Məhərrəm ayının dindəki yeri nədən ibarətdir?
Bu gün Azərbaycanda Məhərrəm ayı başlayır
Məhərrəm ayı Aşura mərasimləri ilə yadda qalsa da, əslində bu ay yeni ilin başlanğıcıdır. Belə ki, Hicri-qəməri təqvimi ilə 1437-ci il başa çatır. Yeni Hicri 1438-ci ilin başlanğıcı – Məhərrəm ayının 1-i Miladi təqvimlə 2016-cı il oktyabr ayının 3-nə təsadüf edir.
Məhərrəm ayının anlamı nədir? İslamdan əvvəl Məhərrəm ayı, İslamdan sonra Məhərrəm ayı barədə Ölkə.Az-ın sualını ilahiyyatçı Rəsul Mirhəşimli cavablandırıb:
"Məhərrəm ayı hicri-qəməri təqvimindəki aylardan biri, bu təqvimlə başlayan yeni ilin ilk ayıdır. Adından da göründüyü kimi, məhərrəm sözünün mənası haram olan deməkdir. Bu ayda insanlar savaşlardan çəkinir, müharibələr dayandırılırdı.
Qurani-Kərimdə buyurulur: "Həqiqətən, Allah yanında ayların sayı göyləri və yeri yaratdığı gündən bəri Allahın kitabında on ikidir. Onların dördü haram aylardır. Bu, doğru dindir. Ona görə də, həmin aylarda özünüzə zülm etməyin” (Tövbə, 36). Haram aylar rəcəb, zilqədə, zilhiccə və mühərrəm aylarıdır. Hələ İslamdan əvvəl cahiliyyə dövründə ərəblər bu 4 ayda müharibə etməkdən çəkinirdilər. Bu aylarda müharibə etmək qadağan olduğundan (müdafiə istisna olmaqla), bunlara “haram aylar” yəni “qadağan ayları” deyirdilər. Haram aylarda adətən bazarlar qurulur, şeir müsabiqələri təşkil edilir, müxtəlif tədbirlər keçirilirdi. Əgər haram aylarda müharibə baş versəydi, həmin müharibəni günah savaşı adlandırırdılar.
Haram ayların elan olunmasında əsas məqsəd müharibələrin, qətl və qarətlərin sayını azaltmaq idi. Çünki cahiliyyə dövrünün ərəbləri savaşmağa çox meylli idilər. Amma haram aylarda müharibəni yarımçıq kəsməyə, fasilə verməyə məcbur olurdular. Çox zaman bu müddət ərzində incikliklər unudulur, tərəflər barışır və sülh imzalanırdı".
İlahiyyatçı bildirir ki, İslama qədər bu ayda səmavi dinlərin çoxu məhərrəm ayının onuncu gününü - Aşuranı qeyd ediblər:
"Bu gündə bir çox hadisələr baş verib. Adəm (ə) bağışlanıb, Hz. İbrahim (ə) atəşdən xilas olub, Hz.Nuhun (ə) gəmisi quruya sağ-salamat çıxıb və s. Dinin tarixində bu kimi önəmli hadisələr yaşanıb.
İslamın ilk təşəkkül tapdığı zamanlarda müsəlmanlar aşura gününü oruc tutmaqla keçirirdilər. Əvvəlki vaxtlarda olduğu kimi məhərrəm ayında savaşlar durdurulurdu, müharibədən çəkinirdilər.
Məhərrəmlik artıq uzun əsrlərdir ki, Allah Rəsulunun (s) sevimli nəvəsi Hz. Hüseynin (ə) və onun yaxınlarının qətlə yetirildiyi Kərbəla faciəsinin qeyd olunması ilə əlamətdardır. Azərbaycanda yaşayan müsəlmanlar da bu faciəni hər il qeyd edir, Hz.Hüseynə (ə) və yaxınlarına sevgilərini nümayiş etdirir, bu faciədə şəhid olanlara kədərini ifadə edirlər.
Hz.Hüseyn (ə) Kərbəla hadisələri ilə bütün insanlara bir qəhrəmanlıq məktəbinin örnəyini yaratdı. Bu qəhrəmanlığı mübarizənin idealı seçən Hindistan milli-azadlıq hərəkatının lideri Mahatma Qandi, "Hindistanı xilas etmək istəyirsinizsə, İmam Hüseynin yolunu seçin" deyirdi.
Hesab edirəm ki, bu ayda Kərbəla şəhidlərinin əziz xatirəsini qeyd edən müsəlmanlar ifrat davranışlardan çəkinməli, inanclı olmayan insanlar inanclı olanlara qarşı tolerant davranmalı, hadisələri yad edənlər və bunu müsbət qarşılamayan hər kəs bu faciənin məzhəb təəssübkeşliyi kimi təqdim olunmasından uzaq durmalıdır.
Hz.Hüseyn (ə) Allah Rəsulu Hz. Məhəmmədin (s) sevimli nəvəsi, Cənnət gənclərinin seyyididir. Qəlbində Allah Rəsuluna (s) sevgisi olan bütün müsəlmanlar bu sevginin riya olmadığını sübut etməyə səy göstərməlidir".
Səxavət Məmməd
Ölkə.Az
