\"Tellinin çatışmayan cəhəti odur ki...\"

Teymerxan Qurbanov: "Mənim o qədər sirli söhbətlərim var"

Azərbaycanın tanınmış aşıqlarından olan Tərmeyxan Qurbanov Ölkə.Az-ın suallarını cavablandırıb.

- Tərmeyxan bəy, toylara gedirsinizmi?

- Mən toylarla küsülüyəm, qardaş.

- Niyə? Ümumiyyətlə, toylara getmirsiniz?

- Xeyr.

- Səbəb?

- Səbəb odur ki, mənim ayrı karyeram var.

- Bəs necə dolanırsınız?

- Hər şey gözəl, hər şey qaydasında.

- Belə başa düşdüm ki, ümumiyyətlə məclislərə getmirsiniz.

- Böyük məclislərə getmirəm, amma öz məclislərimə gedirəm. Toyxanalara yox, yalnız saz məclislərində iştirak edirəm. Bir şərtlə ki orada səsgücləndirici olmasın, yalnız canlı saz və canlı ifa olsun.

- Hansı qiymətə məclisə gedirsiniz?

- Mən hansı məclisə getdiyimi bilirəm.

- Aşıq var deyir ki, məclisə 500 manata gəlirəm.

- O məbləğə gələn deyir ki, bir saatlığa gəlirəm. Bəs məclisin sonrasını kim keçirir görəsən?

- Sizin qonorarınız bu məbləğdən aşağıdır, yoxsa yuxarı?

- Yetərli olur.

- Təbii ki, yetərli olmasa getməzsiniz. Amma mən soruşuram ki, sizi məclisə dəvət edən adam nə qədər ödəməlidir?

- Tanıdığım adamların məclisi üçün qiymət danışmıram. Tanış olmayan məclislərə isə uzağı 200-300 qiymət deyərəm, ordan da nə yığılar, yığılar. Ən gözəli budur. Deyirlər ki, beş yüz manata gəlirəm, sonra çıxıb gedəcəm. Bəs bir saatdan sonra məclisi kim idarə edəcək?

- Bacınız Telli Borçalı da aşıqdır. Yəqin ki, onunla bir məclislərdə iştirak edirsiniz.

- Yox, yox.

- Özünüz istəmirsiniz?

- Bəli.

- Səbəb nədir?

- Səbəb budur ki, o həm xanəndə kimi oxuyur, həm də saz çalır. Mən isə sırf aşığam.

- Deyəsən bacınızla münasibətlərinizdə gərginlik var.

- Allah eləməsin. Sadəcə, mən səsgücləndirici və xanəndə olan məclislərə getmirəm. Çünki orada sazı anlayanlar azdır.

- Axı indi səsgücləndirici olmayan məclis yoxdur.

- Mənimçün var.

- Hazırda Azərbaycanın ustad aşıqlarından sayılsanız da, maddi anlamda geniş imkanlara sahib deyilsiniz, efirlərdə də demək olar ki, yoxsunuz.

- Sağ olsunlar, telekanallar dəvət edir. Amma hamısına demişəm ki, efir, saraylarda konsertlər mənlik deyil. Bunun hamısının səbəbləri var, amma deməyəcəyəm. İnşallah, nə vaxtsa deyərəm.

- Albomunuz, diskiniz varmı?

- Bu sualı da tez-tez verirlər. İndiyədək albomum, diskim olmayıb, məclislərdə nə yazılıbsa, onlardır.

- Əslində, verəcəyim suala cavabınızı bilirəm. Sadəcə, istərdim daha geniş cavablandırasınız. Sizcə aşığın saza səsgücləndirci qoşması nə dərəcədə doğrudur?

- Tamamilə əleyhinə olmuşam. Sənətin şahı, kralı aşıq Əmrah kişi deyirdi ki, sazı hörükləməzlər. Yəni elə bu səsgücləndiriciləri nəzərdə tutub deyirmiş. Saz belə şeyləri sevməz.

- Sənətkar kimi saza səsgücləndirici qoşan aşıqlara nə deyərdiniz?

- Qardaşım, yəqin ki, ona belə xeyir eləyir, amma mənə xeyir eləmir. İkincisi, siz demişkən, aşıq var çağırırsan məclisə, deyir, min manat ver, gəlib bir saat oxuyacağam. Soruşuram ki, 5-6 saatlıq məclisdə bir saat üçün 500-1000 manatı necə alıb gedirsən? Bu bilirsiniz nəylə bağlıdır? O sənətin kasıblığından irəli gəlir. Çünki cəmi 3-5 havanı çalıb oxumağı bilir, əlavə repertuarı yoxdur. Bütöv məclisi idarə etmək üçün aşığın biliyi və havalarının sayı çox olmalıdır.

- Gənc aşıqlardan kimləri bəyənirsiniz?

- (tərəddüd edir) Yeniyetmələr 3-5 havayla sənətlərini bitirirlər. Amma elə deyil. Öyrənmək hər zaman lazımdır.

