Deputat: "Türkiyə-Ermənistan sərhədinin açılması fikrinin müəllifi Hillari Klinton idi"
"İlham Əliyevə Qərb mediasında bəlli ittihamlar yağdırılmasının səbəbi də Hillari Klintonun dəvətinin reallaşmaması idi; Dolların kursunda dəyişikliklər olacaq, dolların kursu aşağı düşəcək; Barak Obama, onun xanımı Mişel Obama, bütün dövlət maşını, silah partiyaları, bank sektoru, iri stok marketlər hamısı əsas "stafka"larını Klintona qoymalarına baxmayaraq Tramp çox fərqli bir strategiya sərgiləyərək dövlət maşınını məğlub etdi və qalibiyyətini ortaya qoya bildi".
ABŞ prezidenti Donald Tramp oldu
ABŞ-da Hillari Klintonun prezident seçiləcəyi təqdirdə hansı siyasi proseslərin cərəyan edəcəyini az-çox müəyyən etmək olurdu. Donald Trampın prezident seçilməsi ilə dünyda hansı proseslərin gedəcəyi maraqla gözlənilir. Seçki ərəfəsində Tramp Rusiya və İranla münasibətləri qaydaya qoyacağını bəyan etmişdi.
Obama dönəmində ABŞ və Azərbaycan münasibətlərində də soyuqluq var idi. Trampın prezident olması iki dövlət arasındakı münasibətləri dəyişəcəkmi?
Donald Trampın prezident seçilməsi, Hillari Klinton tərəfindən ona qarşı aparılan ləkələmə kampaniyasi, ABŞ-Azərbaycan münasibətlərinin gələcəyi barədə Ölkə.Az-ın suallarını millət vəkili Zahid Oruc cavablandırıb:
"ABŞ seçki sistemi gerçəkdən də çox mürəkkəb mahiyyətə malikdir. Çünki iki partiyalı sistemin monopoliyası mövcuddur. Yerdə qalan digər qüvvələr hətta doğru mövqe nümayiş etdirsələr də, səsləri eşidilmir. Bu prosesə qoşulan qüvvələr elə güclü maliyyəyə malikdirlər ki, istənilən digər ideyalar, siyasi cərəyanlar onun kölgəsində qalır.
Yekunda Trampın qələbəsi qeyd olunsa da, bir neçə gün sonra daha realist, daha soyuqqanlı təlimlər aparılacaq. Görəcəksiniz ki, hər iki namizədə qarşı ABŞ seçicilərinin nə qədər narazılığı, hiddəti əks olunacaq. İndiki reallıqda heç kim buna cəhd etməyəcək. Çünki hamı real, faktiki seçilmiş prezidentin fenomeni ilə üz-üzədir".
Rəy sorğularında Hillari Klintonun öndə olmasına baxmayaraq Donald Trampın qalib gəlməsinə münasibət bildirən millət vəkili bildirdi ki, rəy sorğularında gerçəkdən də Hillari Klinton öndə idi:
"Rəy sorğularının reallığı əks etdirmədiyini Donald Tramp və komandası qeyd edirdi. Əslində ABŞ-ın həyatında ilk dəfə idi ki, sistem bu qədər sınaqlara məruz qalırdı. Məlum oldu ki, əsas aparıcı mətbuat orqanlarının hamısı satın alınıb. Trampın obrazını ləkələmək çətinlik təşkil etmirdi. Hər hansı bir şəraitdə onun xanımını, keçirdiyi gözəllik yarışlarındakı davranışlarını dərhal cəmiyyətin fokusuna təqdim edib, onun əleyhinə böyük ictimai kampaniyalar təşkil etdilər. Barak Obama, onun xanımı Mişel Obama, bütün dövlət maşını, silah partiyaları, bank sektoru, iri stok marketlər hamısı əsas "stafka"larını Klintona qoymalarına baxmayaraq Tramp çox fərqli bir strategiya sərgiləyərək dövlət maşınını məğlub etdi və qalibiyyətini ortaya qoya bildi. Bir başqa reallıq da ondan ibarət idi ki, dünyada anti-Amerikanizm üzərində olan milyonlarla insan, ABŞ-ın yaxın şərqdən Asiya qitəsinə, Afrikadan Qafqazlara qədər razılaşmayan dairələr Trampın fəaliyyətində işıq ucu görürdülər. Onlar düşünürdülər ki, belə bir şəxsiyyət gəlib rəhbər olacağı təqdirdə ABŞ-da kök salmış sistemi sındıra bilər. Onun rəqibləri həqiqətən çox güclü idilər. Həqiqətən də bu sistemin içərisində Trampın söylədiyi kimi milyonlarla ölü canların əvəzindən səs vermə var idi, həmçinin yüz milyonlarla kənar vəsait, xüsusi ilə də ərəb şeyxləri, misal üçün təkcə Mərakeş əmrindən 12 milyon dollar vəsait verilmişdi, bütün bunlar etiraf edən seçki qərargahının Podestanın elektron yazışmaları ilə də təsdiq olunurdu. Bütün bu vəsaitlərin fonunda özü də milyarder olan Tramp qalib gəldi".
