Dağ-meşə təlimləri, gərgin keçən gecə, ilan və qurbağadan hazırlanan yemək

Səhər saat 06:00. Hərbi hissəni tərk edirik. Ermənistanla sərhədə yaxın olan əraziyə gedirik. Yol boyu sıra dağlar, çaylar göz oxşayır. Tovuz rayonu, Əsrik dərəsi. Bura şəkillərinə valeh olduğumuz İsveçrənin meşə və dağlarına bənzəyir.

Bizim üçün ayrılmış yerə gəlib çatırıq. Sıx meşə, qayalar, bulaq və dağlar. Oxuyan, eşidən bilən deyəcək ki, təlim yox, istirahətə gediblər. Siz istirahət bilin, mən isə başımıza gələnləri yazım.

Avtobusdan düşən kimi, hər kəs bel çantasını götürür və hərəkətə başlayırıq. Bir neçə yüz metr sonra toplaşma məntəqəmizə çatırıq. Artıq çadırı harada quracağımız məlumdur. Bel çantalarını yerə qoyan çəmənliyə, ağacın altındakı kölgəyə uzanır, ancaq bu cəmi bir neçə dəqiqə çəkir. Təlimçilər bildirirlər ki, çadır qurulmalıdır. Bir qrup çadır qurur, digər qrup isə su daşımağa, ocaq yandırmağa və somavar qalamağa ayrılır.

Təlim iştirakçıları əsgərlərin köməyi ilə 3 çadır qururlar. Digər tərəfdə isə ocaq yanır, somavar isə cızıldayır. Artıq günorta yeməyinə qədər bütün işlər görülüb qurtarır. Yeməkdən sonra kəşfiyatçılar da gəlib çıxırlar. Kəşfiyatçılar xəbərdarlıq edir ki, ərazidən xəbərsiz uzaqlaşmaq olmaz. Çünki meşə sıx, cığırlar çox, düşmənlə məsafə isə azdır.

İlk dərs qrup şəklində hərəkət, həyatda qalmaq, ocaqların qalanması, çadırın mühafizəsi, növbətçilik sistemi olur. Bir həftə boz torpaq və günün altında təlimlərdə olanlar üçün dağ və meşə əsl cənnət sayılmalıdır. Çadırlara tam yerləşirik.

Saat 17:00. 5 nəfərdən ibarət qrupla meşənin dərinliklərinə quru odun gətirməyə gedirik. Ancaq gətirəcəyimiz odun təkcə yandırmaq üçün yox, həm də çadırların təhlükəsizliyi üçün nəzərdə tutulur. Çadırların ətrafını çırpı ilə hörürük.Bu isə səbəbsiz deyil. Meşədə çoxlu sayda çaqqallar, canavarlar və ayı olduğu deyilir. Vəhşi heyvanların çadırlara basqın etməməsi üçün səhərə qədər ocaq yanmalıdır.

Hava qaralmağa başlayır. İşığın olmayacağını nəzərə alaraq yeməyi havanın işıqlı vaxtı yeyirik. Hava qaraldıqca tempratur da aşağı düşür. Bir qədər sonra vəhşi heyvanlardan qorunmaq üçün yandırdığımız ocağın başına həm işıq üçün, həm də qızınmaq üçün yığışırıq.

Gecə tam qaranlıq çökür. Artıq vəhşi heyvanların səsi hər tərəfi bürüyür. Və biz gecə təliminə başlayırıq. Ocaq başında informasiyanın alınması, onun idarə olunmasından danışır, beynəlxalq təcrübələri öyrənirik.

Artıq saat gecə saat 12-ni keçib. Neçə gündür yorğun olan təlim iştirakçıları yuxulayır. Təlim iştirakçılarının yatmasını nəzərə alaraq növbəlilik sistemi quraraq 3 növbə və 4 nəfərdən ibarət gecə növbəsinə başlayırıq.

Gecə növbəsinin ən maraqlı tərəfi isə ondan ibarətdir ki, növbətçilərdən yatan olarsa daim çadrlarımızı izləyən kəşfiyyatçılar çadırlara basqın edəcəklər.

