Bütün yollar Azərbaycana gətirsin
İlhamə Rəsulova
Çox gözəl təbiəti var Azərbaycanın. Mədəniyyəti, ənənələri, bayramları da gözəldir, musiqisi də, dili də. Ən əsası da insanı gözəldir bu torpağın. Gülər üzlü, mehriban, qonaq sevərdir azərbaycanlılar. Bu füsunkar gözəlliyi, bu insanları bütün dünya görsün istərdim. Görsün, sevsin, bu cənnətə könüldən bağlanıb bir daha gəlmək istəsin.
Müasir dünyada turizm bütün ölkələrin iqtisadiyyatının bir hissəsidir, hətta bəzi ölkələrin əsas gəlir mənbəyidir. Azərbaycanda da turizmdən eyni şəkildə faydalanmaq, neft iqtisadiyyatından qeyri-neft iqtisadiyyatına keçmək üçün böyük işlərin görülməsi danılmaz faktdır. Son illər ölkəmizdə keçirilən çoxlu sayda beynəlxalq tədbirlər ölkənin dünyada tanınmasına, turist axınının artırılmasına xidmət edir. Bu işdə prezident İlham Əliyev və xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın çox böyük xidmətləri var.
2011-ci il ölkəmizdə dövlət başçısı tərəfindən turizm ili elan edilib. O, öz çıxışlarında ölkənin turizm potensialının artırılmasının vacibliyini dəfələrlə qeyd edib. “Bizim gözəl təbiətimiz var. Xəzər dənizimiz, gözəl dağlarımız, çaylarımız, meşələrimiz bizim böyük sərvətimizdir. Elə etməliyik ki, bu sahədə gözəl və böyük nəticələr görək”,- deyə ölkə başçısı bildirib.
Dünya ölkələrinin praktikasına nəzər salsaq görərik ki, ölkəyə turist axınını artırmaq üçün ən müxtəlif vasitələrdən istifadə olunur. Bir ölkəyə məxsus ən kiçik nüans qabardılaraq turizm məqsədi ilə istifadə edilir. Məsələn Almaniyanın Münhen şəhərində hər il Oktoberfest festivalı, müxtəlif pivə festivalları, Braziliyada sanba karnavalı, İspaniyada öküz yarışları, Fransada şərab, Hollandiyada pendir festivalları bayram ovqatında keçirilir.
Eyni şəkildə Azərbaycanın da turist cəlb etmək potensialı vardır. Hər il ölkədə nar, gül bayramları keçirilir, Novruz şənlikləri təşkil edilir. Bu şənlikləri daha da inkişaf etdirərək dünya səviyyəli festivallara çevirmək, milli Çövkən oyunumuz üzrə turnirlər təşkil etmək, Yallı və rəqs festivalları keçirmək gözəl olardı.
Hazırda yerli və xarici turistlərin üz tutduqları əsas marşrutlar Bakı və Qəbələdir. Qəbələdə turizmin inkişafı üçün çox böyük addımlar atılıb. Bu rayonun əhalisinin işlə təmini və maddi rifah halının yüksəlməsi də göz önündədir. Eyni şəkildə, Şahdağ qış xizək komleksi də qürur yerimizdir. Lakin 11 iqlim qurşağından 9-na malik bu ölkənin hər bir bölgəsində təbii şəraitdən faydalanaraq eyni gözəllikləri yaratmaq olar. Hətta çox isti iqlimi və təbiət mənzərələri olmayan aran bölgəsində süni göllər və hovuzlar, zəruri infrastruktur yaratmaqla yay fəslində turist axınını təmin etmək mümkündür. Buradakı bol günəşli, quru, isti iqlim günəşdə yanmağı sevən ruslar və avropalılar üçün cəlbedici olardı. Qalır bircə investisiyalar qoymaqla var olan neməti daha səmərəli hala gətirmək və istifadə etmək. Əlavə olaraq demək istərdim ki, burada alternativ enerji mənbəyi kimi günəş enerjisindən istifadə etmək daha məqsədəuyğun olardı. Bu öz növbəsində yerli əhalinin məşğulluq probleminin həllinə təkan verər, regionun inkişafına və abadlığına xidmət edər. Mil-Muğan düzünə ərəb şeyxlərinin ov ovlamaq üçün gəlməsi sirr deyil. Bu çöllərdə populyasiyanı süni surətdə artırmaqla ov turizminə, safarilərə yol açmaq, boş qalan bu çöllərdən qazanc götürmək mümkündür. Elə ölkəmizdə də ov həvəskarları az deyil. Ərəblər səhrada, qızmar qumlar üzərində avtomobillərlə ekstremal səfərlər təşkil edirlər və ölkəyə gələn turistlər bu əyləncədən zövq alırlar. Eynisini bizim şoran düzlərimizdə də həyata keçirmək olar. Sadəcə bir balaca əl gəzdirməklə.
