AXCP insan hüquqlarının müdafiəsinə qalxdı
Dekabrın 8-də Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (AXCP) “Beynəlxalq İnsan Hüquqları Günü”nə həsr olunmuş dəyirmi masa keçirib. Dünyada və Azərbaycanda insan hüquqları sahəsində olan vəziyyət, həmçinin İraq, İran, Suriyada yaşayan soydaşlarımızın hüquqları, türkmənlərlə bağlı son durum, Avropada miqrantlar məsələsi də tədbirdə əsas müzakirə mövzusu olub.
Toplantıda siyasi partiyaların sədrləri, təmsilçiləri, siyasətşünaslar, QHT və KİV nümayəndələri iştirak ediblər.
“İnsan hüquqları məsələləri deqradasiyaya uğrayıb”
“Günəşli” yatağında baş vermiş yanğında həlak olmuş neftçilərin xatirəsi 1 dəqiqəlik sükutla yad olunduqdan sonra tədbiri giriş sözü ilə açan AXCP sədri Razi Nurullayev, bu gün Azərbaycan və dünyada baş verən ictimai-siyasi, hərbi, iqtisadi proseslərin üzücü olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, baş verən neqativ proseslər insanları ciddi şəkildə narahat edir: "İnsan hüquqları-siyasi məhbuslar, miqrantlar, qaçqınlar bir ölkənin daxili problemi deyil, artıq bu məsələ universal dəyər qazanmağa başlayıb. Əvvəllər də insan hüquqları, söz və media azadlığı universal hüquqa daxil olub. Hər bir zaman bununla bağlı danışılıb. Lakin bir çox dövlətlər heç də bunun belə olmasının fərqində olmayıblar. Artıq insan hüquqları universal dəyərlərə çevrilərək bütün sərhədləri aşıb. Yalnız Azərbaycanda insan hüquqları, həm siyasi, həm sosial hüquqlar, həm də qaçqın və məcburi köçkünlərin hüquqları deqradasiyaya uğramayıb. Bütün dünyada insan hüquqları ilə bağlı məsələlər deqradasiyaya uğrayıb. Bu məsələlərin fonunda da biz dünyada və Azərbaycanda insan hüqualarının vəziyyəti, siyasi məhbuslar mövzusu, söz və media azadlığı məsələsini gündəmə gətiririk”.
“Türkmənlər bizim soydaşlarımızdır”
AXCP sədri qeyd edib ki, İraq və Suriyada baş verən proseslər Azərbaycan üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir və Rusiya-Türkiyə gərginliyi türkmənlərin hüquqları məsələsini bir daha gündəmə gətirib: “Suriya və İraqda yaşayan türkmənlər azərbaycanlılardır, onlar bizim dilimizdə danışırlar, etnik kökəni də azərbaycanlılardır. Bu məsələyə də bu kontekstdən yanaşmağa üstünlük verməliyik”. Azərbaycanda insan hüquqları və demokratiya sahəsində olan problemlər hər kəsdə narahatlıq doğurduğunu deyən AXCP sədrinin sözlərinə görə, bu gün artıq beynəlxalq təşkilatlar da Azərbaycanda insan hüquqları problemlərinin olduğunu bildirirlər: “AŞPA səviyyəsində də ölkəmizdə insan hüquqları sahəsində problemlərin olması diqqətə çatdırılır. Bütün bu məsələlərin fonunda Azərbaycanda insan hüquqları sahəsində hər hansı bir irəliləyiş də görə bilmirik. Bu bizi narahat edir. İqtidardan istəyimiz budur ki, Azərbaycan 2016-cı ilə siyasi məhbuslarsız qədəm qoysun. İqtidar Azərbaycanda 2016-cı ildə yeni siyasi tarix, yeni siyasi gündəm açsın, ölkədə siyasi məhbuslar olmasın. Bu olmamalıdır. Bununla bağlı müraciət də hazırlayırıq. Bu gündən başlayaraq, çox ciddi şəkildə “Feysbuk” və “Tvitter” sosial şəbəkəsində Azərbaycan və ingilis dillərində kampaniyalara başladığımızı élan edirik. Bu kampaniya çərçivəsində həm Azərbaycan hökumətinə, həm prezidentə, həm də beynəlxalq təşkilatlara çox ciddi müraciətlər ünvanlayacağıq”.
