Sürprizlərlə dolu Fransa siyasəti: lider dəyişdi

İyulun 7-də Fransada növbədənkənar parlament seçkilərinin ikinci turunun nəticələri sürpriz nəticələrlə yadda qalıb. Belə ki, birinci turun nəticələrinə görə lider olan siyasi qüvvə cəmi bir həftə sonra ikinci turdan sonra ağır məğlubiyyətlə üzləşib.

Birinci turun nəticələrinə görə, Fransanın ultra-sağlçıları olan Marin Le Penin Jordan Bardellanın "Milli Birlik" Partiyası səslərin 33 faizini toplayaraq seçkinin əsas favoriti idi. 

Səslərin 28 fazini qazanan ultura-solçuların alyansı olan "Yeni Xalq Cəbhəsi" isə ikinci yerdə, prezident Makronun liderlik etdiyi "Birgə" koalisiyası isə üçüncü yerdə qərarlaşmışdı.

Ultura-sağlçılar iyulun 7-də keçirilən ikinci turun nəticələrinə böyük ümid edərək hökuməti formalaşdıracaqlarına və Jordan Bardellanın baş nazir olacaqlarına inanırdılar. Lakin ikinci turda hər şey tamamilə əksinə baş verdi. Ultra-sağçıların ümidləri boşa çıxdı.

Fransa Daxili İşlər Nazirliyinin verdiyi məlumata görə, solçu partiyaların "Yeni Xalq Cəbhəsi" (NPF) koalisiyası Fransada keçirilən parlament seçkilərinin ikinci turunda qalib gələrək Milli Assambleyada 182 yer qazanıb.

İkinci yeri prezident Emmanuel Makronun “Birgə” mərkəzçi koalisiyası (168 yer), üçüncü yeri 143 mandat almış ifrat sağçı Marin Le Pen və Cordan Bardellanın “Milli Rally” (RN) partiyası, "Respublikaçılar" isə 45 deputatla dördüncü yeri tutub.

İkinci turun nəticələrinə görə, heç bir siyasi qüvvə parlamentdə mütləq çoxluğu əldə edib təkbaşına hökuməti formalaşdırmaq hüququnu əldə edə bilməyib. Milli Assambleyanın 577 deputatı var və hökuməti formalaşdırmaq istəyən siyasi qüvvə üçün 289 deputat mandatı lazımdır.

Birinci turun nəticələrindən sonra ultra-sağçıların hakimiyyətə gəlişinin qarşısını almaq məqsədilə Fransa prezidenti Emmanuel Makron həm seçkidə iştirak edən siyasi qüvvələrə, həm də xalqa müraciət edərək iyulun 7-də keçiriləcək seçkilərin həlledici ikinci turunda ifrat sağçıları “blok etmək” barədə çağırış etdi.  Bunun üçün də seçkidə iştirak edən siyasi qüvvələr, xüsusən də solçular və mərkəzçi Makron tərəfdarları aralarındakı bütün problemləri kənara qoyaraq birləşdilər. Bu məqsədlə tərəflər anlaşaraq bir-birinin lehinə namizədləri geri götürdülər. Nəticədə ultra-sağçılaırn növbəti dəfə hakimiyyətə gəlişinin qarşısı alındı.

Ümumiyyətlə, onu da qeyd etmək lazımdır ki, bu, ilk dəfə deyil, ultra-sağçıların hakimiyyətə gəlişinin qarşısı alınır. Ultra-sağçıların son onilliklərdə seçkilərdə uğur qazanaraq hakimiyyət astanasınadək gəlib, lakin son anda onların hakimiyyəti ələ keçirməsinin qarşısı alınıb. Bu nəinki parlament seçkilərində, hətta prezident seçkilərində də belə olub. Ultra-sağçılar birinci turun nəticələrində irəlidə olsa da, ikinci turda onlar istəklərinə nail ola bilməyiblər. Bu dəfə də eyni vəziyyət yaşandı. 

İyulun 7-də keçirilən seçkilərin nəticələrini şərh edən seçkinin əsas favoriti olan "Milli Birlik" partiyasının lideri Jordan Bardella deyib ki, vicdansız ittifaqlar fransızların ölkəni bərpa etməyə yönəlmiş siyasət əldə etməsinə mane oldu.

"Milli Birlik" tərəfdarı Rouz deyib ki, bizi hakimiyyətdən kənarda saxlamaq üçün Makronun rəhbərlik etdiyi vicdansız ittifaqın qurbanları oldular.

Ultra-sağçıların qələbə çalmamasının digər səbəbi isə xalqın onlara lazımi dəstək verməməsidir. Bir daha qeyd edirəm ki, bu birinci fakt deyil. Çünki xalq sağçıların ideyalarına qarşı olduğu və hakimiyyətə gəldiklər təqdirdə iğtişaşların yaranacağından qorxduqları üçün ifrat sağçıları hakimiyyətdə  görmək istəmirlər.

Ultra-sağçıların məğlubiyyətini şərtləndirən digər amil isə miqrantlara qarşı sərt siyasi xəttin, NATO-dan çıxmaq, Avropa İttifaqının inteqrasiyası siyasətində fərqli düşüncələrə malik olmasıdır. Onların bu mövqeyi digər Avropa ölkələrini də ciddi narahat etdiyindən Qərb ölkələri hər vəchlə ultra-sağçıların hakimiyyətə gəlişinə qarşı çıxırlar. Bu dəfə də belə oldu. Seçkinin nəticəsi ilə bağlı Polşanın baş naziri Donald Tusk X sosial şəbəkəsində yazdığı mövqe bunu deməyə əsas verir: “Parisdə ruh yüksəkliyi, Moskvada məyusluq, Kiyevdə rahatlıq var. Varşavada xoşbəxt olmaq üçün kifayətdir”.

İspaniyanın baş naziri Pedro Sançes Fransada ultra-sağçıların hakimiyyətə gəlişinin qarşısının alınmasını  müsbət hadisə adlnadırıb.

Seçkinin nəticələrinə baxmayaraq heç bir siyasi qüvvə təkbaşına hakimiyyəti formalaşdıra bilməyəcək. Bunun üçün siyasi qüvvələrin koalisiyasına ehtiyac yaranacaq. Seçkinin nəticəsinə uyğun olaraq Fransanın baş naziri Qabriel Attal istefa verəcəyi gözlənilir. Amma hər şey proseslərin gedişindən asılı olacaq. Makron baş nazir postuna mərkəzçilərdəndən birini təyin etsə belə, çoxluq solçulardan ibarət olacaq, bu da nəticə etibarilə Makronun parlamentdən asılığına gətirib çıxarması ilə nəticələnəcək. Makron hakimiyyəti müstəqil şəkildə və parlament dəstəyi əsasında həyata keçirəcək. Bu da növbəti prezident seçkilərində Makronun reytinqinə mənfi təsir edəcək və onun yenidən namizəd kimi seçkilərdə iştirakına mane olacaq. İstənilən halda proseslər Makronun xeyrinə deyil, ziyanına iştirak edəcək. 

 Mürtəza
 Ölkə.Az