Erməni yalanlarının ifşası
“Ölkə.Az” bu gün oxuculara qondarma erməni soyqırımı barədə o dövrdə müxtəlif qəzetlərdə, hesabatlara qələmə alınan real faktları çatdıracaq.
1890-cı ildən etibarən başlayan üsyanlar 1915-ci il Osmanlı hakimiyyətini radikal qərarlar almağa məcbur etmiş və sözü gedən soyqırım iddiası da bu dövrdən etibarən ortaya çıxmışdır.
Güclənən erməni millətçiliyi Anadolunun şərqində və Kilikya adlanan cənub bölgələrində kütləvi şəkildə yaşayan ermənilərdə separatçı meyli gücləndikcə üsyanlar da təbii hal almağa başlamışdı. İlk üsyan 1890-cı ildə Ərzurumda gerçəkləşmiş daha sonra Van, Sason, Adana üsyanları bir-birini izləmişdir. Bu hadisədən sonra 1905-ci ildə sultana suiqəsd cəhdi olsa da uğursuzluqla nəticələndi. Bölgədə təşkilatlanan erməni komitələri mülki şəxslərə qarşı da xüsusi amansızlıq nümayiş etdirmişdir.
Rusların gördükləri və yazdıqları
I Dünya Müharibəsinin başlandığı ilk günlərdə Osmanlı torpaqlarına hücum edən rus ordusunun komandanı general L.Odişidzenin Sankt-Peterburqa yazdığı məktubdan: “11-12 mart gecəsində erməni cəlladlar Ərzincan ətrafındakı ərazilərdə müsəlmanları süngülərlə və baltalarla qətlə yetirdilər. Bu vəhşilər öz qurbanlarını əksərən məlum planlarını icra etmək məqsədilə qazdırdıqları xəndəklərə atırdılar. Hər xəndəyə 80 müsəlmanın nəşi atılırdı. Mənim yavərim 200 belə xəndək saydı.”
Rus ordusunun Osmanlı torpaqlarına girən hərbi hissəsinin komandiri, podpolkovnik Qryaznovun Sankt-Peterburqa göndərdiyi rəsmi raportdan: “Kəndlərə aparan yollara müsəlman kəndlilərinin süngüyə keçirilmiş meyidləri, kəsilmiş bədən hissələri, dağıdıb tökülmüş daxili orqanları səpələnmişdi. Dəhşətlidir! Öldürülənlər əsasən qadın və uşaqlardır. Dərin quyular qazılmış və köməksiz insanlar heyvan kimi kəsilərək bir-birinin ardınca quyulara atılmışlar. Sonradan öldürülmüş müsəlmanlar da quyulara doldurulmuşlar. Quyu meyidlərlə doldurulandan sonra ona nəzarət edən erməni deyirdi: 70 meyid var, 10-nuna da yer var.” Sonra daha 10 müsəlmanı parça-parça doğrayıb quyuya atırdılar, üstün torpaqla örtürdülər. Qətllərə məsul erməni bir dama doldurulmuş 80 müsəlmanın hamısının başın bir-bir kəsirdi. Rusi cahanın ardınca ermənilər Ərzuruma tərəf hərəkət edirlər.”
Podpolkovnik Tverdo-Xlebov: “Ermənilər zavallı türklərə qarşı ağlasığmaz qəddarlıqla qətllər törədirdilər, silahsız türklərin özünümüdafiə üçün heç nəyi yox idi.”
1893-1896-cı illərdə Şərqi Anadoluda cərəyan edən erməni terroru günlərində, Van və Bitlis rus konsulu general Mayevski mərkəzə hazırlayıb göndərdiyi hesabatında yazırdı: "Osmanlıda ermənilərin guya zülm və soyqırıma məruz olduqlarını Avropaya göstərmək zərurət idi. Proqram bu şəkildəydi: ancaq qan tökmək lazımdır ki, ermənilər sərbəstilik əldə etsinlər. Qantökünki, Avropasizihimayəetsin."
Qarsda Rus Milli Şura üzvü olmuş A.Semyonovun yazır: “205 min müsəlmandan yalnız sərhəd zolağında qalanlardır ki, o da 50 mindən çox deyildir. Ermənilər qan və göz yaşları hesabına böyük Ermənistan yaradır”.
