Paşinyan "dəmir yumruq"dan sonra yenə sülhə hazırdır: Bakı güvənmir, problemləri İrəvansız həll edir
Azərbaycan Cənubi Qafqazda geopolitik proseslərə tam şəkildə nəzarət etdiyini növbəti dəfə birmənalı şəkildə sübuta yetirdi. Rəsmi Bakı bu regionun gələcək taleyi ilə bağlı təkbaşına qərar vermək potensialına sahib olduğunu təsdiqlədi. Və bu məsələdə güzəşt etməyəcəyinin, prinsipial davranacağının mesajını verdi.
Bundan sonra Azərbaycanın rəqibləri, eləcə də, Cənubi Qafqazda maraqları olan regiondan kənar dövlətlər rəsmi Bakının mövqeyinə daha həssas yanaşmaq məcburiyyətində qalacaqlar. Çünki bəzi geopolitik oyunların Ermənistan üzərindən etdiyi manevrlər Azərbaycanın sərt reaksiyası ilə iflasa uğramaqdadır. Ermənistanın belə geopolitik manevrlər üçün yararsız regional alət olduğunun artıq sübuta ehtiyacı yoxdur.
Hər halda, Azərbaycan ordusu artıq dəfələrlə, xüsusilə də, 11 apreldə Cənubi Qafqazda əsas hərbi-siyasi iradə mexanizmi kimi ön plana çıxmağı bacarıb. Bu regionda Azərbaycan ordusuna alternativ ola biləcək hərbi-siyasi iradə mexanizmi mövcud deyil. Ermənistan ordusunun son hərbi təxribatlarının iflasa uğradılması da bu reallığı möhkəmləndirir.
Maraqlıdır ki, rəsmi İrəvan törətdiyi son hərbi təxribatla Ermənistanın gələcək taleyi ilə bağlı bəzi önəmli məqamlara aydınlıq gətirə bilmiş kimi görünür. Hər halda, Paşinyan hakimiyyəti Ermənistan ordusunun Azərbaycana qarşı hərbi revanş imkanlarından çox-çox uzaq olduğunu anlamamış deyil. Üstəlik, rəsmi İrəvanın ümid bəslədiyi beynəlxalq "təhlükəsizlik yastığı"nın da Ermənistan üçün yararsız olduğu dəqiqləşdi.
Məsələ ondadır ki, Paşinyan hakimiyyəti Ermənistan ordusunun təxribatlarına ABŞ və Avropa Birliyindən tam dəstək ala biləcəyinə inanırdı. Paşinyan hakimiyyəti hesab edirdi ki, Avropa Birliyinin mülki müşahidə missiyasının arxasına sığınıb, Azərbaycana qarşı hərbi təxribatlar törətmək təhlükəli olmayacaq. Azərbaycan bu hərbi təxribatlara sərt reaksiya verməkdən ehtiyatlanacaq. ABŞ və Qərb isə Ermənistan ordusunun hərbi təxribatlarına görə rəsmi İrəvanı deyil, məhz Azərbaycanı ittiham edəcək.
Ancaq Paşinyan hakimiyyətinin bütün bu avantürist hesablamaları özünü doğrultmadı, reallıqdan uzaq qaldı. Birincisi, rəsmi Bakı Ermənistan ordusunun təxribatlarına cavab verərkən, ABŞ və Qərbin mümkün reaksiyasını nəzərə almağa ümumiyyətlə, ehtiyac duymadı. Azərbaycan ordusu sərt şəkildə əks zərbə ilə erməni hərbi təxribatçılara yerini göstərdi. Üstəlik, rəsmi Bakı daha genişmiqyaslı hərbi əməliyyatlara başlayaraq, Ermənistan adlı qondarma dövlətin mövcudluğuna son verməkdən çəkinməyəcəyini ön plana çıxartdı.
Digər tərəfdən, Azərbaycan ordusunun "dəmir yumruq" zərbəsindən sonra məlum oldu ki, Avropa Birliyinin mülki müdafiə missiyası Ermənistan üçün "təhlükəsizlik yastığı" rolunu oynamaq imkanına malik deyil. Üstəlik, Avropa Birliyinin bu missiyanı Ermənistanı "təxribat aləti"nə çevirmək niyyəti də yoxdur. Mülki missiyanın bəyanatında onların əməkdaşlarının silahlı toqquşmaların baş verdiyi bölgədə olmadığının vurğulanması rəsmi İrəvan üçün indi əsas düşündürücü məqama çevrilməlidir. Hər halda, avropalılar "biz baş verənlərə şahid deyilik, kimin günahkar olduğunu bilmirik, ona görə də, qarışmırıq" mesajı verdilər.