Dekabrın 5-də "Günəşli" dərin dəniz özülündə baş verən faciəyə toxunan Razi Nurullayev qeyd edib ki, bu çox ağır faciədir, neçə ailə başsız qaldı: “Yəqin ki, qəzada məsuliyyət daşıyanlar öz cəzalarını alacaqlar. Səhlənkarlıq edən şəxslər də cəzalalandırılacaqlar. Qəzada yaralanan insanların tezliklə sağalıb öz ailələrinə qovuşmalarını arzu edirik. Həlak olanlara da Allahdan rəhmət diləyirik. Allah Azərbaycanı bu cür fəlakətlərdən qorusun”.
"Azərbaycanın haqlı tərəf olduğu deyilməlidir"
Azərbaycanda siyasi hüquqların pozulduğunu, ölkədə siyasi məhbusların, həmçinin 1 milyona yaxın qaçqın və məcburi köçkünün olduğunu da diqqətə çatdıran Razi Nurullayev qeyd edib ki, beynəlxalq təşkilatlar və dünya dövlətləri Azərbaycan hakimiyyəti ilə dəyirmi masa arxasında daha yaxşı söhbət aparmaq üçün, onların bəhanəsini əlindən almaq üçün Azərbaycanda qaçqın və məcburi köçkünlərin hüquqları ilə də bağlı ən azından bir neçə cümlə işlətməlidirlər: “Bəzən bu gün siyasi hüquqlardan danışırıq, beynəlxalq təşkilatlar da bizim dediklərimizi təsdiq edirlər, hakimiyyətin üzərinə gedirlər, bununla bərabər hakimiyyətin də onlara deməyə sözləri olur. Avropa yetkililəri, beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri Azərbaycanda insan hüquqlarını tənqid edərkən, özləri də tənqidlərə məruz qalırlar. Çünki Avropanın özündə də son zamanlarda insan hüquqları ilə bağlı məsələlər deqradasiyaya uğrayır. Əfqanıstan, Suriya, İraq və digər ölkələrdən on milyonlarla insan Almaniyaya, Danimarkaya, Hollandiyaya, İsveç və İsveçrəyə mühacirət edirlər. Hətta Azərbaycandan gedən bəzi insanlar özlərinə erməni pasportu alaraq, Avropadan sığınacaq alsın deyə istifadə edirlər. Amma bu gün Avropa həmin miqrantları qəbul etmək istəmir. Əgər zamanında Dağlıq Qarabağla bağlı ədalətli mövqe tutsaydı, bu məsələ ədalətli həllini tapsaydı, insanlar qaçqın düşməzdilər, nəticədə onlar Avropaya gedib miqrantların sayını artırmazdılar. Artıq dünyanın müxtəlif ölkələrindən il ərzində Avropaya 800 min insan mühacirət edib, bunun 600 min nəfəri havadan asılı qalıb. 600 min insan ac qalanda, işsiz qalanda, ailələri ilə əlaqə saxlamaqda problem olanda bu insanların çoxusu radikallaşır, beləliklə də Avropanın nəzərində İslam radikallaşır. Ümumiyyətlə insan hüquqlarına beynəlxalq kontekstdən yanaşmaq lazımdır”.
“Azərbaycan səssizlik orucunu pozmalıdır”
Məruzəçi filosof və türkoloq Faiq Qəzənfəroğlu çıxışında bildirdi ki, Yaxın Şərqdə baş verənlər insan hüquqlarının böyük dövlətlərin təsirləri altında olduğunu göstərib. F.Qəzənfəroğlunun sözlərinə görə, həmin dövlətlər. istədikləri vaxt prosesləri başqa yönlərə istiqamətləndirə bilirlər: “Bu gün insan hüquqlarının böyük dövlətlər üçün dəyəri qalmayıb. Dünyanın müxtəlif dövlətlərində böyük dövlətlər və beynəlxalq insan haqları təşkilatları insanların təzyiqlərə məruz qalmalarına susurlar. Həmçinin Suriya və İraqda türkmənlər təzyiq altındadırlar. İranın özündə də türklər ağır təzyiqlərə məruz qalırlar. İranda yaşayan soydaşlarına Azərbaycan Respublikası əyani şəkildə dəstək vermir. İstər İran, istər İraq, istərsə də Suriyadakı türklər Azərbaycanda yaşayan türklərlə eyni kökdəndirlər, eyni mədəniyyətinin daşıyıcılarıdır. Lakin bu məsələlərə münasibətdə əsas səssiz qalan ölkə Azərbaycandır. Ən yaxşı halda Güneyli və Yaxın Şərqdəki soydaşlarımıza Azərbaycandan 5-10 nəfər dəstək verir. Rusiya açıq formada qətliamlar törədir. Türkmənlərə yalnız dəstəyi Türkiyə verir, Azərbaycan isə yenə səssiz qalır. Azərbaycan səssizlik orucunu pozmalıdır”.
