Azərbaycan aprel sınağından güclənmiş çıxdı
Bu ilin aprelində Azərbaycan və Ermənistan qoşunlarının təmas xəttində gedən döyüşlər Azərbaycan üçün bir sınaq oldu. Bu təxribatı Ermənistan törətmişdi, cavabını da aldı. Ermənistan Azərbaycan torpaqlarının 20 faizini işğal edib, geri çəkilmək niyyəti də yoxdur. Bu, onun işğalçılıq siyasətidir. 20 ildən artıqdır ki, işğal siyasəti davam edir. Bu müddət ərzində atəşkəs tez-tez pozulsa da, aprelində əvvəlindəki kimi döyüşlər getməyib. Bu döyüşlər Azərbaycanın Ermənistandan qat-qat güclü olduğunu göstərdi.
“Aprel döyüşləri dövlətimizin və ordumuzun gücünü, xalqımızın birliyini, həmrəyliyini və vətənpərvərliyini nümayiş etdirib”.
Bu sözləri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev aprel ayının əvvəlində qoşunların təmas xəttində düşmən tərəfindən atəşkəsin pozulması nəticəsində başverənlərlə bağlı çıxışında deyib.
Aprel ayında baş verən döyüşlər dünyada və Azərbaycanda böyük səs-küyə səbəb oldu. Uşaqdan böyüyə, hərkəs cəbhədə nə baş verdiyini öyrənmək istəyirdi. Hamının diqqəti qoşunların təmas xəttinə yönəlmişdi. Çünki aprelin 2-nə keçən gecə və gün ərzində bütün cəbhəboyu mövqelərimiz və yaşayış məntəqələrimiz düşmən tərəfindən intensiv atəşə məruz qalmışdı. Hamı təlaş içərisində idi.
Döyüşlər baş verən kimi dərhal Azərbaycan Respublikası Prezidentinin yanında Təhlükəsizlik Şurasının iclası keçirildi.
İclasda çıxış edən ölkə başçısı bildirdi ki, bu, Ermənistanın ölkəmizə qarşı növbəti silahlı təxribatıdır: “Birinci dəfə deyil ki, Ermənistan bu cür təxribatlara əlatır. Bu təxribat da ErmənistanınAzərbaycana qarşı məkrli siyasətinin təzahürüdür. Bu gün erməni təxribatı Azərbaycan Ordusu tərəfindən layiqincə cavablandırıldı. Düşmənə çox böyük zərbələr endirildi. Əminəmki, bundan sonra da düşmənin bütün təxribatları cavabsız qalmayacaq. Düşmənə bundan sonra da layiqli cavab veriləcək. Azərbaycan Ordusu buna qadirdir. Əgər erməni əsgəri ölmək istəmirsə, Azərbaycan torpağından rədd olsun”.
Ermənistanın xahişi ilə beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycanla aprel döyüşləri ilə bağlı danışıqlara başladılar. Həmin təşkilatlar Azərbaycandan döyüşlərin dayandırılmasını xahiş etdilər. Aprelin 5-də Azərbaycan hərbi əməliyyatları dayandırdı. Amma Ermənistan yenə də təxribatından əl çəkmədi. İndiyədək atəşkəsi pozamaqda davam edir. Onların bu addımı sülhə, danışıqlar prosesinə mənfi təsir göstərir.
Ermənistan tərəfi bu döyüşlərdə daha çox itki verdi, 320 nəfər hərbiçisi öldürüldü, 500-dən artığı isə yaralandı. Bu, Azərbaycan dövlətinin gücünü göstərir. Ermənistan isə mülki əhalini atəşə tutmaqla beynəlxalq aləmin qınaq obyektinə çevrildi. Onlar Azərbaycanın 500-dən çox mülki və sosial obyektinə ziyan vurdu. Erməni silahlı birləşmələri qeyri-insani hərəkətlərə də əl atdılar. Ermənistan döyüşlər zamanı azərbaycanlı hərbçilərin meyitlərinin üzərində qeyri-insani rəftara yol verib. Həm mülki əhalinin atəşə tutulması, həm də meyitlərin üzərində qeyri-insani rəftar beynəlxalq hüquq normalarına ziddir. Azərbaycan bununla bağlı Avropa Məhkəməsinə müraciət edib. Müraciətlərin sayı 200-dən artıqdır.
Ermənistan tərəfi məkrli niyyətlərini gizlətmək üçün Avropa Məhkəməsinə müraciət edib. Guya Azərbaycan da onların hərbiçilərinin meyitləri üzərində qeyri-insani rəftara yol verib. Bu iddia kökündən yanlışdır. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi də bu iddianı təkzib edib.
Azərbaycan bu döyüşlərdə qəhrəmancasına şəhid olan hərbiçilərinin dəfni dövlət səviyyəsində təşkil edildi. Həmin günlərdə Heydər Məscidində şəhid olan hərbçilərin ruhuna Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın adından ehsan da verildi.
