Ekspert: "İqtisadiyyatın çökməsi riski çox yüksəkdir"
"Proses nəzarətdən çıxa bilər"
"Əvvəllər manatın sabit kursunun saxlanılması üçün neft gəlirlərindən istifadə olunurdu. İndi isə neft gəlirləri azaldı və artıq bu siyasəti davam etdirmək mümkün deyil".
Bu sözləri Ölkə.az-a danışan politoloq Ərəstun Oruclu manatın hazırkı vəziyyətini şərh edərkən deyib. Politoloqun fikrincə, vəziyyət bu cür davam edərsə, hər şey nəzarətdən çıxa bilər.
"Əslində manatla bağlı illər boyu aparılan maliyyə siyasəti yanlış idi. Çünki manatı suni şəkildə sabit saxlamağın heç bir əhəmiyyəti yox idi.
Bununla əhalinin əmək haqqında gəlirlərində artımlar olmadığına görə, istehlak bazarında getdikcə bahalaşma müşahidə olundu.
Manat ola bilər ki, sadəcə formal baxımdan inflyasiyaya uğramayıbdır, amma əslində isə tamam başqadır. Bunun üçün hökümətin hazırladığı illik hesabatlara baxmaq kifayətdir.
Məsələn müstəqil iqtisadi ekspertlər inflyasiyayanın 13-14 % olduğunu desə də, hökümət bunun 3-4% olduğunu deyir. İstənilən halda fakt-fakt olaraq qalır. Bu müddət ərzində istehlak bazarında da bahalaşma müşahidə olunur.
Əvvəllər manatın sabit kursunun saxlanılması üçün neft gəlirlərindən istifadə olunurdu. İndi isə neft gəlirləri azaldı və artıq bu siyasəti davam etdirmək mümkün deyil.
Proqnozlar neftin qiymətinin nəzərə çarpacaq dərəcədə artmasını göstərmir. Ölkədə də qeyri-neft sektorunun vəziyyəti olduqca acınacaqlıdır.
Bir tərəfdən də vergilər nazirliyinə geniş səlahiyyətlər verilib və faktiki olaraq biznes strukturları çox ciddi vergi təhdidlərinə məruz qalıb. Belə olan şəraitdə təbii ki, iqtisadiyyatın çökməsi riski çox yüksəkdir.
Bu addım onsuz da atılmalı idi. Lakin bu cür atılması, yəni məlumatın xarici mediadan Azərbaycana gəlib çıxmasından sonra AMB-nin İdarə Heyəti sədrinin açıqlaması ölkədə ajiotaj yaratdı.
Ajiotajın başlanması da gözlənilən idi. Nəzərə alsaq ki, əhalinin banklardakı depozitlərinin mütləq əksəriyyəti milli valyutadadır. Hamı da başa düşür ki, belə vəziyyətdə mili valyutanın tədricən düşməsi prosesi davam edəcək.
Buna görə də artıq insanlar depozitlərini, yəni milli valyutaları çıxardıb dollar və yaxud avroya çevirmək istəyirlər. Hazırda isə banklarda da nəğd pul qıtlığı var. Və beləliklə də proses nəzarətdən çıxa bilər.
Ona görə də Milli bank rəhbəri tələsik açıqlaması ilə bu prosesə təsir göstərməyə çalışdı. Bu isə nə dərəcədə effektiv olacaq və yaxud olmayacaq bunu yaxın günlərdə görəcəyik.
Hər halda mən düşünürəm ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı çox ciddi təhdidlə üz-üzədir. Və bunun da səbəbi illərdir aparılmış yanlış iqtisadi-siyasətdir".
Qeyd edək ki, Azərbaycan əhalisinin banklarda 7 milyard manat ekvivalentində əmanəti var. Bunların yarısı milli valyuta, yarısı isə xarici valyutadır.
Fatimə İbrahimova
Ölkə.az
