Politoloq: "İddia olunurdu ki, Azərbaycan terrorun hədəfinə gələ bilər biz isə..."
Türkiyə ABŞ-ın xaişi ilə Suriyada İŞİD mövqelərinə müstəqil hava zərbələri endirməyəcək
ABŞ Dövlət departamentinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Con Kirbi bildirib ki, Türkiyə hökumətindən Suriyada İŞİD mövqelərinə müstəqil hava zərbələri endirməməyi xahiş etdik və türklər bizimlə razılaşdılar.
Bundan əlavə PKK İran istiqamətində də fəallaşıb. PJAK-la İran təhlükəsizlik qüvvələri arasında silahlı toqquşmalar baş verib.
Bölgədə baş verən prosesləri politoloq Ərastun Oruclu Ölkə.Az-a şərh edib.
Ərəstun Oruclu: "Koalisiyanın əsas prioriteti İŞİD-dir. Bunu ABŞ Dövlət Departamentinin bəyanatlarından da görmək olur. Obamanın mətbuata açıqlamasında da deyilmişdi ki, Türkiyənin İŞİD-lə mübarizəsi alqışlanır. PKK ilə mübarizə isə başqa bir məsələdir, bu artıq Türkiyənin öz işidir.
Türkiyənin antiterror koalisiyası tərkibində etdikləri önəmlidir, qalanları ikinci dərəcəli məsələlərdir. İŞİD-lə mübarizə məsələsində məhz həmin kürd silahlı dəstələri də faktiki olaraq ABŞ-ın antiterror koalisiyasının üzləridir. Bu baxımdan bu məsələ ətrafında Qərblə, ilk növbədə isə ABŞ-la Türkiyə arasında ziddiyyətlər mövcuddur. PYD-yə ABŞ müttəfiq kimi baxır, Türkiyə isə PYD-yə düşmən kimi. İŞİD yaraqlıları Türkiyəyə təhlükə yaradır və eyni zamanda PYD də İŞİD-lə mübarizə aparır. Antiterror koalisiyası tərəfindən isə hesab olunur ki, bəli bu Türkiyəyə təhdiddir, onlar da terrorçudur, ancaq prioritet bu gün bu məsələ deyil. Prioritet İŞİD-lə mübarizədir və Türkiyə də İŞİD-lə mübarizədə müttəfiqdir".
- PKK Türkiyədə terror aktları törətməkdə davam edir. Türkiyə nə etməlidir?
- Aydın məsələdir ki, PKK dayanmayacaq. PKK ABŞ və Türkiyə arasındakı ziddiyətdən istifadə edərək öz maraqlarını təmin etməyə çalışır. Belə olan halda Türkiyə də öz maraqlarından çıxış etməlidir. Türkiyənin başqa bir fikri yoxdur.
- Uzun müddət idi ki, İran və PJAK arasında atəşkəs mövcud idi. Ancaq son günlər İran təhlükəsizlik qüvvələri ilə PKK-nın bu ölkədəki qolu olan PJAK arasında toqquşma olub...
- Hal-hazırda kürd separatizmi öz təsir dairəsini genişləndirməklə məşğuldur. PJAK-ın İrana qarşı əməliyyatı isə öz təsir dairəsini nümayiş etdirmək deməkdir. PKK-nın bu addımı daha çox ölkələri təhdid etməklə, bir növü onlara təzyiq edərək onları özünə loyallığa sövq etməkdir. PKK İranla siyasətini balanslı qurmuşdu, orada fəallıq göstərmirdilər. İran tərəfi də bilmirdi ki, Türkiyədən sonra növbə gəlib onlara çatacaq. İran gördü ki, bu münaqişə qaçılmazdır. Ona görə də, rəsmi Tehran bu əməliyyatlara başladı. İranın əməliyyatlara başlayacağı gözlənilən idi, bunu biz də praqnozlaşdırmışdıq ki, Türkiyədən sonra terrorun hədəfi İran olcaqdır. Bizim yerli mediada deylirdi ki, Azərbaycan terrorun hədəfinə gələ bilər biz isə araşdırıb bildirdik ki, hədəf İran olacaq. Son olanlar da bunu təsdiqilədi. İranda da çox gözəl anlayırlar ki, əgər Türkiyənin PKK-ya qarşı fəaliyyəti, əməliyyatları uğursuz olarsa, bundan ruhlanan PKK coğrafiyanı genişləndirəcək. Burada hər iki tərəfdən, həm İran, həm də terrorçular tərəfindən bir qabaqlama kampaniyası aparıldı.
- Türkiyə ilə İran PKK bəlasından əziyyət çəkirlər. İki dövlət koalisiya şəklində terrorçulara qarşı niyə mübarizə aparmır?
- Bu mümkün deyil. Ona görə ki, dövlətlərin maraqları və onlara qarşı təhdid dərəcəsi müxtəlifdir. Türkiyəyə qarşı olan təhdidin dərəcəsi İran üçün eyni deyil. Bu baxımdan İran PKK-ya qarşı əməliyyatlara başlamağı düzgün hesab etməyə bilər. Bu İranın özünü daha geniş anlamda hədəfə gətirər. Bölgədəki kürd silahlılarının həm də öz aralarında münaqişələri var. Bundan dövlətlər də istifadə edir. Zamanında Türkiyə PKK-ya qarşı mübarizədə Məsud Bərzaninin partiyasının və silahlı dəstələrinin loyallığından yararlanırdı. İran daha çox Cəlal Təlabani ilə əməkdaşlığa üstünlük verirdi. Dövlətlər bu kimi məsələlərdən yararlanmağa məcburdurlar ki, terrorçular arasında birlik yaranmasın. Bu məsələdə dövlətlərin maraqları, miqyasları və çəkisi müxtəlifdir.
Səxavət Məmməd
Ölkə.Az