“Azərbaycan qeyri-müəyyən ölkə kimi görünür”
Hüquq müdafiəçisi Günel Səfərova çıxışında Azərbaycanda insan hüquqları sahəsində çoxlu problemlərin olduğunu vurğuladı. G.Səfərova qeyd etdi ki, söhbət düzgün qanunların olmamasından yox, qanunların aliliyindən gedir: “Təəssüf ki, Azərbaycanda qanunun aliliyi qorunmur. Kənardan baxanda Azərbaycan qeyri-müəyyən vəziyyətdə olan ölkə kimi görünür. Keçən ay Azərbaycanda Parlament seçkiləri keçirildi. Kifayət qədər saxtakarlıq faktları aşkar olundu. Azad seçim, azad məhkəmə olmayanda insan hüquqlarından danışmaq çox çətindir. Biz hakimiyyətə, beynəlxalq təşkilatlara bu və digər məsələlər barədə müraciət etməliyik. Bu gün siyasi dustaq məsələsi sanki gündəmdən düşmüş kimidir. Azərbaycana münasibətdə Avropa ölkələri, ABŞ və sair dövlətlər ikili standartlara yol verirlər. İstənilən məsələlərdə biz bunu müzakirəyə çıxara bilərik. Siyasi dustaq məsələsini həll etmək çox asandır, lakin bunun üçün hakimiyyətin iradəsi olmalıdır. Avropada Dağlıq Qarabağ məsələsini qaldıran kimi orada bizə əsasən ölkədə siyasi məhbus və insan hüquqları problemləri ilə bağlı suallar verirlər. Azərbaycanda siyasi institutlar sıradan çıxmış vəziyyətdədir, partiyalar passivdirlər, insanlar siyasətdən kənardır, xalq seçkilərdə iştirak etmir”.
Günel Səfərovanın sözlərinə görə, Azərbaycan demokratik dövlət modelini ortaya qoyduqdan sonra, Güney Azərbaycan və türkmənlərlə bağlı mövzulara müraciət etməlidir.
“Don Kixotluqdan əl çəkmək lazımdır”
“Lazer” Elmi Texniki Mərkəzin direktoru Soltanhəmid Məlikovun sözlərinə görə, Azərbaycanda seçib, seçilmək hüququmuz qorunmursa, digər dövlətlərdəki problemlər haqqında danışmaq yersizdir: “Arzulardan reallığa keçməliyik, Don Kixotluqdan əl çəkmək lazımdır. Azərbaycanda insan hüquqlarının qorunması praktikaya keçməyənədək, nəzəri mülahizələr nəticə verməyəcək. Düşünmək, qanuni çərçivədə fəaliyyət göstərmək lazımdır. İnsanların özlərinin də ölkədə qanunun aliliyinə ehtiyacları olmalıdır. Azərbaycanda baş verən ictimai-siyasi proseslərdə xalqın iştirakı olmalıdır, proseslər də xalqın maraqları yönündə inkişaf etməlidir. Siyasət də bunun üzərində qurulmalıdır. Yalnız bundan sonra real nəticələr hasil olacaq”.
S. Məlikovun sözlərinə görə, ölkədə yaşayan vətəndaşlar seçmək hüquqlarını bilmirlər. O bildirir ki, insanlar özəl hüquqlarından məhrum ediliblər.
“Azərbaycanda olan məhbusların 70%-i siyasilərdir”
Tədbirdə çıxış edən keçmiş siyasi məhbus, AXCP üzü Sərdar Əlibəyli bildirib ki, Azərbaycanda insan hüquqları sahəsində yaranmış problemləri həll etmək digər dövlətlərdə baş verən proseslərə münasibətdə irəlidə olmalıdır. S.Əlibəyli qeyd edib ki, Azərbaycanda olan məhbusların 70%-i siyasilərdir: “Onlar azad edilməlidir. Azərbaycan məhkəmələrini ədalətli fəaliyyətə məcbur etməyənədək ölkədə insan hüquqları sahəsində yaranmış problemlər həll olunmayacaq”.
“Hər kəs düşünməlidir”
AXCP-nin Cəbrayıl rayon şöbəsinin sədri Fərəhim Cəmilzadə çıxışında, 2016-cı ildə Azərbaycanda siyasi məhbus anlayışının aradan qaldırılacağına ümid etdiyini bildirib. F.Cəmilzadənin sözlərinə görə, Azərbaycanda yaşayan hər bir kəs qanunvericiliklə öz hüquqlarını qorumaq haqqına sahibdir: “Hər kəs ölkədə insan hüquqları sahəsində yaranmış problemlərin həlli yönündə çalışmalıdır. Qanunun aliliyi təmin edilməlidir”.
