Qarabağ qazisi: "Zahid avtomatı tuşladı İslam əminin üstünə və güllələri onun sinəsinə boşaltdı"
Seyfullayeva Aişə Məmmədcəfər qızı. 1981-ci il 12 dekabrda Qax rayonunda anadan olub. Bakının "Sovetski" məhəlləsində böyüyüb. Aişənin anası Fəridə Abbasova 20 Yanvar şəhididir, qardaşı da Qarabağ döyüşlərində şəhid olub. Hərbi vəzifəsi BMP atıcısı olub. 1994-cü il may ayının 4-də Gəncə batalyonundan təxris olunub. Qarabağ müharibəsi zamanı bir neçə dəfə ağır yaralanıb.
Aişə Seyfullayeva Qarabağda döyüşən bəlkə də yaşca ən kiçik şəxs olub. O, müharibəyə cəmi 11 yaşında qoşulub. "Daşaltı əməliyyatı"ndan tutmuş, Ağdamda gedən son döyüşlərə qədər uzun döyüş yolu keçib. Aişənin müharibəyə getməsinin çox maraqlı tarixçəsi var. Aişənin həyatı və döyüş fəaliyyəti ilə oxucularımızı tanış etmək üçün onunla görüşüb geniş müsahibə götürdük.
Ölkə.az həmin geniş müsahibəni oxucularına təqdim edir:
- 1990-cı ilin sonlarında Hökumət evinin qarşısında insanlar yığışmışdı, müharibəyə gedənləri, könüllüləri yola salırdılar. Bir neçə qızla biz də oraya getmişdik. Bizə hərbi paltar geyindirdilər. O zaman deyirdilər ki, Nail Kazımov qadın batalyonu yaratmaq istəyir. Tədbir bitti, gəldim evə. Ögey anamgil məni götürüb apardı Qaxa. Ailədə problemlərimiz var idi. 1991-ci ilin mart ayı evdəki problemlərdən bezib, gecə saat ikidə evdən qaçıb gəldim Bakıya. Məni Mədəni Maarif Texnikumuna qoydular. Hər gün dərsdən sonra hospitala köməyə gedirdim. Şəhidləri, yaralıları gətirirdilər oraya. Elə olurdu yataqxanaya gecə saat 2-də gəlib çıxırdım. Bir gün yataqxanaya gəldim ki, ögey anam yataqxanada ağlayır. Soruşdum nə olub, niyə gəlmisən? Dedi, "oblavada" qardaşın İslamı gətiriblər, aparacaqlar müharibəyə. O zaman İslamın 2 uşağı var idi, biri də olacaqdı. Bu hadisə 1991-ci ilin oktyabr ayında olub. Soruşdum haradadır? Dedi, Biləcəridə çağırışçıların saxlanıldığı yerdədir. Gecə saat 2-yə işləmişdi. Anama dedim, pul var üstündə? Dedi, var. Neynirsən? Dedim gedək İslamı gətirək. Mindik taksiyə. Yaşlı kişi idi, dedim, oranı tanıyırsan? Dedi, hə, oraya nəyə gedirsiniz bu vaxt? Dedim, qardaşımı qaçıracam. Kişi dedi, səni tutarlar, uşaqsan. 9-cu mikrorayonun qəbiristanlığı ilə gedib kazarmaya girdim, 4-cü mərtəbədən qardaşımı və onunla birgə iki nəfər həmkəndlimizi də qaçırtdım. Buna görə, sonradan mükafatlandırılmışam, ancaq bu haqda danışmayacam...
Həmin zaman bizim direktorumuz Mais Salmanov idi. Bu xəbər Mais Salmanova çatandan sonra mənə bidirdi ki, məkəbdən qovulursan. Artıq qovulacağımı bilirdim. Pul istədilər, mən də kasıb uşaq, yataqxanada qalırdım. Bu arada qrup yoldaşımın nişanı idi, oraya gedəsi olduq. Getdik Qaxa. Qatarla Qaxdan qayıdanda Şəki stansiyasında hərbçilər qatara mindi. Hərbçilərdən biri bizə söz atdı. Mübahisə yarandı. Mübahisənin sonunda dostlaşası olduq. Hərbçilərdən 4-ü də oğlan idi. Ancaq danışanlardan birindən qız səsi gəlirdi, ona baxıb dedim, siz qızsınız? Güldük. Dedilər, hə, bu günə kimi onun qız olduğunu hiss edən olmamışdı. Onlarla möhkəm dostlaşdıq və sonra tez-tez görüşürdük. Nə isə, axırda Mais Salmanov dedi ki, səni Mədəni Maarif Texnikumuna geri qəbul edə bilmərəm. Bundan sonra hərbçilərə qoşulub getdim Şuşaya. Şuşa batalyonuna qoşulanda 11 yaşım var idi.
- İlk döyüşünüz hansı oldu?