Tiflisdə rus dilində çıxan “Kaspi” qəzetinin 8 aprel 1915-ci il tarixli sayında dərc edilmiş yazıda jurnalist Türkiyənin Ərdahan mahalında törədilən qırğınlar belə təsvir edilirdi: “...Əyalətin bütün müsəlman yaşayış məntəqələrində bəni insan görünmür. Yalnız iki məntəqəyə 500-600 qadın və uşaq yığılmışdır. Onların içərilərində cəmisi 6 nəfər əldən düşmüş qoca kişi vardır. Qars və Ərdahan tərəflərində başsız qalan və ona bitişik Şərqi Anadolunun rus-erməni işğalı altında olan ərazilərindən canını qurtarıb qaça bilən kimsəsiz uşaq və qadınların bir qismi Bakı və Gəncəyə pənah gətirmişdi. Təkcə Bakıdakı “İsmailiyyə” binasının zirzəmisində Bakı Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyətinin Şərqi Anadoludan toplayıb gətirdiyi 1000-ə qədər uşaq və qadın yerləşdirilmişdi. O dövrün mənbələri göstərir ki, 1914-1915-ci illərdə Qars vilayətinin Ərdahan dairəsində 110, Qağızman dairəsində 75, Qars dairəsində 130, Oltu dərəsində 90 kənd tamamilə dağıdılmış və əhalisi soyqırıma məruz qalmışdır. Ümumiyyətlə, Qars vilayətində təkcə 1914- 1915-ci illərdə 405 kənddə ermənilər türklərə qarşı soyırım törətmişlər”.
Tiflisdə rus dilində dərc edilən illik “Qafqaz təqvim”indən: “Türklərin 1914-cü ilin sonu və 1915-ci il ərzində məskun olduqları yaşayış məntəqələrində əhali qalmadığından, Ərdahan dairəsində 1915-ci ildə, Oltu dairəsində isə 1915-ci və 1916-cı illərdə siyahıyaalma keçirmək mümkün olmamışdı. Ümumiyyətlə, 1914- 1915-ci illərdə Qars vilayətində 150 minə yaxın türk qətlə yetirilmişdir”.
Fransızların gördükləri və yazdıqları
Fransız tarixçisi Jean Laurent 1920-ci ildə erməni daşnak, hınçak, ramgavar terror təşkilatlarının fəaliyyətləri haqqında: "Erməni çeteləri, özlərinə bol para verən və sərvət gətirən dövlətlərin xidmətinə girirdilər. Bu dövlətlər onların istədikləri kimi soygunluq etmələri və qətliamlar aparmalarına izin verdikləri zamana kimi sədaqətlərinə güvənə bilirdi".
Fransız səyyahı qraf de-Şölye: ““Ermənilər yerli əhalinin şirəsini sormağa başladılar. Bununla kifayətlənməyərək gəlmə ermənilər yerli müsəlman əhalisinin şan-şöhrətini korlamaq siyasəti yeridirdilər ki, gələcəkdə onları qovub torpaqlarına sahib ola bilsinlər. Zaqafqaziyada yaşayan 1 milyon 300 min nəfər erməninin 1 milyonu yerli deyildir. Və onlar vilayətə bizim tərəfimizdən köçürülüb. Bu kilsə bir müddət saxta pul düzəldənlərin yuvası olmuşdur. Bu monastr məndə dini mərkəzdən çox siyasi mərkəz təəssüratı yaratdı... Erməninin yoxsulluğunu və iztirablarını görəndə qəlbimdə çox böyük mərhəmət hissi oyansa da, onlara heç vaxt qanım qaynamırdı, çünki onlarda mənfur bir biclik, biabırçı bir əclaflıq və rüsvayçı bir alçaqlıq vardır”.
Fransanın Qafqaz üzrə ali komissarı Damien de Martel tərəfindən 20 iyul 1920-ci ildə Fransanın Xarici İşlər Nazirliyinə göndərilən məktubdan: “…Bu hərbi əməliyyatlara gəldikdə isə, Ermənistandan yenicə qayıtmış şahidlərdən əməliyyatların necə aparıldığına dair bir sıra məlumatlar əldə etmişəm. İyun ayının axırlarında İrəvanın cənubunda erməni qoşunları 40 000-dən çox müsəlmanın məskunlaşdığı 25 tatar (azərbaycanlı) kəndini mühasirəyə almışlar. Paytaxta yaxın ərazidə yaşayan və hər hansı müstəqillik iddiasında olmayan buradakı əhali həmişə sakit və sülhpərvər həyat tərzi sürüb. Onları top atəşləri ilə yaşadıqları kəndlərdən qovaraq Araz çayına töküblər. Boşalan kəndləri isə qısa zamanda gəlmə ermənilər işğal edib. Bu hadisə zamanı erməni əsgərlər tərəfindən qadın və uşaqlar da daxil olmaqla 4 000 nəfər Araz çayına tökülərək öldürülüb”.
