Deputat: "20 Yanvar Qarabağ savaşında bizi əliyalın qoydu"
"20 Yanvara qədər SSR-nin bir quruluş kimi artıq idarəolunmazlığı və onun əvvəlki model əsasında fəaliyyətinin qeyri mümkünlüyü özünü göstərməkdə idi. Biz bu məsələyə yanaşmada Qorbaçovun fəaliyyətinə daha realist qiymət verməliyik"
Bu gün 20 Yanvar faciəsindən 25 il ötür. Azərbaycanda 1990-cı il yanvarın 20-də baş vermiş faciədən 25 il keçir. Bununla bağlı Azərbaycanda Ümumxalq hüzn günü elan olunub.
Milli Məclisin deputatı Zahir Oruc 20 Yanvar gününün tarixi əhəmiyyəti və siyasi tərəfləri barədə Ölkə.Az-a danışıb.
"20 Yanvar barədə danışan zaman ifadələr seçərkən emosiyalara deyil, sadəcə ruhlara istinad etməkdən daha çox, məhz məntiqə, ağla, soyuq təhlilə xidmət edən mövqeləri qabartmalıyıq. Çünki 20 Yanvarın qara rəngini matəm ruhunu bu illər ərzində yetərincə yaşamışıq. Bir az Şərq mentallığı bizə imkan verməyib ki, gerçək olaraq o dövrki hadisələri geniş təhlil edək və buna qədər keçirilən yolun dəyərləndirilməsini verək. Çünki bütün hallarda biz 20 Yanvarla SSR-nin dağıldığı kimi bir mövqeni qabardacayıqsa, bu bizi həqiqi gerçək fikirlərə gətirməyəcəkdir.
Çox məhşur bir ifadə var. Deyir ki, müasirlər üçün faciə olan hadisələr 100 illik üçün çox qiymətli məna kəsb etməli olur. Biz əlbəttə ki, o hadisələri ağrı, itki olaraq yaşamışıq. Çünki özlüyündə 20 Yanvar Azərbaycan üçün zərbə oldu. Sonradan insanlar bunu 40 günlük matəm mərasiminə çevirdilər. Həmçinin, iqtisadi sahələrdə SSR-ni buna görə, cavabdehlik tələb etmək naminə iş yerlərinin hamısına vətəndaşlar getmədilər, imtina etdilər. Bütün zavod və fabriklərin fəaliyyəti dayandı və.s.
Həmçinin 20 Yanvar Qarabağ savaşında bizi əliyalın qoydu. Bu daha böyük zərbə oldu bizə. İlk start xəttində bizi elə çökdürdülər ki, sonrakı dövrdə cəbhə xəttində millət toparlanaraq öz düşməninə qarşı vuruşa bilmədi. Amma fakt ondan ibarətdir ki, 20 Yanvar SSR-nin mövcudluğunun, varlığının ən son çöküşünün, iflasının ilk, mühüm bir hissəsidir. Həmçinin də milli azadlıq mübarizəsinə gedən yolun önəmli bir həlqəsidir.
20 Yanvara qədər SSR-nin bir quruluş kimi artıq idarəolunmazlığı və onun əvvəlki model əsasında fəaliyyətinin qeyri mümkünlüyü özünü göstərməkdə idi. Biz bu məsələyə yanaşmada Qorbaçovun fəaliyyətinə daha realist qiymət verməliyik.
Azərbaycanda bir çox adamların hələ də bu məsələyə yanaşması ikilidir. Qarbaçov qoşunları Azərbaycana göndərməklə SSR-ni qorumaq istəyirdi, yoxsa dağıtmaq istəyirdi?
Mən ikinci mövqeni bölüşən insanlar sırasındayam. Hesab edirəm ki, əslində Mixayıl Qorbaçovun bu imperiyanın başına gəlməsi fonunda Qərb uzun illər bu rejimi çökdürmək üçün ən mühüm imkanı və üstünlüyü qazandı. O da məlum oldu ki, iqtisadi diversiyalarla, sürətlə silahlanmalar yarışı ilə nüvə başlıqları əldə etmək üçün aparılan mübarizə bir quruluşu çökdürə bilmədisə, lakin Qorbaçovun gəlişi ilə yeni bir fürsət yarandı. O da bəlli oldu ki, SSR-nin ən zəif yeri onun başıdır. Və belə də oldu.
Ona görə də 20 Yanvar faktiki olaraq mərkəzi sistemin çöküşü və müstəqilləşmə hərəkatının başlanğıcı kimi xarakterizə oluna bilir. Biz buna məhz Heydər Əliyev kimi nəhəng bir insan siyasi hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra parlamentdə hüquqi qiymət vermək imkan əldə etdik.
Ona görə də, mən istəyirəm ki, biz 20 Yanvar haqqında danışarkən Şərq mentallığına dayanaraq, yalnız hüzn, gözyaşları ilə danışmayaq. Bu bizim bu hadisələrə real qiymət verməmizdə çətinlik yaradacaq. Mənim əlamimdə 20 Yanvar Azərbaycan xalqının tarixinin çox mühüm hissəsidir".
Fatimə İbrahimova
Ölkə.Az