- İlk döyüşüm Daşaltıda oldu. Başım qırxıq idi deyə oğlan uşağından seçilmirdim. Mənim haqqımda Nurəddin Quliyev və Mikayıl Mirzənin təşəbbüsü ilə "Ağ atlı oğlan" filmi çəkildi. Kinoda məni oğlan kimi təqdim ediblər. Ancaq nənəmi, balaca qardaşım Pərvizi də düz veriblər, yalnız məni oğlan obrazında işıqlandırıblar, səbəb də, hamının məni oğlan bilməsində idi. Mikayıl Mirzə və Nurəddin Quliyev qız olduğumu bilirdi. Sonradan məni Mədəni Maarif Texnikumuna bərpa etdilər. İmtahanlara gəlirdim. Hər gələndə Mikayıl Mirzə uşaqları zala yığıb məndən danışırdı. Hər dəfə də Mikayıl Mirzə mənə pul verirdi.
Daşaltı əməliyyatında BMP-də deyildim. Artıq döyüşə hazırlıq gedirdi. Orada olan müdafiə nazirliyinin yüksək rütbəli zabiti mənə baxıb dedi, Azərbaycan ordusu bu günə qalıb ki, uşaq döyüşə girəcək? Kitelimdən tutub məni sıradan çıxardıb itələdi. Arxa-arxaya gedib yıxıldım, avtomatı da əlimdən aldı. Hirsləndi ki, ölək, yerə girək ki, uşaq döyüşə girir. O bilmirdi ki, qızam. Qışqırdı ki, bunun valideyini yoxdur? Mən də ağlaya-ağlaya dedim ki, valideyinim olsa burada nə gəzirdim? Göstəriş verdi ki, məni uzaqlaşdırsınlar. Əsgərlərin qabağında dayanıb, əlini göyə qaldırıb, nə isə başa salırdı. Arxadan gəlib, belindəki tapancasını çıxardım, üstünə tuşlayıb dedim. Səni də öldürəcəm, özümü də. Döyüşə girəcəm. Təəccüblə mənə baxdı. Dedi, dəqiq döyüşə girmək istəyirsən? Dedim, hə. Dedi, yaxşı icazə verirəm. Tapancasını qaytarıb verdim özünə, alnımdan öpüb dedi ki, halal olsun bu uşağa. Sonra dedi ki, şəhid olsan da sənə halaldı, çalış əsir düşmə. Bunu deyəndə Yelmar dayı dedi ki, o qız uşağıdır. O, heyrətlə mənə baxıb dedi, "artıq sözüm yoxdur!".
Daşaltı əməliyyatı çox ağır keçdi, başımdan qəlpə yarası aldım. Gözümü Ağdamda hospitalda açdım...
- Şuşadan ayın neçəsi çıxdınız?
- May ayının 7-si günü bizə dedilər ki, Şuşadan çıxmalısınız. Bizi Mehmaniyə göndərdilər. Açıqlıqda böyük bir palıd ağacı var idi, hamımız oturmuşduq. Qoyun kəsildi yeməyə. Süfrə açılmışdı, yeməyə hazırlaşırdıq. Rəhmətlik İslam əmi Baş sarıteli oxuyurdu. Bu zaman Zahid adlı bir nəfər var idi, qalxdı ayağa, avtomatı tuşladı İslam əminin üstünə, "İslam, sən milli qəhrəman ola bilmərsən" deyib, avtomatdakı güllələri İslam əminin sinəsinə boşaltdı...
İslam Şuşa batalyonunun, 816-nın komandiri olub. Zahid isə, İslamın həmkəndlisi və qohumu olub. Həmin vaxt İslam Bakıya gəlməli idi, ona milli qəhrəmanlıq veriləcəkdi.
May ayının 10-u Şuşaya qayıtdıq. Şuşaya gedəndə heç kim orada yox idi. May ayının 15-i Şuşadan çıxdıq. Oradan gəldik Salyanski kazarmasına. Batalyon təzədən yığılmalı, komandir təyin edilməli idi. Sonra bizi Abdal Gülablıya göndərdilər. Orada Şəki batalyonu var idi, orada iki batalyon birləşib oldu 864. Oradan da batalyon Ağdamın Qərvənd kəndinə köçürüldü.