Amerikalıların gördükləri və yazdıqları
Amerika Birləşmiş Ştatları Loisville Universitetinin müəllimi, tarixçi yazar Prof. Dr. Justin Mccarthy: "Erməni soyqırımı” deyilən bir şeyin olması mümkün deyil. O dövrdə yaşayan 1,5 milyon erməni yox idi. Bu rəqəmin cəmi erməni əhalisindən daha çoxdur. Bu tamamilə səhv. Bu “soyqırım”ın həqiqət olması vəziyyətində hər bir erməninin iki dəfə ölmüş olması lazımdır. 1912 - 1921 illər arasında 3 milyon müsəlman və 100 min erməni ölüb. Aclıqdan, susuzluqdan və ya xəstəlikdən ölənlər də oldu. Bütün ölənlərin türklər tərəfindən öldürüldüyü deyilir, amma bu xəstəlik ayrı-seçkilik etmədən hər kəsi öldürdü….Tarixçilərin araşdırmalarını sərbəst şəkildə etmələri, mübahisələrin, tapıntıların müqayisə edilməsi lazımdır. Ancaqbuşəkildətariximəlumatındoğruluğunaəminolabilərik".
ABŞ-ın İstanbuldakı səfiri Morgentaunun general Harborda yazdığı məktubundan: “750 min erməni faktiki olaraq Zaqafqaziyada yerləşdirilmişdir”.
ABŞ-ın Prinston Universitetindən məşhur tarixçi Bernard Levis və Norman İtzkovits, Kaliforniya Universitetindən Stenford Şav, Lusvill Universitetindən Justin Makkarti, Massaçusets Universitetindən Günter Levi və Brayan Uilyams, Boston Universitetindən David Fromkin, Brandis Universitetindən Aviqdor Levi, Tennessi Texniki Universitetindən Maykl Günter, Corc Vaşinqton Universitetindən Roderik Davidson, “Hunter” Kollecindən Pyer Oberlinq, Xarici Siyasət Araşdırmaları İnstitutundan Maykl Radu və hərbi tarixçi Edvard Erikson kimi elm adamları, bir sıra nüfuzlu alimləri də apardıqları araşdırmalardan sonar 1915-ci ildə baş vermiş faciəvi hadisələr üçün “soyqırım” ifadəsinin istifadəsinin doğru olmadığını bəyan ediblər.
Amerikalı məşhur tarixçi və Osmanlı mütəxəssisi professor Justin McCarthy Londonda (Scholl of Oriental and African Studies) verdiyi konfransda “erməni soyqırımı” ilə əlaqədar bu sözləri demişdir: "Birinci Dünya müharibəsi baş verdiyində 12 sentyabr 1914-cü ildə Wellington Houseda gizli bir təbliğat vahidi quruldu. Bu bölmənin məqsədi, İngiltərənin düşmənlərini qaralamaq və Amerika nəzdində,İngilis görüşünə dəstək təmin edə bilmək, və İngiltərədə döyüş əsnasında əhvalları yüksək tutmaq idi. Wellington Housedaki təşkilatın başında Charles Msterman adlı bir liberal millət vəkili və türk düşməni Lloyd Corcvardı. Bu büroda çalışanlar arasında İngiltərənin ABŞ-dakı səfiri işləyən və ABŞ-da çox sayda tərəfdarı olan Viscount Bryce adlıbir intellektual da vardı.Onun köməkçilərinin biri də Arnold Toynbee adında gənc bir tarixçi idi. Döyüş sonunda Wellington Housenin iş qeydləri məhv edildi və hətta elə bir quruluşun var olduğu belə 1935-ci ilədək gizli qaldı. Ancaq həmin qaynaqlarla əlaqədar bir dəftərin məhv edilməsi unuduldu. Bu günümüzə gəlib çata bilməsi sayəsində biz bu həqiqətləri öyrənə bildik.Ayrıca burada emal edilən yalana söykənən çoxlu nəşrlərin olduğu və o zamanın texnologiyası ilə inanılmaz bir səylə ABŞ-a göndərilən 7 milyon ədəd sənədin varlığını ortaya çıxardıq".