Azərbaycan Turizm Assosiasiyasının baş katibi Müzəffər Ağakərimovun fikrincə, Rusiya ilə Türkiyənin münasibətləri pozulduqdan sonra və Misirdə siyasi sabitlik olmaması səbəbi ilə Rusiya və Belarusiya turistlərinin ölkəmizə gəlmək şansı daha çoxdur. Hər yay Rusiyadan xarici ölkələrə 3 milyon turist üz tutur. Kifayət qədər ciddi rəqəmdir. Ruslar əsasən dənizdə istirahətə üstünlük verirlər. “Azərbaycan mütləq Xəzər dənizi sahilində infrastukturu yeniləməli, sahil boyu təmizlik işləri aparmalıdır. Sanitar gigiyenik norma və qaydalara ciddi əməl olunmalıdır. Əgər bunlar alınsa, burada turist əlindən tərpənə bilməyəcəyik”,- deyə M.Ağakərimov bildirib.
Turizmin aqroturizm, işgüzar, tibb turizmi, kulinariya turizmi, geoturizm, dini turizm, sağlamlıq turizmi, vəhşi həyat turizmi, mədəniyyət turizmi, təhsil turizmi kimi müxtəlif sahələri var. Və ən maraqlısı budur ki, Azərbaycanda bu sahələrin hər birinin inkişafı üçün gözəl imkanlar mövcuddur.
Qardaş Türkiyə tibbi turizmdən hər il külli miqdarda gəlir götürür. Ölkəmizdə müalicə istirahət mərkəzlərinin daha da inkişaf etdirilməsi və reklam olunması lazımdır. Sovet dönəmində Bakının qızıl qumu əvəzsiz müalicə vasitəsi hesab edilirdi, başqa respublikalardan bu qumun sorağı ilə şəfa dalınca gəlirdilər. Dəvəçi rayonunun müalicəvi əhəmiyyətə malik təbii bulaqları məşhur idi. Müalicəvi Naftalan sanatoriyası qədim şöhrətini hələ də qoruyub saxlayır.
Dünyanın ən böyük palçıq vulkanları Azərbaycandadır. Vulkan palçığının müalicəvi xüsusiyyətə malik olması da sirr deyil. Qobustan-Şamaxı ərazisində yerləşən palçıq vulkanlarımıza diqqət daha da artırılmalıdır.Dünyada bu sahədən turizmin bir qolu kimi istifadə olunursa, Azərbaycan niyə bu sərvətdən yararlanmasın?
AMEA-nın Geologiya və Geofizika İnstitutunun Palçıq vulkanizmi şöbəsinin müdiri, professor Adil Əliyev bildirir ki, palçıq vulkanları turizm üçün ən ideal yerdir. “Uzun illərdir ki, vulkan palçığının təbabətdə istifadəsini, səhiyyə turizminin yaradılmasını təklif edirik. Təəssüf ki, bu sərvətdən yetərincə istifadə olunmur. Ölkədə 350-yə yaxın palçıq vulkanı olsa da, püskürmə daha çox Qobustan, Şamaxı və Xəzər akvatoriyasında müşahidə olunur. Dünyada vulkan püskürməsi olan ərazilərə turistlər çox maraq göstərirlər. Azərbaycan vulkanlarının isə bu sarıdan bəxti gətirməyib”.- deyə professor şikayətlənir. Mineral maddələrlə zəngin vulkan palçığından müxtəlif dəri, sinir sistemi xəstəlikləri, ginekoloji və oynaq xəstəliklərinin müalicəsində istifadə olunur. Kosmetologiya sahəsində istifadə vulkan palçığını daha da qiymətli maddəyə çevirir. Gözəllik və cavanlıq eleksiri olan bu palçığın qiyməti bizlərdə bilinmir. Halbuki keçən il ABŞ-da palçıqdan hazırlanmış kosmetik vasitələrdən əldə olunan gəlir 30 milyon dollara yaxın olub.
