"Hikmət Hacızadə öz işi ilə məşğul olsa daha yaxşı olar"
Hikmət Hacızadənin Səməd Vurğun haqda səsləndirdiyi fikirlərə şair və yazıçılardan reaksiya gəldi
Səməd Vurğun haqda Hikmət Hacızadənin fikirlərini şərh edən şair və yazıçılar Ölkə.Az-a münasibət bildirdilər.
Şəmşad Ağa: ""Səməd Vurğunun Azərbaycan dilinin inkişafında xidməti danılmazdır. Ancaq Səməd Vurğunun sovet dövründəki ictimai mövqeyi bizim müstəqillik dövründə formalaşan ictimai şüura tam ziddir. Hikmət Hacızadənin onu tənqid etməsi də, məhz ideoloji fərqlərlə bağlıdır. "Azərbaycan" şeiri ilə bağlı fikrə gəlincə, o iddia ilə razıyam ki, Səməd Vurğunun "Azərbaycan" şeiri vətən mövzusunda yazılmış şeirlərdən, məsələn Abbas Səhhətin "Vətən" şeiri və Almas İldırımın "Azərbaycan" şeiri ilə müqayisədə zəifdir.
Səməd Vurğun toxunulmaz deyil, buna görə də kimisə tənqidə görə "vətən xaini" elan etmək düzgün deyil. Onu tənqid edənlərin də haqlı tərəfləri çoxdur. Kimsə, onun şairliyinə, istedadına şübhə eləmir. Səməd Vurğunun yaxşı əsərləri də az deyil. Amma bir məqama baxın. Şərq əxlaqında belə bir şey yoxdur ki, öz məmləkətinin qadınından, qızından başqa məmləkətin kişisinə salam aparasan. Ancaq Səməd Vurğun "Rəhbərə salam" şeirində yazır ki, "çadırasız, boyasız el qızlarından salam gətirmişəm rəhbərə".
Başqa bir məqama diqqət edək. Hüseyin Cavid həbs olunan ərəfədə Ayna Sultanova Mikayıl Müşviqə deyir ki, Hüseyin Cavidin əlehinə şeir yaz, bəlkə, bu yolla səni xilas edə bildik. Mikayıl Müşviq isə etiraz edir, "Hüseyn Cavid haqqında sağ əlim yazsa, sol əlim onu kəsər", - deyir. Ancaq bunun qarşılığında Səməd Vurğunun yazdıqları ortadadır. Səməd Vurğunun ictimai mövqeyi ancaq özünü qorumaq olub. Bu günün prizmasından yanaşsaq, Səməd Vurğunun vətəndaş mövqeyi olmayıb. Səməd Vurğun həmişə sovet ideologiyasının mövqeyindən çıxış edib. Ona görə də, şəxsən mənim üçün də vətən şeiri Almas İldırımın "Azərbaycan" şeiridir".
Əvəz Qurbanlı: " Hikmət Hacızadəni ədəbiyyat adamı kimi tanımamışam. O, siyasi şərhləri ilə yadda qalıb. Səməd Vurğuna gəldikdə isə, sovet dövründə təkcə Səməd Vurğun yox, bir neçə nəfəri çıxmaqla yerdə qalanları şair və yazıçı hesab etmirəm. Səməd Vurğunun çox zəif bədii mətnləri var. Onun yaradıcılığının 90%-i zəif bədii mətnlərdən ibarətdir. Onun təbliğ olunması dövlət qarşısında xidmətlərinə və Azərbaycan ədəbi dilinin formalaşmasında oynadığı rola görə olub. Mənim üçün Səməd Vurğun çox zəif şairdir".
Nəriman Əbdülrəhmanlı: "Səməd Vurğun zəmanəsinin övladı idi. Hikmət Hacızadə bilmir bəlkə, Səməd Vurğun zamanında çox böyük təhlükələrlə yaşayıb. Səməd Vurğun istedadı və xalqla ünsüyyəti sayəsində sağ qalıb. Səməd Vurğun mümkün olanları yazıb. Səməd Vurğun həmin dövrdə yaşamasa idi bəlkə daha nəhəng əsərlər yazardı.Mənim üçün Səməd Vurğun böyük şairdir".
Vüqar Əhməd: "Səməd Vurğunun ədəbi dilimizin inkişafında böyük rolu var. Səməd Vurğunun səhvləri olub, Məmmədəmin Rəsulzadəyə qarşı yazdıqlarını məndə bağışlamıram. Ölmüş adamın arxasınca danışmaq olmaz, o, Azərbacanın ilk xalq şairidir. Xalq arasında iki şair sevilib, Əliağa Vahid birdə Səməd Vurğun. Xalq kimi sevirsə onun üstündən xətt çəkmək olmaz. Səməd Vurğun Məmmədəmin Rəsulzadəyə, İslam dininə qarşı düzgün mövqe tutmayıb ancaq bu o demək deyil ki, o pis şair olub. Səməd Vurğun böyük istedad sahibi olub. Yerlipərəstlik başlayıb Azərbaycanda. Onun adını təkcə Qazaxla bağlamaq olmaz. Müasir şairlərimizin hamısı Səməd Vurğun ədəbi məktəbinin davamçısıdır. Hikmət Hacızadə gözəl siyasi şərhçidir, amma yaxşı olar ki, hərə öz sahəsi ilə məşğul olsun. Gənclərdən xaiş edirəm ki, Səməd Vurğunla işləri olmasın. Vaqif Səmədoğlunun xəstə halında onun atasnı vurmaq düzgün deyil. SSRİ dağılmasa idi guya indiki cavanlar kominizmə şeir yazmıyacaqdılar? Gərək Səməd Vurğunuda Mikayıl Müşviq kimii gülləliyeydilər? Məncə, Səməd Vurğun səviyyəsinə çatıb sonra onun haqda nəsə demək lazımdır".
Zahir Əzəmət: "Səməd Vurğunda qüsurlar tapmaq olar, ancaq Səməd Vurğunun öz dövründən ona yaxınlaşanda şair daha haqlı görünür. Səməd Vurğun böyük şairdir. Onun Azərbaycan ədəbiyyatında öz yeri və çəkisi var. Təbii ki, tənqidlər də lazımdır, heç kim büt deyil. Məncə bu tənqidlərlə Səməd Vurğun heç nə itirmir".
Səxavət MƏMMƏD
Olke.az