Saatlar irəlilədikcə ayın işığı hər tərəfi aydınladır. Sərin hava, aydın gecə. Otların üzərinə uzanıb, göydəki ulduzlara baxıram. Öncə gündüz saatlarında Böyük Ayı bürcünə və dan ulduzuna görə istiqamətin müəyən edilməsini beynimdən keçirirəm. Daha sonra isə fikrim uzaqlara gedir. Ulduzların arasında hər şeyi unudan zaman növbətçilərdən biri səslənir ki, gəl, arxa tərəfdən səs gəlir. Əlimə ağac alıb, arxa tərəfə baxıram, növbətçinin diqqətini hansısa heyvanın hərəkəti zamanı çıxardığı səs cəlb edibmiş.

Arada çaqqalların ulaşmasını nəzərə almasaq gecə çox sakit keçir.

Səhər saat 05:30. Artıq hər kəs ayaq üstədir. Təlim iştirakçıları su gətirir, samovar yenidən qalanır. Səhər yeməyindən sonra Müdafiə nazirliyinin peşəkar mütəxəssisləri gələrək növbti təlim haqqında məlumat verir və səhhətində problem olanları təlimdən kənarlaşdırlar.

Kompasla işləməyin yolları örədilir. Qruplara ayrıldıqdan sonra, hər qrup rəhbərinə bir kağız verilir. Kağızda isə gedəcəyimiz yerin koordinatı yazılıb. Koordinata uyğun olaraq hərəkət etməyə başlayırıq. Bir qədər sonra verilmiş ünvana gəlib çatırıq. Orada isə bizi daha bir koordinat gözləyirmiş. Bir neçə dəqiqə dincəldikdən sonra kompasa baxaraq növbəti hədəfə doğru gedirik. Üzü yuxarı qalxdıqca cığırlar çoxalır, meşə daha da keçilməz olur. Növbəti tapıntı növbəti koordinat deməkdir. 3-cü koordinatın göstərdiyi yerə çatanda baxdıq ki, artıq dağın başındayıq. Artıq tənginəfəslik artır, hər kəs su axtırır. Növbəti koordinatı tapmaq üçün hərəkət edərəkən həm də bulaq axtarırıq. 5-ci koordinatı tapanda anlayırıq ki, bu istiqamət gəldiyimiz yeri göstərir. Ancaq gəldiyimiz yeri qayıtmaq daha təhlükəlidir. Çünki qrupdan kənarda qalanlar oğurlanacaq. Bu isə ümumi qrupun işinə zərbədir. Ara məsafəsini 2 metr saxlayaraq hərəkət edirik. Və finişə çatırıq. Nəticəmiz uğurludur.

Bulaq suyundan içib bir qədər istirahət etdikdən sonra meşədə və dağda tək qalarkən ərazidəki heyvanlarla qidalanmağın yollarını öyrənirik. Artıq ilanı necə tutmaq, hansı istiqamətlərindən kəsib, dərisini bişirməyin yollarını bilirik. Yeri gəlmişkən ilanı bişirmədən əvvəl hazırlamaq cəmi 3-4 dəqiqə vaxt alır. İlanla yanaşı qurbağa və tısbağanın bişirilməsinin də yollarını öyrənirik.

Ermənilərin Tovuz rayonunun Qaralar kəndini atəşə tutması və 13 yaşlı uşağın yaralanması xəbəri bütün planlarımızı alt-üst edir. Bütün bunlara görə dağ-meşə təlimlərini tam başa vurmamış hərəkət etməli oluruq. Yola çıxarkən isə kəşfiyat bölük komandiri başqa vaxt ilan, qurbağa və tısbağa ətindən qonaqlıq verəcəyinə söz verir.

Dağdan düşdükdən sonra isə Tovuz rayonunun daim düşmən atəşi altında olan kəndlərinə üz tuturuq. Məqsədimiz kənd sakinlərinin güllə altında necə yaşamasını görmək və kənd sakinləri ilə söhbət etməkdir.