Ekspertlər fərmanı fərqli şəkildə izah edirlər; bəziləri bunu iş adamlarına, bəziləri sadə vətəndaşa dəstək hesab edir
Dövlət başçısının “Gömrük sahəsində nəzarətin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar bəzi yoxlamaların sadələşdirilməsi haqqında” imzaladığı fərman ekspertlər tərəfindən fərqli şəkildə dəyərləndirirlər. Milli Məclisin deputatı Vahid Əhmədov məsələ ilə bağlı musavat.com-a bildirib ki, son günlər Azərbaycan hökuməti 9 aylıq hesabatla bağlı keçirilən iclasdan sonra mühüm qərarlar qəbul edib: “Ondan sonra prezident sahibkarlığın inkişafı ilə bağlı çox ciddi islahatlara təkan verdi və bir sıra qərarlar verdi. İki fərman imzaladı.
İki qərarı biz Milli Məclisdə təsdiq etdik. Prezident yəqin bu günlərdə imzalayacaq. İlk olaraq vergi sistemində dəyişikliklərlə əlaqədar, o cümlədən sadələşdirilmiş verginin məbləğinin artırılması ilə bağlı addım atıldı, dövriyyə artırıldı. İkincisi, əməkhaqqında verginin ödənişi ilə bağlı müəyyən proseslər oldu, məbləğ aşağı salındı. Lisenziyalar ASAN Xidmət Mərkəzinə verildi. Gömrük sistemində də addımlar atıldı, on min manatdan on min dollara yaxın ölkəyə mal gətirənlər rüsumdam azad edildi. Bu, çox əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdir. O cümlədən, gömrüklə əlaqədar olaraq verilən qərarlar əhəmiyyətlidir.
Mən şimal bölgəsinin deputatıyam. Bu bölgə Rusiya ilə həmsərhəddir, insanlar çox gedib gəlirlər, mal gətirirlər. Bu addım kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı üçün müsbət təsir göstərəcək. Həm İran tərəfdən, həm Rusiya tərəfdən gətirilən mallar gömrükdən azad ediləcək, vətəndaşlar üçün vəziyyət yaxşılaşacaq. Bu, böyük inqilabi addımlardır. Əsas onun icrasına nəzarət mexanizmlərinin daha da gücləndirilməsidir. İnsanlar ölkəyə on min manata qədər mal gətirəndə gömrükdə heç bir problem olmasın. Bu məsələlərin yəqin arxası da olacaq. Əsas məqsəd sahibkarlığın inkişafı üçün bütün maneələri aradan qaldırmaqdır”.
Ekspert Qubad İbadoğlu isə qeyd edib ki, yeni fərman gömrükdə fiziki şəxslərə “yaşıl işıq” yandıracaq:“Dövlət başçısı ”Gömrük sahəsində nəzarətin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar bəzi yoxlamaların sadələşdirilməsi haqqında" fərman imzalayıb. Fərmana görə, Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilən və istehsal, yaxud kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan ümumi gömrük dəyəri 10000 ABŞ dolları ekvivalenti məbləğindən artıq olmayan mallar gömrük ödənişi ödənilmədən gömrük sərhədindən keçiriləcək. Bu fərmana qədər ölkəyə gətirilən ümumi gömrük dəyəri 1500 ABŞ dolları ekvivalenti məbləğindən artıq olmayan mallar gömrük ödənişindən azad idi. Mövcud qaydalar dəyişəndən sonra vətəndaşı müşayiət edən hər bir yetkinlik yaşına çatmamış fiziki şəxsə görə əlavə məbləğ 500 ABŞ dollarından 2000 ABŞ dollarına qədər artırılacaq. Amma onu da nəzərə almaq lazımdır ki, bu qaydalar aksizli mallara, avtonəqliyyat vasitələrinə və səfər zamanı fiziki şəxsin zəruri ehtiyaclarının ödənilməsi üçün nəzərdə tutulan əşyalara şamil olunmur".