“Yeni mexanizm hazırlanmalıdır”
Aydınlar Partiyası sədrinin müavini Qorxmaz İbrahimlinin sözlərinə görə, Azərbaycanda insan hüquqlarının qorunması mexanizmi hazırlanmalıdır. Q.İbrahimli qeyd edib ki, insan hüquqlarının tapdalanması ölkənin əsas problemlərindən biridir: “Azərbaycanda qanunun aliliyinin təmin olunması üçün ilk növbədə parlament xalqın maraqları yönündə formalaşdırılmalıdır. Parlamentdə xalqın problemlərinə susan deputatlar oturmamalıdır. Hər kəs əlini daşın altında qoymalıdır. Yeri gələndə problemlərin həll olunması üçün müraciət etmək, yeri gələndə də xahiş etmək olar. Lakin problemlər mütləq həll edilməlidir. Hakimiyyəti demokratiyaya tabe etmək lazımdır, bu istər mübarizə, istərsə də müraciətlə olsun, amma mütləq olmalıdır. Biri-birimizə sevgiylə dövləti çiçəkləndirməliyik. Nəticədə bizim siyasi dustaqlarımız olmayacaq. Əlbəttə siyasi baxışa görə, həbs olunmaq yaxşı hal deyil”.
“Ombudsman Aparatı hakimiyyət…”
Ədalət Partiyasının Aparat rəhbəri Mütəllim Rəhimli çıxışında qeyd edib ki, insan hüquqları məsələlərini düzgün olaraq ortaya qoysaq, problemlərin həllinə nail olmaq mümkündür. M.Rəhimli bildirib ki, ölkənin üzləşdiyi durumdan çıxış yolları axtarılmalıdır: “Təkcə müəyyən təşkilatlar yox, Ombudsman Aparatı mövcud sahədə baş verənləri hakimiyyət qarşısına qaldırmalıdır”.
“Vətəndaşlar hakimiyyət arasında uçurum olmamalıdır”
“Dövlətin idarə olunması üçün mütərəqqi qanunlarımız var, eyni zamanda Azərbaycanın Avropanın demokratik institutları qarşısında öhdəliklər götürüb. Azərbaycan qanunları demokratik Avropa dövlətlərinin qanunvericiliyi ilə eynidir. Lakin heç bir halda hakimiyyət bu qanunların şərtlərinə əməl etmir. Azərbaycanda vətəndaş və demokratik təsisatlar dağıdılıb. Vətəndaşla hakimiyyət arasında yaranmış uçurumu aradan qaldırmağın yollarını tapmaq lazımdır. Qarahügurhçuluqdan əl çəkmək lazımdır. Hakimiyyətlə vətəndaş arasında inamlı münasibət formalaşmalıdır”, - AXCP sədrinin müavini Cavid Musazadə çıxışında belə deyib.
“Bu yolverilməzdir”
Çıxış edən AXCP-nin Sumqayıt şöbəsinin sədri Şakir Məmmədov deyib ki, hakimiyyət İntiqam Məmmədov və digər siyasi məhbusları azad etməlidir. Ş.Məmmədov insanları siyasi baxışlarına görə, təzyiqlərə məruz qoyub həbs edilməsinin yolverilməz olduğunu vurğulayıb: “Siyasi fəaliyyətinə görə, insanların həbs edilməsi demokratik təsisatların dağıdılmasının bir hissəsidir. Hakimiyyət bunu nəzərə almalı və yalnış siyasətdən imtina etməlidir”.
“Rəsulzadə sevgisini ürəklərdən silmək qeyri-mümkündür”
Tədbirin sonunda AXCP sədri Razi Nurullayev KİV nümayəndələrinin bir müddət əvvəl YAP-dan olan millət vəkili Naqif Həmzəyevin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından biri Məhəmməd Əmin Rəsulzadəni təhqir etməsi ilə bağlı suallarını cavablandırıb. R.Nurullayev bildirib ki, M.Ə.Rəsulzadəni təhqir etmək olmaz, o bu dövlətin, xalqın milli lideridir: “Rəsulzadə sevgisini insanların ürəklərindən silmək mümkün deyil. Azərbaycan tarixinin bir hissəsi bu tarixi şəxsiyyətin adı ilə bağlıdır. İstənilən halda onu təhqir etmək yolverilməzdir”.
Ölkə.Az