Ölkəmizdə turizmin tarixi çox qədimdir. Azərbaycana ilk səyahətlər qədim dövrlərdən ticarət, dini, siyasi məqsədlərlə baş tutub. Böyük İpək Yolunun üzərində yerləşməsi, xüsusilə Şərq və Qərb arasında mühüm ticarət dayanacağı olması ölkənin adını uzaq diyarlarda tanıdıb. Bakıda, Nuxada, Gəncədə, Bərdədə böyük karvansarayların tikilməsi birbaşa bu amillə əlaqədar idi. Atəşgah məbədi bir zamanlar minlərlə hind zəvvarının ölkəmizə axınına səbəb olurdu. Ölkədə çoxlu sayda ziyarətgah və türbələrin olması dini turizm potensialının yüksək olmasından xəbər verir. 6000-dən çox tarixi abidəyə malik Azərbaycanda islama, xristianlığa, atəşpərəstliyə aid ziyarətgahlar da var ki, bunların bərpası və tanıdılması dünyanın müxtəlif yerlərindən müxtəlif dinləri təmsil edən insanların ölkəmizə müntəzəm səfərlərinə şərait yaradardı. Qüds, Kərbəla, Məşəd, Məkkə şəhərlərinin timsalında dini turizmin sosial, siyasi vəziyyətə baxmayaraq ölkə üçün nə dərəcədə faydalı olduğunu görürük. Bu mənada Azərbaycanda mövcud olan türbə və ziyarətgahların təbliği vacibdir. Hər il Ramazan ayında İstanbulun Sultan Əhməd məscidində minlərlə mömin Məhəmməd Peyğəmbərin islam dünyasında adı hər zaman sevgi və hörmətlə xatırlanan Veysəl Qəraniyə vəsiyyət etmiş olduğu “Hırkayi Şərif”in ziyarətinə gəlir. O mübarək şəxsin məzarının Azərbaycanın Ağdaş rayonun Seyidlər kəndi ərazisində olmasını isə xaricdə çox az insan bilir. Bu ziyarətgah ətraf rayonlardan gələn insanların pənah yeridir, lakin ana vətəni Yəmən olan Veysəl Qəraninin türbəsi əminəm ki, ərəb dünyası və Türkiyə vətəndaşlarının məmnuniyyətlə ziyarət etmək istəyəcəyi ocaqdır. Yeri gəlmişkən, bir neçə il öncə Seyidlər kəndinə Yəmən və Türkiyədən təşrif buyurmuş bir qrup tədqiqatçı alim də bu məzarın İslam şəhidi Veysəl Qaraniyə aid olduğuna əminliklərini ifadə ediblər. O cümlədən, Beyləqan rayonu ərazisində yerləşən Cərcis peyğəmbərin türbəsini qeyd etmək olar. Əshabi Kəf, İmamzadə, Mir Mövsüm Ağa ziyarətgahları ölkə daxilində kifayət qədər məşhur olsa da, xarici ölkələrdə təbliğ olunması üçün buklet və kitabların, sənədli filmlərin hazırlanması önəmli ola bilər. Bu eyni zamanda tarixin bəzi gizli məqamlarına da işıq tutar, tarixçilərin, tədqiqatçıların diqqətini çəkə bilərdi.
Azərbaycanın dağ çayları raftinq həvəskarlarına, dənizi yelkənli qayıq idmanına, yalçın qayaları alpinistlərə qucaq açır. Dəniz, meşə və dağ. Bu üç təbiət möcüzəsinin qovuşduğu cənub bölgəmizə bir qədər artıq diqqət yetirilərsə, dünya turistlərinin seçmək istədiyi ilk marşrutlar arasında Azərbaycanın da adı yer alacaq.
Son 10 ildə regionlarda da “5 ulduzlu” otellər istifadəyə verilib. Turizm sahəsinin sürətlə inkişafı ölkəyə bir çox xarici otel şəbəkəsinin gəlməsinə imkan yaradıb. Onların arasında Hyatt Regency, Four Seasons Hotel Baku, JW Marriott Absheron Baku Hotel, Jumeirah Bilgah Beach Hotel, Grand Hotel Europe, Hilton Baku və s. kimi məşhur brendlər də var. Lakin hər təbəqədən olan insanların axınını cəlb etmək üçün daha ucuz otellərin tikilməsinin vacibliyi də gözardı edilməməlidir.
Lahıc, Xınalıq, qartalların qonduğu zirvələrdə yerləşən əsrlərin yadigarları olan kəndlərimizə, İçəri Şəhər və onun kimi onlarla tarixi abidələrimizə səyahətlər əminəm ki, hər kəsdə unudulmaz təəssürat buraxacaq. Bu qədim yaşayış məskənlərində bir dəfə olmaq, torpağına ayaq basmaq sanki zamanda səyahət etmək deməkdir. Xəzər dənizində tikilməkdə olan “Khazar İslands” layihəsi isə işıqlı sabahların xəbərçisidir. Xəzərdə Avropanın ən hündür qülləsi boy atacaq. 1050 hündürlüyə malik “Azərbaycan Qülləsi” heç sözsüz ki, görməyə dəyər bir mənzərə olacaq. Layihənin 2018-2019-ci illərdə başa çatdırılması nəzərdə tutulub. Bu layihənin tamamlanması Azərbaycan turizminə böyük töhfələr verəcək.
Keçmiş və gələcək üz-üzə dayanır Azərbaycanımda...
Qoy keçmişlə qucaqlaşmaq, müxtəlif mədəniyyətlərlə üzləşmək, dünyanın ən ləziz, ən zəngin mətbəxi ilə tanış olmaq, təbiətdən zövq almaq istəyən, can dərmanı axtaran, macəra qovalayan, Tanrı ilə söhbət arzusunda olan ən müxtəlif insanların, bir sözlə, hər kəsin gedəcəyi ünvan müqəddəslərin uyuduğu bu cənnət məkan olsun. Bütün yollar Azərbaycana gətirsin.
Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi ilə Azərbaycan Mətbuat Şurasının “Azərbaycan turizmi: mövcud vəziyyət və persspektiv imkanların dəyərləndirilməsi zərurəti” mövzusunda keçirdiyi müsabiqəyə təqdim olunur.
