Antarktikada ciddi həyəcan: Sahil şəhərlərini hansı qorxunc ssenari gözləyir?

Yüzlərlə alim Antarktikanın gələcəyinə dair vəziyyəti dəyərləndirmək üçün Avstraliyada "təcili vəziyyət zirvəsi" adı altında toplanıb. Ölkə.az Qaynarinfo-ya istinadən xəbər verir ki, qütb tədqiqatçıları açıqladıqları bəyanatda bildiriblər ki, Antarktikanın əriməsini və qlobal miqyasda fəlakətli dəniz səviyyəsi artımını önləmək üçün təcili tədbirlər görülməlidir.

Antarktikanın əriməsinin mümkün təsirləri

Avstraliyanın yaxın qonşuluğunda yerləşən Şərqi Antarktika dəniz səviyyəsinin artımı baxımından dünyada ən qeyri-müəyyən bölgədir. Şərqi Antarktika buz təbəqəsi tamamilə əriyərsə, bu, dəniz səviyyəsini təxminən 50 metr qaldıra, bu isə sahil şəhərləri və infrastruktur üçün dağıdıcı təsirlər yarada bilər.

Antarktika və Cənub Okeanının canlı populyasiyasına verdiyi faydaların əhəmiyyəti tez-tez gözardı edilir. Ancaq bu bölgədə qlobal istiləşmə ilə bağlı dəyişikliklər böyük həcmdədir. Tədqiqatlar göstərir ki, rekord səviyyədə azalan dəniz buzu, 40°C-dən yuxarı çıxan istilik dalğaları və buz sahanlıqlarında artan qeyri-sabitlik ciddi narahatlıq doğurur. Quruda və dənizdə dəyişmə prosesində olan ekosistemlər bizə bu həssas bölgədə sürətli və görünməmiş transformasiyaları görməyə imkan verir.

Fəlakətin qarşısını almaq üçün görülməli tədbirlər

Antarktikada buzun sürətlə itirilməsi qlobal dəniz səviyyəsinin ciddi dərəcədə yüksəlməsinə səbəb ola bilər. Alimlər bu prosesin geri dönülməz bir mərhələyə keçib-keçmədiyini hələ müəyyən edə bilmir.

Bu həftə Avstraliyanın Tazmanya Universitetində keçirilən Avstraliya Antarktika Tədqiqatları Konfransında təxminən (AAPP) 500 qütb tədqiqatçısı iştirak edib. Tədbirdə qeyd edilib ki, qlobal dəniz səviyyəsi son 30 ildə 10,5 santimetr artıb. Bu yüksəliş həm də qlobal iqlim dəyişikliyinin Antarktidada buzların əriməsinə səbəb olması ilə bağlıdır. Xəritənin ən cənub hissəsində yerləşən qitə hər saatda təxminən 17 milyon ton buz itirir. Bu itkini hər tərəfdən 260 metr olan nəhəng buz kubuna bərabər hesab edə bilərsiniz.

Bütün bunlar azmış kimi, ərimə sürəti də artır. Peyk görüntüləri bizə bunu göstərir: Antarktida buzunu 30 il əvvəlkindən altı dəfə tez itirir. Hətta bir vaxtlar nisbətən sabit və dəyişikliyə qarşı immunitetli olduğu düşünülən Şərqi Antarktida da istilik dalğaları səbəbindən böyük buz itkiləri ilə üzləşir.

AAPP xəbərdarlıq edir ki, əgər istixana qazı emissiyaları azaldılmasa,Avstraliyanın sahilyanı şəhərlərinin dəniz səviyyəsindən 80 santimetr yüksəkliyə çatacağı və 2100-cü ilə qədər su altında qalacağı proqnozlaşdırılır.

Təxirəsalınmaz tədbirlərin vacibliyi

Düşünə bilərik ki, buzlaqlarda yaşanan bu problemlərə yavaş-yavaş öyrəşməyimiz problemi müəyyən qədər yüngülləşdirməyə kömək edəcək. Bununla belə, dünya hazırkı fəlakətin miqyasını minimuma endirmək üçün istixana qazları emissiyalarını sürətlə və davamlı şəkildə azaltmalıdır.

Alimlər vurğulayırlar ki, qlobal istiləşmə və buz itkisinin qarşısını almaq üçün karbon emissiyalarını sürətli şəkildə azaltmaq vacibdir. İnsanlıq təcili olaraq "karbon əyrisini aşağı əymək" üçün konkret addımlar atmalı və uzunmüddətli hədəflər müəyyən etməlidir. Əks halda, gələcək nəsillər ciddi şəkildə dəyişmiş iqlim şəraitində yaşamağa məcbur olacaq.