Türkiyədə referendumdan sonra nələr baş verəcək?

Keçirilən seçkilərdən uğur əldə olunması ilə əlaqədar olaraq Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğana təbrik zəngləri gəlməkdə davam edir. Dünya siyasətçiləri keçirilmiş seçkilərlə bağlı müxtəlif fikirlər səsləndirirlər. Bəziləri bu seçkilərdən sonra Türkiyədə diktator rejiminin yaranacağını, bəziləri isə ölkə üçün uğurlu gələcəyin olacağını deyir.

Azərbaycanda də məsələyə birmənalı yanaşmırlar. Politoloq Arzu Nağıyev Ölkə.Az-a açıqlamasında bildirib ki, Türkiyədə keçirilən seçkilərin nəticələri tam təsdiq ediləndən sonra konkretk proqnozlar vermək mümkün olacaq. Onun sözlərinə görə, bundan sonra Türkiyədə növbəti seçkilər keçirilməlidir.

“Türkiyə Parlamenti 550 nəfərdən 600 nəfər keçir. Prezident idarəetmə üsulu əsas istiqamət kimi qəbul olunur. Yəqin ki, bundan sonra Türkiyədə ikinci referendum də keçirilməlidir. Bu prezidentin səlahiyyətlərilə bağlı olacaq. Bu prosesdə faiz miqdarı çox da böyük olmadığına görə, cəmiyyətdə müəyyən ikitirəlik yarana bilər. Bunun da qarşısını almaq üçün Ərdoğan müvafiq addımlar atmalıdır. Əhalinin bütün təbəqəsini razı sala biləcək qanunlarla çıxış etməlidir”, - deyə siyasətçi bildirib.

A.Nağıyev deyir ki, Türkiyə üçün yeni sistemdə yarana biləcək problmelər sırasında Avropa məsələsi də ön plandadır:

“Eyni zamanda Avropa məsələsi var. Avropanın bir sıra Kütləvi İnformasiya Vasitələrindən də göründüyü kimi PKK tərəfdarları və digər müxalif qüvvələr nəticələrlə razı deyil. Onlar nəticələrə yenidən baxılmasını tələb edirlər. Düşünürəm ki, bu da gözlənilən haldır. Nəticələr təsdiqlənəndən sonra hansısa narazılıqlar olsa da, artıq qanun çərçivəsində bir sıra məsələlərə aydınlıq gətirmək mümkün olacaq”.

Politoloq İlqar Altay isə məsələyə şərh verərkən bildirib ki, Türkiyə mühüm qərar astanasındadır. Onun sözlərinə görə, bu seçkiləri Ərdoğanın uğuru kimi qiymətləndirmək düzgün fikir deyil.

“Türkiyədə elə bir fikir formalaşıb ki, sankı keçirilən referendum təkcə Ərdoğana və onun komandasına aiddir. Əslində referendum bir ölkənin əsas qanunudur və söhbət buradakı dəyişikliklərdən gedir. Hazırda referendumun verdiyi dəyişikliklərdən söhbət açsaq, görərik ki, burada prezident səlahiyyətlərini gücləndirir. Bu zaman dövlət idarəçiliyində güclü mərkəzləşmə yaradır. Bu mərkəzləşmə özü də yeni inqilabi addımların atılmasında rol oynaya bilir. Çünki dövlət bir mərkəzdən idarə olunanda mərkəzin güclü olmasına ehtiyac yaranır”,  -deyə politoloq bildirib. 
İ.Altay deyir ki, seçkilərdən sonra əsas məsələ Ərdoğan hakimiyyətinin atacağı addımlardır:

“İndi əsas məsələ mərkəzin gücləndirilməsinə və prezident səlahiyyətlərinin artırılmasına xidmət edən bu maddələrin qəbulundan sonra baş verəcək hadisələrdir. Görək Ərdoğan hakimiyyəti bu maddələrdən hansı üsulda istifadə edəcək. Görək bundan diktatura kimi istifadə edəcəklər, yoxsa yeni sistem dövlətçiliyə xeyir gətirəcək. Bu gələcəyin işidir. Hazırda bu barədə mübahisələr çoxdur”.

Ziya Səccad
Ölkə.Az