fatimə İbrahimova

Ölkə.az