Şokolad istehsalının qaranlıq tərəfləri

Fil Dişi Sahili ( Kot`D-İvuar ) dünyada kakao paxlasının ən iri istehsalçılarından biri sayılır.

Burada kakaonun çox böyük və geniş əkin sahələri yerləşir. Hər il Kot`D-İvuar dünya bazarına 600 min tondan artıq kakao paxlası ixrac edir. Fil Dişi Sahili dünyada kakaonun 35%-ni, bütün Qərbi Afrika isə 70%-ni istehsal edir.

Demək olar ki, marketlərdə satılan istənilən şokoladın tərkibində Kot`D-İvuardan olan kakao tozu var. Lakin bu işin qaranlıq məqamları da az deyil. Hər kəsin sevdiyi şokoladın istehsalında mühüm mərhələlərdən biri məhz balaca qul uşaqların əməyindən istifadə olunur.

Qərbi Afrikada artıq xeyli vaxtdır ki, uşaqlar istismar edilir. Balaca qullar bütün qitədən gətirilir və onları asanlıqla oğurlayaraq məcburən kakao sahələrində işləməyə göndərirlər. Bəzi hesablamalara əsasən, təkcə Kot`D-İvuarda 12-200 min arası uşaq işləyir. Onların böyük əksəriyyəti qonşu afrika ölkələrindən oğurlanıb. Onların arasında bəzi uşaqlar az da olsa məvacib alır, ancaq qalanları qul kimi yalnız qida müqabilində işləyir.

2001-ci ildə ABŞ Dövlət departamenti bəyan edib ki, Kot`D-İvuarda kakao, qəhvə və pambıq sahələrində ən azı 15 min qul uşaqlar işləyir. Bununla yanaşı, dünyanın şokolad istehsalçıları Afrikada onlar üçün kakaonun kimlər tərəfindən toplandığını çox gözəl bilir.

Lakin buna hələ də son qoyulmur və oğurlanmış uşaqlar işləməyə məcbur edilir.

2000-ci ildə Mali səfirliyi Kot`D-İvuarda məcburən pulsuz işlədilən və döyülən bir neçə malili oğlanları aşkar etmişdi. Azyaşlı qulların hərəsinin 11 yaşı olub və onlar Toqo, Burkina Faso, Malidən gətiriliblər.

Qərbi Afrikada bu işlə məşğul olan iri qruplaşmalar fəaliyyət göstərir. Kot`D-İvuar baş nazirinin sözlərinə görə, əgər işçilərə daha yüksək iş şəraiti təmin edilsə, dünyada kakao paxlasının qiyməti 10 qat artacaq.

Yalnız 2001-ci ildə ABŞ Konqresinin təzyiqindən sonra bəzi iri şokolad istehsalçıları azyaşlı qulların istismarına son qoyacaqlarını vəd etmişdilər. 2012-ci ildə "Mars" və "Ferrero" şirkətləri 2020-ci ilə qədər kakao quldarlığı ilə tamamilə əlaqələrini kəsəcəyini bəyan etmişdilər.

Məlum olduğu kimi, şokoladın tərkibinə az da olsa duz qatılır. Növbəti dəfə şokolad dadanda və duzluluq hiss edəndə, bilin ki, bu, zavallı afrika uşağının göz yaşlarıdır.

Rəşid Mustafazadə

Ölkə.Az