Birinci xanım Vətənin müdafiəsi uğrunda şəhid olan hərbçilərin ailə üzvlərinə, yaxınlarına başsağlığı verdi, yaralıların tezlikə sağalmasını arzuladı: “Biz istəyirik ki, torpaqlarımız azad edilsin. İnsanlarımız öz doğma yurdlarına qayıtsın. Biz işğalçı deyilik. Biz işğalçı ilə mübarizə aparan millətik. Bizim heç bir başqa millətin, başqa xalqın torpağında gözümüz yoxdur. Biz, sadəcə, öz torpaqlarımızı işğaldan azad etmək istəyirik. Ədalətsiz, işğalçı siyasətin qarşısını almaq üçün bizim qəhrəman ordumuz, qəhrəman övladlarımız var. Azərbaycan xalqı üçün hər bir əsgərimiz dəyərlidir və əzizdir. Dünyanın ən böyük sərvəti olan ömrünü Vətən naminə qurban verən hər bir övladımız Azərbaycanın tarixində qəhrəman kimi yaşayacaq”.
Münaqişənin həlli istiqamətində mayın 16-da Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri İlham Əliyev və Serj Sarqsyan Vyanada görüşdülər. Görüşdə tərəflər Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə nizamlanmasına sadiq olduqlarını bəyan ediblər.
Azərbaycan tərəfi münaqişənin mərhələli həllinin tərəfdarıdır. Bu da status-kvonun ləğvidir, status-kvo ləğv edilərsə, işğal olunmuş torpaqlar azad olunacaq.
İyunun 3-də keçirilən Dünya Azərbaycanlılarının IV Qurultayında ölkə başçısı bir daha aprel döyüşlərində baş verənlərə diqqəti yönəltdi: “Ermənistan aprel döyüşləri barədə yalan məlumatları dünyaya ötürməyənə qədər çalışsa da, buna nail ola bilməyib. Ermənistan rəhbərliyi xalqını və dünya ictimaiyyətini aldatmağa çalışır. Mən bir cümlədə dörd yalan danışan prezident görməmişəm, Ermənistan prezidenti bu baxımdan mənfi mənada Ginnesin Rekordlar kitabına düşəcək”.
Azərbaycan Prezidentinin İctimai-siyasi məsələlər üzrə köməkçisi, Prezident Administrasiyasının İctimai siyasi məsələlər şöbəsinin müdiri Əli Həsənov çıxışlarında iyun ayında ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədr ölkələrin Ermənistana ciddi təzyiq göstərməsini gözlədiklərini deyib: “Danışıqlar müsbət nəticə verərsə, tərəflər münaqişənin mərhələləli həlli üçün güzəştə gedəcəklər. Sülh danışıqları nəticə verməzsə, status-kvo aradan qaldırılmazsa, müharibə qaçılmazdır. Bunu bütün beynəlxalq aləm bilir. Müharibə başlayacaqsa, Azərbaycan öz torpaqlarını qısa müddətdə azad edəcək. aprelin 4-də müharibə dayandırılmasaydı, Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərini qısa müddətə - 15-20 günə, bəlkə də 1 aya tam azad edə bilərdi. Azərbaycan bunun üçün yetərincə gücə sahibdir, lakin beynəlxalq aləm buna imkan vermir”.
Döyüşlər zamanı qısa müddətdə həyata keçirilən sürətli əks-həmlə zamanı erməni hərbi birləşmələrinin uzun illərdən bəri mühəndis-istehkam baxımından möhkəmləndirdiyi birinci müdafiə xətti cəbhənin bəzi istiqamətlərində yarıldı, strateji əhəmiyyətə malik bir neçə yüksəklik və yaşayış məntəqələri düşməndən tam azad olundu. Goranboy rayonu və Naftalan şəhərinə təhlükə yarada biləcək Talış kəndi ətrafındakı yüksəkliklər, eləcə də Seysulan məntəqəsi düşmən qüvvələrindən tam təmizləndi.Horadiz şəhərinin düşmən təhlükəsindən qorunması məqsədilə Füzuli rayonu istiqamətində yerləşən, geniş ərazini nəzarətdə saxlamaq imkanı verən strateji əhəmiyyətli “Lələ təpə” adlandırılan yüksəklik də bölmələrimizin nəzarəti altına keçib.
Döyüşlər zamanı ermənilər həm ictimai rəyi çaşdırmağa, həm də itkiləri gizlətməyə çalışdılar. Ermənistan rəhbəri ictimaiyyətə itkilərlə bağlı qeyri-dəqiq məlumat ötürməyə çalışırdı. Erməni mətbuatında yer alan xəbərlərin çoxu həqiqəti əks etdirmirdi. Bizdə isə durum fərqli idi. Telekanallar, qəzetlər, xəbər agentlikləri, portallar maarifləndirmə işlərini kifayət qədər yaxşı həyata keçirdilər. İctimaiyyəti doğru xəbərlə təmin edirdilər.
