Meşə yanğınlarının tüstüsü 12 min insanın ölümünə səbəb ola bilər - Yeni araşdırma

Qlobal istiləşmə planetin daha çox meşə yanğınlarında yanmasına və ehtimal ki, tüstünün təsiri (nəfəsalma) nəticəsində hər il əlavə 12,000 nəfərin ölümünə səbəb olur. 

Ölkə.az Qaynarinfo-ya istinadən xəbər verir ki, bu rəqəm yeni araşdırmanın nəticəsidir. 

Modelləşdirmə tədqiqatları göstərib ki, qlobal istiləşmə Avstraliya, Cənubi Amerika, Avropa və Asiyanın meşələrində yanğın tüstüsündən ölüm riskini xüsusilə artırır.

Ayrı bir araşdırma göstərib ki, 2003-2019-cu illər arasında qlobal istiləşmə planetin yanmış ərazisini təxminən 16% artırıb. Lakin digər insan fəaliyyətləri, o cümlədən yollar və ya kənd təsərrüfatı üçün meşələrin və savannaların təmizlənməsi, ümumi yanmış ərazini 19% azaldıb.
Təbiət İqlim Dəyişikliyi jurnalında dərc edilən hər iki tədqiqat, torpaqların təmizlənməsi kimi digər insan fəaliyyətləri ilə müqayisədə istixana qazı emissiyalarının meşə yanğınlarına təsirini ayrıca nəzərdən keçirib.

Yaponiyanın Milli Ətraf Mühit Tədqiqatları İnstitutundan doktor Çi Younq Parkın rəhbərlik etdiyi araşdırma, 2010-cu illərdə təxminən 100.000 insanın ağciyərlərə və qan dövranına nüfuz edə bilən PM2.5 kimi tanınan kiçik hissəcikləri ehtiva edən yanğın tüstüsünün təsiri nəticəsində öldüyünü təxmin edir.

Qlobal istiləşmənin bu ölümlərə necə kömək etdiyini başa düşmək çətindir, çünki daha yüksək temperatur və aşağı rütubət yanğın riskini artırsa da, meşələrin və savannaların parçalanması kimi digər birbaşa insan müdaxilələri yandıra və ya yayılmasının qarşısını ala bilən ərazini azaldır. 

Bu problemi aradan qaldırmaq üçün tədqiqatçılar müasir iqlim şəraitində qlobal bitki örtüyü və yanğınların üç modelinə baxıb və onları müasir iqlim dəyişikliyinin təsirlərinin aradan qaldırıldığı bir modellə müqayisə ediblər.

Nəticələr müxtəlif olsa da, Böyük Britaniya, ABŞ, Almaniya və Çin də daxil olmaqla səkkiz ölkədən olan müəlliflər müəyyən ediblər ki, bütün hallarda qlobal istiləşmə meşə yanğınlarından PM2.5 ilə nəfəs alan insanlar arasında ölüm sayının artmasına səbəb olub.

Bəzi bölgələrdə temperaturun yüksəlməsi yanğın riskini artıran əsas amil, digərlərində isə aşağı rütubət olub.