Gövhər Rzayeva: "Gülbaharı toya oynamağa çağırmırlar ki..."

Onu Azərbaycanın ən məşhur xanım qarmon ifaçılarından biri, bəlkə də birincisi saymaq olar. Amma nədənsə, mətbuata müsahibə verməyə elə də maraqlı deyil. Bu, mənim şəxsi təcrübəm və qənaətimdir. Hər dəfə "bağdayam", "dağdayam" deyib sağollaşmağı da var. Lakin bu dəfə elə "bağda" qarşılaşmışdıq, qaçmağa yer yox idi. Heç qaçmadı da. Beləliklə, Ölkə.Az-ın suallarını respublikanın əməkdar artisti tanınmış qarmon ifaçısı Gövhər Rzayeva cavablandırır.

- Gövhər xanım, necəsiniz?

- Hər şey var, heç nə yoxdur.

- Yəqin başınız toylara qarışıb.

- Yox, canınıza sağlıq, bir az xəstlənmişdim, qrip olmuşdum. İndi tədricən düzəlirəm. Həm də başım ev işlərinə o qədər qarışıb ki, yaradıcılıq barədə fikirləşmirdim. "Sovetski"də evimiz plana düşüb. Ona görə çox məşğulam, bütün günü yır-yığış...

- Bir az da sənətdən danışaq. Fikir verirsinizsə, həmişə musiqiçilər müğənnilərin kölgəsində qalır.

- Bəli, amma əsas əziyyəti çəkən musiqiçilərdi. Müğənnilər də musiqiçilərin sayəsində oxuyurlar. Amma əvvəl belə deyildi.

- Necə idi?

- Əvvəl sənətkarlara, musiqiçilərə hörmət var idi. Nə müğənnilərə, nə də musiqiçilərə ikinci dərəcəli kimi baxmırdılar.

- Belə fikir var ki, eyni musiqiçi həm müşayiəti, həm də solo ifanı eyni səviyyədə bilə bilməz.

- Yalan sözdür. Əgər yaxşı sənətkardırsa, ikisini də bacarmalıdır.

- Sizə görə müşayiət etmək daha rahatdır, yoxsa solo ifa?

- Müşayiət edəndə ifamdan daha çox həzz alıram. Amma mən gözümü açandan efirə solist kimi çıxmışam.

- Səhnədə olduğunuz 40 il var?

- Əlli ildən çoxdur. Çünki 12 yaşımdan sənətdəyəm.

- Kimlərlə işləmisiniz?

- Sən soruş ki, kimlərlə işləməmisən? Şövkət Ələkbərova, Rübabə Muradova, Tükəzban İsmayılova, Həbib Bayramov və onlarla belə sənətkarlarla işləmişəm. Gözümü açıb bu gözəl sənətkarların içində böyümüşəm, onlardan öyrənmişəm. Allah hamısına rəhmət eləsin.

- Müğənnilər arasında umu-küsülər tez-tez olur. Musiqiçilərdə də belədir?

- Pul olan yerdə həmişə umu-küsü, rəqabət, paxıllıq olmalıdır.

- Olmalıdır, yoxsa olur?

- Olmalıdır və həmişə də olub.

- Niyə?

- Adam var ki, milyardın sahibidir, amma əyninə bir çit paltar geyinirsən, ona da paxıllıq edir. Bu onun özündən asılı deyil.

- Bir ara sizin də həmkarınız Gülbahar Şükürlü ilə anlaşılmazlığınız olmuşdu.

- Heç vaxt belə şey olmayıb və ola da bilməz. Bilirsiniz niyə? Çünki eyni kateqoriyada insanıq, eyni sənətin sahibləriyik, ikimiz də bir parça çörəyin dalınca gedirik. Ruzini verən Allahdır. Təki evdə qazanımız qaynasın. Nə qədər cavanlar var, toylar da olacaq. Beş toya getməsən, birinə gedəcəksən.

- Amma bəzi sənətkarlar deyirlər ki, toylar azalıb.

- Çox azalıb.

- Qiymət aşağı düşüb, yoxsa toy eləyən azdır?

- Toy edənlərin sayı azalıb. O da camaatın maliyyə durumu ilə bağlıdır. Heç əvvəlki toyların ləzzəti də qalmayıb. Toya qonaq kimi gedəndə səsdən oturmaq olmur, adamın beyninə düşür. Sonra bir həftə özünə gələ bilmirsən. Özün toya musiqiçi qismində gedəndə məcbursan ki, oturasan.

- Deyəsən qadın toylarına daha çox gedirsiniz.

- Mənimçün fərqi yoxdur.

- Niyə xanım musiqiçilərin çoxu kişi kimi olurlar.

- Pul qazanan qadın elə olmalıdır.

- Yox, mən həm də zahir görünüşü nəzərdə tuturam.

- Hərənin öz stili var da. Elə adam var ki, onun üçün elə rahatdır. Amma sizinlə razıyam. Bu, xüsusən nağaraçalanlarda elədir.

- Bəlkə nağara kişiyə daha uyğun sənət olduğu üçün belədir?

- Ola bilər.

- Ona qalsa, qarmon da kişi sənətidir...

- Hərənin öz stili var. Kimə necə rahatdırsa.

- Şəxsən mənə çox qəribə gəlir.