Belə anlaşılır ki, Avropa Birliyi rəsmi İrəvana öz missiyasını Ermənistanın təxribatlarına bulaşdırmaq imkanı vermək niyyətində deyil. Eyni zamanda, Avropa Birliyi Ermənistanın təxribatçı davranışlarına siyasi dəstək vermək istəmədiyini də qətiyyən gizlətmədi. Ona görə də, Avropa Birliyinin rəsmi İrəvanın gözləntilərinin əksinə olaraq, Azərbaycanın ünvanına heç ittiham irəli sürməməsi Ermənistan üçün məyusedici məqamdır.
Bütün bunlar onu göstərir ki, rəsmi İrəvanın beynəlxalq "təhlükəsizlik yastığı"na olan ümidləri boşa çıxdı. ABŞ və Qərb "sürüşkən" mövqeli Ermənistan ucbatından Azərbaycan ilə münasibətlərini korlamaq istəmir. Əksinə, Cənubi Qafqazda şəriksiz geopolitik iradə sahibi olan, Avropa Birliyi üçün önəmli enerji resursları qaynağına çevrilmək potensialına sahib Azərbaycanla strateji tərəfdaşlıq ABŞ və Qərb üçün daha vacibdir.
Bu baxımdan, hesab etmək olar ki, Ermənistan növbəti dəfə tərkedilmiş "regional alət" durumuna düşüb. İndi Ermənistana beynəlxalq dəstək ehtimalı demək olar ki, qətiyyən inandırıcı görünmür. Və bu reallıq yaxın vaxtlarda rəsmi İrəvanın sülh prosesində tutacağı mövqeyə mütləq təsir göstərəcək.
Əslində, bunun əlamətləri artıq indidən müşahidə olunmağa başlayıb. Belə ki, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan növbəti dəfə ziddiyyətli açıqlamalar verməklə diqqəti çəkir. Erməni baş nazir vurğulayıb ki, Ermənistan Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi artıq tanıyıb. Ancaq o, yenə hiyləgərlik edir və bunu özündən əvvəlki hakimiyyətlər ilə əlaqələndirməyə çalışır. Onun iddiasına görə, Madrid prinsiplərinə imza atan keçmiş hakimiyyətlər Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyıblar. Və bu, həm də Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi olması anlamına gəlir.
Halbuki, baş nazir Nikol Paşinyan da Ermənistan dövləti adından Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını rəsmən təsdiqlədiyi iki önəmli sənədə imza atıb. BMT Nizamnaməsinə, Alma-ata deklorasiyasına istinad olunan Praqa və Soçi Bəyannamələri Ermənistanın Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını təsdiqləyir. Və bütün həmin sənədlərdə Qarabağın Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olduğu vurğulanır.
Təbii ki, Paşinyan hakimiyyəti üçün bu reallıqlardan qaçmaq mümkün deyil. Ona görə də, baş nazir Nikol Paşinyan üçün indi "günah keçisi" axtarıb-tapmaq əsas siyasi hədəfə çevrilməyə başlayıb. Hazırda erməni baş nazir bir tərəfdən Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu gündəmə gətirir. Digər tərəfdən isə Ermənistan hərbi dairələrini dövlətə xəyanətdə suçlayır. Onun iddiasına görə, bəzi yüksək rütbəli hərbi məmurlar xarici ölkələrin agentura şəbəkəsinin üzvləri kimi davranırlar. Baş nazir Nikol Paşinyan açıq şəkildə bildirir ki, erməni generaliteti ondan deyil, xarici ölkələrdən aldıqları təlimatları yerinə yetirir.
Bütün bunlara paralel olaraq, rəsmi İrəvan Azərbaycanla sülh danışıqları prosesini davam etdirməyə, münasibətləri normallaşdırıb, nəqliyyat-kommunikasiya xətlərini almağa hazır olduğunu da bəyan edir. Bu, ənənəvi erməni psixoloji durumunu növbəti dəfə ortaya çıxardır. Belə ki, rəsmi İrəvan hər dəfə "dəmir yumruq" zərbəsinə məruz qaldıqdan dərhal sonra hər şeyə hazır olur.
Ancaq sonradan isə yenidən vaxtı uzatmağa çalışır, sülh prosesinin pozulmasına yönəlik hərbi təxribatları ön plana keçirir. Halbuki, Ermənistanın daha uzadılacaq vaxtı da qalmayıb. Çünki vaxt uzandıqca rəsmi Bakı bütün ziddiyyətli problemləri Ermənistanın iştirakı olmadan həll etmək taktikasından istifadə edir.(Musavat)