- Kimləri bəyəndiyinizi deyəcəkdiniz..

- Cavab versəm, məndən çoxu inciyər.

- Aşıq Namiqi bəyənirsiniz?

- Siz məni elə yerlərə çəkməyin, cavab verməyəcəm.

- Aşıq Mübarizi tanıyırsınız?

- Tanıyıram.

- İfası bəyəniləsidir?

- Siz məni o yerlərə sürükləməyin. Heç kimlə düşmən olmaq istəmirəm.

- Belə çıxır ki, deyəcəyiniz söz sizi düşmən edə bilər? Deməli, yaxşı söz deməyəcəksiniz.

- Mənim o qədər sirli söhbətlərim var, onu açsam, dəhşətə gələrsiniz. Ona görə danışmaq istəmirəm. Bu işləri təcrübədən keçirə-keçirə gəlmişəm, rəhmətlik Xudu Məmmədov, Fikrət Əmirov görmüşəm.

- Neçə yaşınız var?

- 58 yaşım var.

- Tellinin ifası necədir?

- Aşıq sənətində mənim ifa etdiyim havaları, olduğu kimi çalıb oxuya bilir. Amma demirəm ki, yüksək səviyyədə bacarır. Söhbət aşıq sənətindən gedir, mən xanəndəlikdən danışmıram. Çünki o, toyxanada həm də toy mahnıları oxuyur.

- Yəni yüksək səviyyədə olmasa da, normal ifa edə bilir də.

- Söhbət havanın düzgün oxunmasından gedir. Aşıq sənəti budur ki, səsin az, yaxud çox olmasına baxmayaraq, havanı və havacatı düzgün ifa edəsən.

- Bəs çatışmayan cəhəti nədir?

- Tellinin çatışmayan cəhəti odur ki, sazın havalarını daha dəqiq çalmaq lazımdır. Mən çox ölkələrdə, xüsusən dəfələrlə Türkiyə və İranda olmuşam, sənəti bilən adamlar internetdə haqqımda çox gözəl sözlər yazıblar. Sənəti bilməyənlər belə sözləri yazmazlar. Yazıblar ki, Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi və Aşıqlar Birliyi görəsən Tərmeyxanın bu işlərinə niyə sevinmirlər? Deyirlər bunun bu qədər xarici ölkələrdən medalları, fəxri fərmanları olduğu halda, niyə Azərbaycanda ona ad verilmir? Heç mən də üstünə düşmürəm, versələr də sağ olsunlar, verməsələr də.

- Yanılmıramsa, "Xalqlar dostluğu" metrosunun yaxınlığında ikiotaqlı bir eviniz var, avtomobiliniz ümumiyyətlə yoxdur. Qırx ildən artıqdır ki, sənətdəsiniz. Nə əcəb indiyə kimi...

- Bəli, maşınım da yoxdur. Heç uşaqlıqdan da həvəskarı olmamışam.

- Yəni almağa imkan var...

- (qısa pauza) İstəsək olar. Uşaqlarımı böyütmüşəm, hamısına da ali təhsil vermişəm. Ən bahalı maşınım da odur, sevincim də.

- Hər halda maddi durumunuz yarım saatlıq məclisə gedənlər qədər deyil.

- Mən heç onu istəmirəm də. Allah mənə yetirdiyini yetirir, bəs edir.

- Fəxri adla bağlı harasa müraciət etməyi düşünürsünüz?

- Etmərəm. Aşıqlar Birliyi bunu daha gözəl bilir və sənətimdən də xəbərdardılar.

- Aşıq Azərdən xəbəriniz varmı?

- Xeyriyyə konserti verib əlimdən gələni etmişəm. Bu yaxınlarda bir məclisdə görüşdük, gördüm ki, şükür yaxşıdır. Allah şəfasını versin.

- İndiki dövr üçün peşəkar hesab etdiyiniz beş aşığın adını çəkə bilərsinizmi?

- (gülür) Gəl nöqtə qoyaq.

- Nöqtəni elə bu sualla qoyaq. 3-4 ad çəkəcəm, görüm bunlar o beşliyin içində ola bilər?

- Heç birinə cavab verməyəcəm.

- Yayınırsınız da.

- Yayınmaq deyil. Mən bu millətə yaxşı bələdəm. Sonra mənim arxamca nəsə danışa bilərlər. Mən də elə şeyi xoşlamıram.

- Sənətkarın verdiyi qiymətə görə arxasınca danışırlar, danışsınlar da.

- (gülür) Ay sağ ol. Başa düşürəm, siz jurnalistsiniz. Amma bu işlərə nöqtə qoyaq, bir az ehtiyatlı danışmaq lazımdır.

- (zarafatyana) Amma redaksiyamızdakı söhbətimizdə suallardan belə yayınmaq olmayacaq.

- (gülür) Bəzən adamın dilindən olmayan şeyləri yazırlar.

- Bizim danışığımız qeydə alındığı üçün belə şey mümkün deyil.

İntiqam VALEHOĞLU
Ölkə.Az