ABŞ eks-prezidenti Ronald Reyqanın hüquq müşaviri Bruce Fein başqanlığında yaradılmış qrupun 1981-ci ildə hazırlayıb təqdim etdiyi raportdan: "Ağ Saray araşdırma etdi, ermənilərin 2 milyon müsəlman Osmanlını qətl etdiyi ortaya çıxdı. Ermənilər, öz arxivlərini açmır, çünki bu gerçəyin ortaya çıxmasını istəmir, ermənilərin bu iddiaları son dərəcə əsassız... Osmanlı İmperatorluğunun azlıqlara qarşı müdhiş sayıla biləcək bir diqqət göstərdiyi həqiqətini unutmamaq lazımdır. Azlıqlar, öz dini azadlıqlarını və həyatlarını son dərəcə rahat bir şəkildə davam etdirirdi. Erməni terror dəstələri I Dünya savaşı əsnasında Fransa və Rusiya ilə birlikdə Osmanlıları öldürdü. Bu rəqəmin 2 milyon ətrafında olduğu bir gerçək, erməni itkinlərinin isə 500 min ətrafında olduğu araşdırmalarla sübut edildi.
Burada əsl əhəmiyyətli mövzu, ermənilərin xəyanətidir. Osmanlı da özünü müdafiə etdi. Xüsusilə ABŞ-da yaşayan ermənilər, soyqırım yalanı ilə böyük gəlirlər təmin edir. ABŞ rəhbərliyi də büdcəsinə böyük pullar döndüyü üçün ermənilərin qarşısına almaq istəmir. Ermənilər israrla öz arxivlərini açmır. Çünki illərdir soyqırım yalanı ilə gələn gəlirləri itirmək istəmirlər. Arxivlər açıldığı anda gerçək ortaya çıxacaq".
Gürcülərin gördükləri və yazdıqları
Gürcü yazıçı və mütəfəkkiri İ.Çavçavadzenin Rus çarına məktubundan:
“Əlahəzrət! Mərkəzi rus torpaqlarında ermənilərin məskunlaşmasına icazə verməyin. Onlar elə tayfadırlar ki, bir neçə on il yaşadıqdan sonra dünyaya hayküy salacaqlar ki, bura bizim qədim dədə-baba torpağımızdır.”
Rus ordusunun gürcü generalı L.Odişelidzenin 1915-ci il tarixli məlumatından:
"Ali məktəbdən tutmuş lap adicə ibtidai məktəblərə qədər bütün erməni məktəbləri Avropa paytaxtlarında ifrat dərəcəyə çatdırılmış erməni təbliğatçılarının qızğın fəaliyyət meydanına çevrilmişdi. Vətənpərvərlik mədhiyyə və mahnıları, kəskin satira və təmsillər müəllimlər mühitindən yeniyetmələrin odlu qəlbinə düşürdü,onlarda müsəlmanlara qarşı qəzəb, kin-kudrət hissini heç kimə məlum olmayan gələcəyin fantastik illüziyalarının bütöv bir silsiləsini alovlandırırdı. Beləliklə, ən qısa bir vaxt (3-4 il) ərzində onların yaratdığı illüziyanın müdafiəsi üçün qanlı fədakarlığa hazır olan qudurğan, inadkar gənclər yarandı…"
Erməni terror təşkilatları tərəfindən həyata keçirilən etnik təmizləmə siyasəti öz miqyası ilə heyrət doğurur.D.Malevilin hesablamalarına görə, ermənilərin Şimali Anadoluda 1915-ci ildə qətlə yetirdikləri dinc müsəlmanların sayı 1 milyon 600 minə çatmışdı. C. və K.Makkartlilərin tədqiqatına görə, XX əsrin əvvəllərindəki qanlı hadisələrin gedişində 2,5 milyon müsəlman öldürülüb. Əgər bura ermənilərin Azərbaycanda qətlə yetirdikləri 400 min və Gürcüstanda öldürdükləri on minlərlə müsəlmanı da əlavə etsək, həqiqətən də dəhşətli rəqəmlər ala bilərik…
Hikmət
Ölkə.Az