Aprel döyüşlərindən sonra hər tərəfi Azərbaycan bayrağı bəzəməyə başladı. Şəhərdə xüsusi canlanma yarandı. Eyvanlardan asılan bayraqlar insanlara bir başqa zövq verirdi. Gənclər əllərində şüarlar, bayraqlar küçələrə axışırdı. Sosial şəbəkələrdə, televiziya kanallarında, online mediada xəbərlərin əsasını vətənpərlik mövzusu ələ almışdı. Azərbaycan xalqı bir yumruq kimi birləşmişdi. Məqsəd Azərbaycan əsgərinə, ordusuna dəstək olmaq idi. İnsanlar bunun üçün əllərindən gələni edirdilər. Həmin günlərdə xalqımız həm qələbə sevinci, həm qələbə duyğusu, eyni zamanda, kədər hissi yaşadı. Bir sözlə, Azərbaycan bu sınaqdan uğurla çıxdı, qələbə qazandı. Ümid edirik ki, bundan sonra da Azərbaycan xalqının taleyinə belə şanlı səhifələr yazılacaq. Tezliklə düşmən tapdağında olan torpaqlarımız azad ediləcək. Azərbaycan təmsil olunduğu beynəlxalq təşkilatların əksəriyyəti Ermənistanı işğalçı dövlət kimi tanıyıblar, torpaqların işğaldan azad olunması ilə bağlı qətnamə qəbul ediblər. Amma təəssüflər olsun ki, Ermənistana təzyiq etmək məsələsinə gəldikdə, onlar öz qərarlarından müəyyən qədər geri çəkilirlər. Görünən odur ki, buna səbəb dünya siyasətindəki ikili standartların, xristian həmrəyliyinin olmasıdır. BMT Təhlükəsizlik Şurası Erməni silahlı bölmələrinin Dağlıq Qarabağdan çıxarılması ilə bağlı 4 qətnamə qəbul edib, amma bu, icra edilmir. Yəni, Ermənistan bu qətnaməyə məhəl qoymur, işğal etdiyi torpaqları boşaltmır. Qətnamələrin icrasının mexanizmi olmadığından erməni tərəfi torpaqları işğalda saxlayır. Bu məsələdə beynəlxalq təşkilatlar Ermənistana təzyiq göstərməlidirlər. Ermənistanın işğalçılıq siyasəti regionda sülhə, sabitliyə təhdiddir.
Ərazisinin 20 faizinin Ermənistan tərəfindən işğal edilməsinə, bütövlükdə kiçik əraziyə, azsaylı əhaliyə malik olmasına baxmayaraq, Azərbaycan çox böyük enerji, zəngin təbii ehtiyatları ilə Qafqaz regionunda geosiyasi cəhətdən mühüm mövqelər tutur. Coğrafi mövqeyi, habelə Çinin dəmir yolu qovşaqlarını və Orta Asiyanın enerji resurslarını Avropa ilə birləşdirən körpü olması da onun rolunun əhəmiyyətini müəyyən edir. Ölkəmiz Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynayır. Avropaya qaz ixracını təmin edəcək layihə 2012-ci ildən icra olunur. Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin mühüm qolu olan TAP-ın inşasının uğurla davam edir. Layihə üzrə güclü tərəfdaşlıq komandasının yaranıb. Bu layihələrə Avropa İttifaqının da böyük dəstək verir. Bütün tərəfdaşlara fayda verəcək bu layihənin mənbələrin şaxələndirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycan nəqliyyat-kommunikasiya layihələrini də həyata keçirir. Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi Hindistan, İran körfəzi ölkələri, İran və Azərbaycandan keçməklə daha sonra Rusiya, Baltik dənizi hövzəsi ölkələri və Skandinaviya ölkələrinə qədər uzanır. Finlandiyanın dəhlizə qoşulması nəqliyyat dəhlizinin potensialını daha da gücləndirəcək. Layihəyə 2000-ci il sentyabrın 12-də Sankt-Peterburqda Rusiya, İran və Hindistan arasında imzalanan razılaşma ilə start verilib. 2005-ci il sentyabrın 20-də layihəyə Azərbaycan da qoşulub. 2016-cı il aprelıin 20-də isə Azərbaycanla İran sərhəddində, Şimal-Cənub dəhlizi çərçivəsində dəmir yolu korpüsünün tikintisinə start verilib. Bütün bunlar Azərbaycanın dünyada güc mərkəzinə çevrildiyini göstərir.
Yazı "Milli Ordumuzun aprel sınağı: vətənpərvərliyin Qarabağ vəhdəti və yeni qəhrəmanlıq salnaməsi” mövzusunda Mətbuat Şurasının Azərbaycanlıların və Digər Türkdilli Xalqların Əməkdaşlıq Mərkəzi ilə birlikdə keçirdiyi keçirdiyi müsabiqəyə təqdim olunur.
İlkin PİRƏLİ
Ölkə.Az