Ekspertin sözlərinə görə, bu fərmanla gömrüyə bəyan ediləcək məbləğin əvvəlki ilə müqayisədə 6,6 dəfədən çox müəyyənləşdirilməsi sərhəd buraxılış məntəqələrində “yaşıl kanal”dan istifadə edən vətəndaşların sayını və rahatlığını artırmaqla yanaşı, həm də indiyə qədər mövcud olan rüşvət sistemini zəiflədəcək: “Bu fərman həmçinin fiziki şəxslərin xarici ticarət, xüsusilə də idxal əməliyyatlarında iştirakına stimul verəcək. Hesab edirəm ki, fərman orta və uzunmüddətli dövrdə istehlak bazarında idxal mallarının qiymətlərinin sabitləşməsinə də müsbət təsir göstərəcək. Odur ki, yeni fərmanı təqdir edir və bu istiqamətdə mütərəqqi dəyişikliklərin hüquqi şəxslərlə bağlı gömrük-idxal əməliyyatlarına da şamil olunmasını arzulayıram”.
Ekspert Natiq Cəfərli isə qeyd edib ki, dövlət başçısının gömrüklə bağlı verdiyi fərman ciddi müzakirələrə, fikir qarışıqlığına səbəb olub: “Bir çox KİV-lər bu fərmanın kiçik və orta biznesə dəstək olduğunu yazırlar. Bu fərmanın kiçik və orta biznesə, sahibkarlara heç bir aidiyyəti yoxdur. Fərmanın özündə açıq-aşkar yazılıb ki, söhbət kommersiya məqsədi olmayan, şəxsi istifadə üçün nəzərdə tutulan mallardan gedir. Bu fərmana qədər 1500 dollara qədər olan icazəli mal daxil olması, 10.000 dollara çıxarılır, bu pozitiv addımdır, vətəndaşlara müsbət təsiri olacaq. Amma ciddi suallar yaranıb. Hər bir vətəndaş ildə neçə dəfə şəxsi istifadəsi üçün 10 min dollarlıq mal gətirə bilər? Əgər bir vətəndaş özü üçün 10 minlik mebel gətiribsə, sonra valideynlərinə, qohumlarına yenə də 10 minlik mebel gətirə bilərmi? Gömrük müfəttişi necə müəyyən edəcək ki, mən 10 minlik mebeli özümə gətirmişəm, ya satmağa?
Bu suallara cavab olmasa, gömrükdə müfəttiş- vətəndaş qarşıdurması ərşə çıxacaq. Əgər fərman tam gücü ilə işləsə, Azərbaycanda heç kim mebel, televizor, soyuducu, klima və sairə məişət texnikası almayacaq. Bu isə bir müddət sonra ölkədə bu sahələrdə çalışan iş adamlarının, kiçik və orta sahibkarların dövriyyəsi, qazancı düşəcək, onlar icarə haqlarını, maaşları verə bilməyəcək, bir çoxları öz işlərini qapatmalı olacaqlar. Yəni bu anlamda fərman orta və uzun vədədə iş adamlarına mənfi təsir göstərəcək. Amma qiymətlər də enəcək, sadə vətəndaşlara bu da pozitiv təsir göstərəcək”.
Ekspert İlham Şaban isə bildirib ki, bizim KİV-lərin bəziləri Azərbaycan oxucusunu bilərəkdən çaşdırırlar:“Məlum fərmanı oxuyaq: ”18 yaşına çatmış hər bir fiziki şəxs ölkəyə gömrük rüsumu ödəmədən 10 min manat dəyərində (istehsal və kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan) mal gətirə bilər". Bunun isə sahibkarlıq fəaliyyətinə aidiyyəti yoxdur. Aidiyyatı olanda isə bir maldan nəzərdə tutulduğundan artıq sayda olanda, müvafiq qaydada gömrük rüsumu ödəməlisən".
Ölkə.AZ
