Ekspert: "TANAP layihəsi baş tutarsa, İran qazının da o xətt ilə Avropa bazarına çıxma şansı var"

Serbiya "Türk axınının" öz ərazisindən keçəcək hissəsinin tikintisinə icazə verməyəcəyini bildirib.

Serbiya prezidenti Tomislav Nikoliç bildirib ki, "Rusiyanın "Cənub axını" layihəsindən imtina etməsi Serbiyanın enerji təhlükəsizliyini təhdid altında qoyur. "Cənub axını" layihəsinə əsasən ölkəmiz regionun enerji ötürücü stansiyasına çevriləcəkdi. "Türk axzını" isə bizim maraqlarımıza uyğun deyil" deyib.

Bununla bağlı politoloq Qabil Hüseynli Ölkə.az-ın suallarını cavablandırıb.

- Serbiya "Türk axını" layihəsinin ölkəsindən keçməsinə icazə verməyəcək. Bunun TANAP layihəsi üçün hansısa təhlükəsi ola bilərmi?

- Avropa ölkələrinin əksəriyyəti "Türk axını" layihəsini qəbul etmirdi. Avropa ölkləri Ukraynadan keçmiyən Rusiya qazını almayacaqlar. Əvvəl çıxış yolu kimi Bolqarstan nəzərdə tutulmuşdu. Bolqarstan bundan imtina etdi. Sonra Türkiyə ilə Rusiya Yunanıstanı seçdilər. İndi də Serbiya "Türk axını" layihəsinin öz ərazisindən keçmsinə qadağa qoydu. Bu layihə baş tutsa belə rus qazı Avropanın mərkəzinə qədər gedə bilməyəcək. Bu Rusiyanın qaz diktaturasına, Rusiyanın qaz üzərindən apardığı siyasətə etiraz əlamətidir. Avropa uzun müddətdir ki, alternativ qaz layihələri üzərində işləyir. Bu layihə TANAP layihəsi, Türkmənistan və Azərbaycan qazıdır. Bu layihənin alınmasına ümüdlər çox böyükdür. TANAP layihəsinin işləmsinə, Avropanın bu layihə ilə qazla təmin olunmasına demək olar ki, maneəçiliklər maksimum azalıb. Bu layihə baş tutacağı təqdirdə "Türk axını" layhəsi tamamilə öz əhəmiyyətini itirir.

- TANAP layihəsi baş tutacağı halda Rusiya sakit dayanmayacaq.

- Rusiyanın yeganə iddiası Xəzərin statusunun müəyyən edilməsi və yaxud Xəzərin ekoloji təmizliyi məsələsidir. Rusiya ekoloji məsələlərlə bağlı bir neçə layihə irəli sürüb, artıq Xəzərdən keçən xətlər dənizə heç bir ekoloji ziyan vermir. Rusiyaya indiyənə qədər İran tərəfdaşlıq edirdisə, İran da artıq geriyə çəkilib. İranın geri addım atmasının səbəbi də əgər TANAP layihəsi baş tutarsa, İran qazının da o xətt ilə Avropa bazarına çıxma şansı var.

- Rusiyanın "Türk axını" layihəsi baş tutmur ancaq Azərbaycan və Türkmənistanın TANAP layihəsinin baş tutmaq ehtimalı böyükdür. Rusiya həmişəki siyasətinə əl atıb yeni müharibə ocaqları yaradaraq bu layihəni dayandırmağa cəhd edə bilər?

- Bunu göz önünə həmişə gətirmək lazımdır. Rusiya həmişə münaqişələr vastəsi ilə vəziyyəti idarə etməyə çalışır. Avropa ölkələri və ABŞ bütün bunları göz önünə gətirib. Ona görə də bu bölgədə hərbi güclərini artırır. Qərb ölkələri bu gün Rusiyaya qarşı elə bir cəbhədə birləşiblər ki, Rusiya azacıq artıq bir hərəkət edərsə, özünün də təsəvvür etmədiyi bir vəziyyətlə üz-üzə qala bilər.

Səxavət Məmməd
Ölkə.az