13 aprel 1993 Qarakənd döyüşü
Gecə saat 11-də həyəcan siqnalı verildi. Hamı yatmışdı. Qərargah rəisimiz Sədrəddin bildirdi ki, sən döyüşə getməyəcəksən. Ağladım ki, gedəcəm. Dədə Şakir (Şakir Hacıyev) dedi ki, gedəcək. Getdik və döyüş başladı. Mərmilər bitənə qədər döyüşdük. Geri qayıtdıq ki, yenə sursat götürək, bu zaman Mərziyə xanım dedi ki, Çiko (Aişə Seyfullayeva, "Çiko" ləqəbi olub) döyüşə ikinci dəfə girməyəcəksən. Bizə əmr verildi ki, ermənilərin "Ana" heykəlini vurmalısınız. O zaman heykəlin altı hərbi baza idi. Nə qədər atdıq heç bir nəticə vermədi. Bir dənə ana heykəlinin qolunu dağıda bildik. Ermənilər "Qrad"dan, topdan atəşə başladılar. BMP-də sürücü mexanikimiz Akif idi. Akif də vurulmamaq üçün BMP-ni ziqzaqvari sürürdü. BMP çalaya düşəndə əllərim arxaya getdi, ağzı üstə TŞK-ya girdim, iki dişim qırıldı. Dodağım paralandı, ağzımdan, burnumdan qan gəlməyə başladı.
Bizimkilərə çörək, erməniyə məlumat satan ailə
Batalyon Novruzlu kəndində yerləşmişdi. Kənddə cəmi bir ailə qalmışdı. Onlar da çayın kənarında idi. Hər gün gedib onlardan çörək alırdım. Balaca olduğum üçün həmişə məni göndərirdilər. Bir kişi idi, 3 qadın, balaca uşaqlar da var idi. İlk dəfə gedəndə 3 çörək verdilər, bir qədər də pendir. Onlara dedik ki, un alaq bizə də çörək bişirin. Razılaşmadılar. Sonradan başladılar çörəyi bizə satmağa. Hava qaralana yaxın, dedilər get çörək al. Yolla gedirəm. Daşa təpik vururam, divara ağac sürtürəm. Oynaya-oynaya çörək almağa gedirəm. Onların qapsına çathaçatda qulağıma ermənicə səs gəldi. Hasardan qalxıb baxanda gördüm 7 nəfər ermənidir, stolun üstünə əl fənərini qoyublar. Nəysə danışırlar, kağızın üstünə nə isə yazırdılar. Çox pis qorxdum. İlk dəfə orada qorxdum. Ev sahibi də ermənicə danışırdı. Qaçıb gəldim batalyona dedim ki, çörək aldığım evdə erməni var. Bizim uşaqlar oraya getdi və həmin 7 ermənini öldürdü, evin sahibi həmin kişi də bizim uşaqlara güllə atdığı üçün bizimkilər onu da öldürdülər. Sonra Ağdamdan xüsusi xidmət orqanlarının işçiləri gəlib ailənin sağ qalanlarını apardı.
Gördüyüm ən güclü döyüş Daşaltı əməliyyatında, bir də Fərrux uğrunda döyüş olub. Sözün əsl mənasında qan su yerinə axırdı.
Xoramurdun hər tərəfi ermənidə idi, yalnız məktəb bizdə qalmışdı. Bir dəfə dedim ki, mən də Xoramurda gedəcəm. Gəlib çatdıq məktəbə. Allahverən dayı yenə dedi ki, bu qız burada qalmayacaq. Axşam maşını gələndə bu qız buradan gedəcək. Bəxtiyar ikinci mərtəbədə snayper mövqeyi tutmuşdu. Qaçdım onun yanına ki, onun Allahverən dayı ilə arası yaxşı idi, o desin, mən də qalım Xoramurtda. Bəxtiyarın yanındayam. Otağa lövhə düşüb, qırağına da şinellər vurulub. Mən də ayaqyolu axtarıram. Utana-utana Bəxtiyardan ayaqyolunun harada olduğunu soruşdum. Mənə listin arxasına keçməyimi dedi. Listə yaxınlaşanda pıçıltı səsi eşitdim. Ayaqlarım tutuldu. Yavaş-yavaş arxaya çəkildim. Bəxtiyar məni gördü, hər şey yaxşıdı deyə soruşdu. İşarə edib yeri göstərdim, astadan dedim, erməni. Bəxtiyarla çıxıb aşağı bildirdik ki, burada erməni var. Hamısı birdən gəldi. Bəxtiyar şineli çəkdi. 4 erməni var idi. Avtomatları var idi, ancaq güllələri yox idi. Bir də xeyli konservləri var idi. Onlar kəşfiyyata gəliblər, otağa girəndə Bəxtiyar ora gəlib və onlar da orada gizləniblər. Silahlarında güllələri qurtardığı üçün sakit dayanmışdılar. Orada mənim sayəmdə 4 erməni tutduqlarına görə, Allahverən dayı mükafat olaraq dedi, bala, sən burada bir gecə qala bilərsən. Müharibədə olan qadınlar haqqında çoxları çox şey danışır. Ancaq mənim alnım açıqdır. Kişilər kimi mən də döyüşmüşəm. Yanımda qardaşım olub, o da şəhid oldu... (ağlayır).
Çox döyüşlər görmüşəm. Hərdən əsəbləşirəm, ancaq müharibə olsa yenə gedib döyüşərəm...