Trampın ABŞ prezidenti seçilməsi ilə dünya siyasətinin necə dəyişəcəyi barədə danışan Zahid Orucun sözlərinə görə, il yarım idi ki, davam edən seçki kampaniyasında rəqiblərin bir-birinə qarşı ittihamları çeşidli idi:
"Donald Tramp sonuncu günə qədər Hillari Klintonu bəşəriyətin tarixində ən korrupsioner və çirkli insan sayırdı və cəmiyyətdə də bu düşüncələr formalaşmışdı. Hillari Klinton dövlət maşını ilə birgə Donald Trampı Rusiyanın adamı olmaqda, Putinin təsiri altına düşməkdə, Rusiyanın kiber cəsuslarının əli ilə materialların əldə etməsində günahlandırırdı. Hətta iş o yerə çatmışdı ki, Rusiya fobiyası elə səviyyədə idi ki, FTB direktoru Ceyms Komey 28 oktyabrda yeni poçt yazışmalarını təsdiq etməklə bağlı bəyanatı Donald Trampın Rusiyaya işləməsi kimi dəyərləndirdi. Putinin Ağ ev üzərində və ABŞ-dakı seçki kampaniyasında gözə görünməz bir kabus obrazı var idi. Sanki Hillari Klintonun məğlubiyyəti Putinin qələbəsi oldu".
ABŞ yüz illərin dövlətidir, orada sistem qurulub, komandanın cəmi 5-6%-i dəyişir, yerdə qalan faizi bürotratik sistemdir, orada da birinci şəxsdən çox az şeylər asılıdır. Tramp bunu necə dəyişə biləcək sualına millət vəkilinin cavabı belə oldu:
"Tramp qısa bir müddət sonra inaqurasiya mərasimini keçirərək rəhbərliyə başlayanda ABŞ-la dünya dövlətlərinin münasibətlərindən çox şey asılı olacaq. Əgər həqiqətən də bu ölkənin içərisində siyasi zəlzələ kimi xarakterizə olunan bu hadisə dünya proseslərində də özünü göstərəcəksə, Donald Trampın seçim dövründə söylədiklərini bütün dünya görmək istəyəcək.
Yaxın Şərqdə İŞİD-in fəaliyyətinə son qoyulması, "biz başqa prezidentləri devirməyəcəyik ki, onun yerinə demokratiya aparaq" sözünün doğruluq qazanması, dünyadakı təhlükəsizliyin bəlli bir acınacaqlı vəziyyəti, hər gün ölən minlərlə insanın taleyi bu dövlətin qərarlarından çox asılıdır. Yəni, ABŞ təkcə ABŞ vətəndaşlarının deyil, Donald Tramp təkcə bir ölkənin prezidenti kimi seçilməyib, ABŞ-ın dünya ağalığı iddiası var. Ona görə də, ABŞ-ın region dövlətlərinə, Yaxın Şərqə, Afrikadakı proseslərə, o cümlədən Qafqazdakı proseslərə təsirinə ciddi ehtiyac olacaq".
Trampın ABŞ prezidenti seçilməsinin Azərbaycan-ABŞ münasibətlərinə təsiri barədə Zahid Oruc fikirini belə izah etdi:
"Hillari Klinton bu bölgə ilə tanış idi. Türkiyə ilə Ermənistan arasındakı sərhədin açılması fikrinin müəllifi şəxsən Hillari Klinton özü idi. 2009-cu ilin sonu, 2010-cu ilin əvvələrində prezident İlham Əliyevin 4 dəfə zəng edilərək Türkiyəyə dəvət olunmasına da səbəb məhz qeyd olunan layihənin işləməsi niyyəti idi. Ölkə başçısı çox ciddi israr göstərdi, iradəsini ortaya qoydu, həmin dəvəti qəbul etmədi. Sonra Obamanın istəyinə baxmayaraq millətlər arası dialoq tədbirinə qatılmadı. Ən sonda bu, ABŞ-Azərbaycan münasibətlərinə mənfi təsir göstərdi. İlham Əliyevə Qərb mediasında bəlli ittihamlar yağdırılmasının səbəbi də Hillari Klintonun dəvətinin reallaşmaması idi.
Biz məğlubların üzərindən sevincimizi ortaya qoymuruq. Biz ABŞ - Azərbaycan münasibətlərinin inkişafında həmişə maraqlı olmuşuq. Heydər Əliyev çox çətin şəraitdə Qərblə çox yaxşı iqtisadi, siyasi əlaqələr qurdu. İlham Əliyev dəfələrlə buna çalışdı, ancaq Barak Obamanın bu müddət ərzində Azərbaycan dövlətinin başçısına münasibətini heç də birmənalı saymaq olmaz. Onlar rəsmi dövlət səfərində görüşmədilər. Düşünürəm ki, bu, ABŞ rəhbərliyinin Qafqaza yönəlik siyasətində Azərbaycana olan yanlışlığı idi. Biz realist bir qaydada iki dövlətin münasibətlərinin inkişafını gözləyirik. Rusiya-ABŞ əlaqələri normallaşacağı təqdirdə bu regional münasibətlər sisteminə də öz təsirini göstərəcək".
Sonda Zahid Oruc bildirid ki, Donald Trampın prezident seçilməsinə maliyyə bazarları hamıdan daha tez reaksiya verəcək, dolların kursunda dəyişikliklər olacaq, dolların kursu aşağı düşəcək. Silah partiyaları 100 milyardlarla dollar Yaxın Şərqə silah satacaqdısa, düşünürəm ki, onlar müəyyən müddət fasilə etməli olacaqlar.
Səxavət Məmməd
Ölkə.Az
