7 dəqiqəyə öldürən dəm qazı: Bu qaydalara əməl etmək lazımdır!
Bu gün ADA Universitetinin Hüquq fakültəsinin IV kurs tələbəsi Sərxan Həsənovun vəfat etdiyi barədə məlumat yayılıb. Sosial şəbəkələrdə yayılan məlumatlarda tələbənin ötən gecə dəm qazından boğulub öldüyü bildirilib. Sərxan ADA Universitetinin ABŞ-da təcrübə keçən tələbələrindən biri, həm də Prezident təqaüdçüsü idi.
Payız-qış mövsümündə təbii qazın istifadəsinə tələbat artır. Bu səbəbdən təbii qazın yaratdığı təhlükələrdə də artım olur. Azərbaycanda son günlər dəm qazından zəhərlənmə halları ilə bağlı çoxlu sayda xəbərlər yayılır. Demək olar ki, hər gün dəm qazından zəhərlənənlər, nəticədə həyatını itirənlər olur.
Hər il onlarla can alan dəm qazı təhlükəsindən qurtulmaq üçün hansı addımlar atılmalıdır?
İysiz, rəngsiz və dadsız...
Mövzu ilə bağlı “Azəriqaz” İstehsalat Birliyinin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəisi Eldəniz Vəliyev Modern.az-a açıqlamasında deyir ki, fəm qazından zəhərlənmə abonentlərin evlərində, vanna otaqlarında parametrlərin standartlara uyğun gəlməməsi ilə bağlı baş verir.
"Həmişə tövsiyə edirik ki, vanna otaqlarında baca olmalıdır. Eyni zamanda qapıların aşağı hissələrində dəliklər olmalıdır ki, orada normal oksigen olsun. Oksigen normal olmayan yerdə qaz, dəm qazına çevrilir. Məlumdur ki, dəm qazı iysiz, rəngsiz olduğuna görə tekniki olaraq hiss edilmir.
Eyni zamanda abonentlər texniki şərt pozma hallarına yol verirlər. Bunlara mətbəxin eyvana çıxarılması, istilik qızdırcıların başqa vasitələrlə əvəz olunması, evlərin təmiri zamanı qaz xətlərinin yerinin dəyişdirilməsi, texniki şərtdən kənara çıxma halları aiddir. Belə hallar qaz sızmalarına, eyni zamanda dəm qazı yaranmasına səbəb olur ki, nəticədə partlayışlar, boğulmalar müşahidə olunur.
Bu halların aradan qaldırılması üçün 2020-ci ildə Milli Məclisdə “Qaz təchizatı haqqında” qanuna dəyişiklik olundu. Ötən ilin ikinci yarısında Nazirlər Kabineti əlavə edilən dəyişikliklərdən irəli gələn qaydaları formalaşdıraraq “Azəriqaz” İstehsalat Birliyinə təhvil verib. Bu müddətdə biz texniki müayinələrin keçirilməsi ilə bağlı mütəxəssislər yetişdirmişik”.
Dövlət qurumları dəm qazı ilə mübarizədə hansı işləri görür...
Qurum rəsmisi bildirib ki, mənzil və fərdi yaşayış evlərində texniki müayinələr həyat keçiriləcək:
“Yanvarın 7-dən “Azəriqaz” İstehsalat Birliyi olaraq texniki müayyinələrə start vermişik. Texniki şərtdən çıxma hallarını müşahidə olunarsa, dərhal aktlaşdırılacaq. Tüstü bacalarının təmizlənməsi şərt olaraq ortaya qoyulacaq. Bütün bunlar, texniki müayinə “Azəriqaz”ın öz vəsaiti hesabına olacaq. Lakin texniki şərtdən kənara çıxma halları varsa, akt tərtib olunub, abonentə təqdim olunacaq. Həmin abonentə 30 gün müddətində vaxt veriləcək ki, texniki şərtdən çıxma halının qarşısını alsın. Əgər 30 gün ərzində abonent bunu icra etməyəcəksə, bu zaman Nazirlər Kabinetinin 80 saylı qərarına əsasən abonentin qazını dayandırmaq məcburiyyətində qalacağıq.
Bütün bunlar dəm qazından zəhərlənmələrin baş verməməsinə, minimuma endirilməsinə hesablanıb.
Güman edirəm ki, hər il aparılacaq texniki müayyinələr, texniki şərtə uyğunlaşdırılma prosesi dəm qazında boğulma hallarını, eyni zamanda sızma nəticəsində partlayışların qarşısını alacaq”.
Saytımıza danışan təhlükəsizlik üzrə ekspert Elmar Nurəliyev qeyd edir ki, kustar üsulla hazırlanan qaz cihazlarından istifadə etmək dəm qazını yaradan əsas amildir:
“Soyuq aylarda xüsusi aktuallıq kəsb edən məsələlərdən biri də evlərdə qaz sobalarından düzgün istifadəsidir. Bu aylarda istiliyə olan tələbatın artması qaz cihazlarına olan tələbatı da artırır. Standartlara cavab verən qaz cihazlarından istifadə etmək lazımdır. İnsanlar kustar üsulla hazırlanan, mənşəyi, istehsalçı firmanın adı olmayan istilik cihazlarından alır. Hamam otaqlarının içərisində qızdırıcı çən və “pitminutka” kimi su qızdırıcıları yerləşdirilməməlidir. Həmin cihazların hamam otaqlarında yerləşdiriləcəyi təqdirdə onların həcminin nəzərə alınmalıdır. Mütləq dəm qazı əleyhinə detektoru olmalıdır. Onun qiymətləri elə də baha deyil, əlçatandır. Sadəcə olaraq, bunu təmin etmək lazımdır. Evdə qaz təchizatı varsa, artıq o evdə təhlükənin olduğu deməkdir. Çünki onun yanma, partlama təhlükəsi var. Qazın bu təhlükələri özündə ehtiva etdiyini nəzərə almaq lazımdır”.
Ölüm üçün 7 dəqiqə...
Ekspert deyir ki, dəm qazı olan otaqda insanın həyatını itirməsi üçün 7 dəqiqə kifayət edir.
"Hamam otaqlarında olan zaman nəfəsliklər mütləq açıq olmalıdır. İnsanlar yayda həmin nəfəslikləri açıq, qışda isə bağlı saxlayırlar. Hamam otaqlarında ventilyasiya olmalıdır, qapıların aşağı hissəsində isə mütləq dəliklər olmalıdır. Hamam otaqlarına kustar üsulla hazırlanan qızdırıcılar qoyulmamalıdır. Bu, dəm qazının yaranmasına səbəb olur. Əgər insanlar bu standartlara əməl etsələr, dəm qazı riski azalar”.
Qeyd edək ki, mağazalarda dəm qazı aşkarlayan cihazlar satılır Bu cihazlar həm qaz sızması, həm də dəm qazı yarandığı halda yüksək səslə siqnal verərək əvvəlcə qaz axınını dayandırır, sonra isə xəbərdarlıq edərək ev sahibini məlumatlandırır. Bəziləri mənzillərdə dəm qazını aşkarlayan cihazların quraşdırılmasının məcburi olmasını təklif edir.