- Niyə? Maşın sürən bəzi qızlar da oğlan kimi hərəkət edirlər.

- Solo konsert vermək planınız var?

- Belə fikrim yoxdur. Çünki konsert üçün pul lazımdır.

- Heç solo konsertiniz olub?

- Sovet dövründə.

- Deməli 25 ildir solo konsertiniz olmur.

- Bəli. Çünki yaxşı sənətə nadir hallarda qiymət verirlər.

- Amma deyirlər ki, yaxşı sənətkara həmişə qiymət verilir.

- İndi zövqlər çox dəyişib.

- Bəlkə insanların zövqünü musiqiçilər özləri korlayıblar?

- Əvvəl toya gedirdin, gəlin içəri "Vağzalı" ilə girirdi. İndi deyir ki, "Mendelson" çal. Elə bil ki bunu əskiyə "Mendelson"la büküblər.

- Yaşlı sənətkarlar qınayırlar ki, meydanda peşəkarlar yoxdur. Amma niyə etiraf etmirlər ki, zəif olduqları üçün zəif musiqiçilər onları üstələdilər?

- Mənim bu yaşda qapı gəzən vaxtım deyil axı. Gedib kiməsə deyə bilmərəm ki, məni efirə çıxardın. Özləri bilirlər ki neçə ilin sənətkarıyam. Amma onları o qapıdan qovurlar, bu qapıdan girirlər. Üzünə tüpürürsən, deyir ki, yağış yağır. Amma kimsə üzümə bir dəfə yan baxsa, ikinci dəfə o qapıdan içəri girmərəm. Deyir, utanmasan, oynamağa nə var ki. Ümumiyyətlə, zəif musiqiçilər çox üzlü olurlar. Sənəti olan isə mənliyinə yaraşdırmır elə şeyləri.

- "Ən yaxşı musiqiçilər toylardadır, efirdə yox" deyimi doğrudurmu?

- Bəli, doğrudur.

- Sizə görə hazırda Azərbaycanda qadın qarmon ifaçıları arasında kimi bəyənirsiniz?

-Yaxşı qarmonçalanlar var. Amma birinina adını çəksəm, digərləri inciyəcək.

- Mən fikrimi deyirəmsə, kim inciyir, incisin. Əsas odur ki, dediyiniz doğru olsun..

- (gülür) Sən kasıb toyuna şuluq salma da. Qoy oturmuşuq.

- Onda birinin yox, üçünün adını deyin.

- Heç kimin adını demirəm, özləri bilirlər. Musiqiçi çoxdur, sənətkar azdır.

-Sənətkar azdırsa, deməli, adlarını demək daha rahat olacaq.

- Deyə bilmərəm də.

- Kimdən çəkinirsiz?

- Heç kimdən çəkinəcəyim yoxdur. Mənə yaşarmaz axı kiminsə adını çəkim.

- Əksinə, cavan musiqiçiyə yaraşmaz, amma sizin 50 illik təcrübəniz var.

- O gün toyda bir qarmon ifaçısı gördüm, çox xoşuma gəldi. Amma adı yadımda qalmadı.

- Sizə elə gəlmir ki, "filankəsin xətrinə dəyər" düşüncəsi vəziyyəti bu həddə çatdırıb?

- Sonra deyəcəklər ki, Gövhər belə danışdı, elə danışdı. Artıq söz-söhbət eşitmək istəmirəm. Özü də mənim davayla, intriqayla aram yoxdur. Bu yaxınlarda jurnalist mənə zəng edib. Deyir hansısa toyda Gülbahar səndən icazəsiz qarmonu götürüb, çalıb. Dedim, Gülbaharı toya oynamağa çağırmırlar ki, onun da mənim kimi sənəti var. Hamımız eyni kateqoriyada olan insanıq və toyxanada heç kimə orden verməyiblər. Əgər gəlibsə, çalmalıdır. Bu nə sözdür? Elə məclis olub ki, Aftandil İsarilovla ifa etmişik. Elə Gülbaharla da.

Cin ayrı şeytan ayrı. Onun adı Gülbahardı, mənim adım Gövhər. Hər meyvənin öz dadı var.

- Kişi ifaçılardan kimləri bəyənirsiniz?

- Aftandil qarmonun atası, anası, şahıdır da. Ənvər, Orxan, Aydın, Şəmsi kimi cavan qarmon ifaçılarımız da var. Onların ifalarını da bəyənirəm.

- Bir yaxşı musiqiçi hər adamın xoşuna gələ bilər?

- Bu, zövq məsələsidir.

- Məsələn, elə qarmon ifaçısı varmı ki, çox peşəkardı, amma siz onu bəyənmirsiniz?

- Var. Musiqiçi olmaq asandır. Amma gərək ürəyin olsun. Əgər ifa edərkən ifaçının ürəyi sızlamadısa, apar tulla.

- İndi mən nə bilim, içəridə onun ürəyi sızlayır, ya yox.

- Sən nə danışırsan, musiqiçinin əhvalını gözünün içindən bilirsən.

- Elə müğənnilər var ki, onları müşayiət edəndə xüsusi zövq alasınız?

- Könül Xasıyevanı, xalam qızı Gülnarə Mahmudova. Könül Kərimova, Nüşabə Ələsgərli.

- Nüşabə Ələsgərlini müşayiət edəndə həzz alırsınız?